Categorie archief: documentaires

Pruikentijd op Prime Time

gezien op ZDF: Terra X – Ein Tag in Paris 1775 Ein Tag im Leben
des Perückenmachers Léonard Minet van Jochen Ruderer en Sigrun Laste

MinetHoewel Robespierre na 1789 een pruik bleef dragen, maakte de Franse Revolutie abrupt een einde aan de pruikentijd. De pruik gold voor het revolutionaire Frankrijk als hét symbool van het decadente ancien régime. Een florerende bedrijfstak, met name in Parijs (rond 1775 waren er meer dan 800 ateliers waar pruiken gefabriceerd werden), ging na 1789 vrijwel geheel verloren. Het docudrama Ein Tag in Paris 1775 – Ein Tag im Leben des Perückenmachers Léonard Minet dat het Duitse ZDF in februari van dit jaar uitzond, draait de klok terug naar 1775. We volgen een dag lang de fictieve pruikenmaker Léonard Minet.

Paris in 1775
still uit Ein Tag in Paris 1775 – Ein Tag im Leben des Perückenmachers Léonard Minet in februari 2019 uitgezonden op het ZDF

Historici, antropologen én pruikenmakers geven daarbij commentaar zodat we een prima indruk krijgen van de pruikenmakersbranche aan de vooravond van de Franse Revolutie. De makers hebben waarschijnlijk bewust voor het jaar 1775 gekozen. Lodewijk XVI was het jaar daarvoor zijn grootvader Lodewijk XV opgevolgd als koning van Frankrijk. Hij resideerde net als zijn voorgangers in het Château de Versailles. De hofcultuur had daar een graad van decadentie bereikt, die zich rond 1775 vooral zou uiten in de extravagante dameskapsels.

Ein Tag in Paris 1775

Der Terra X-Film Ein Tag in Paris 1775 schildert den Alltag des jungen Perückenmachers Léonard Minet, der gegen das starre Klassendenken rebelliert und heimlich Damenfrisuren kreiert. Zur Zeit des Ancien Régime gilt es selbst in der Modestadt Paris für einen Friseur als unschicklich, einer Frau die Haare zu machen. Den talentierten Léonard Minet (Max Hegewald) kümmert das nicht. Der Film erzählt, wie es ihm gelingt, Hoffriseur von Versailles zu werden. (Bron: crush.de)

Ein Tag in Paris 1775 [zdf.de/dokumentation/terra-x]

Volkse Bruegel

maandag gezien op NPO 2: Vlaanderen volgens Bruegel
Zaterdag 14 september is de heropening van de Bruegelzaal in de KMSKB in Brussel

BruegelWat is dat toch met kunstprogramma’s die voor een breed publiek worden gemaakt? Ik krijg steeds meer het gevoel dat er voor een klas verveelde pubers die niets meer kan boeien, een infotainer wordt gezet die als een nar alles uit de kast trekt om de koning te vermaken. Dat past natuurlijk in de wereld van Bruegel. Maar degenen die echt wat meer over Bruegel en zijn tijd willen weten, moeten aanzien hoe de info dik wordt ondergesneeuwd door het entertainment. Ja, ook zo’n ondergesneeuwde toestand blijkt weer uitstekend in te passen in de wereld die Bruegel heet.

Presentator Lucas de Man ging voor het infotainment Vlaanderen volgens Bruegel langs bij verschillende Vlamingen. En dat alles uitdrukkelijk voor een Nederlands publiek (‘jullie hebben in 2019 het Rembrandtjaar, wij het Bruegeljaar’) in een gemoedelijk en soms plagerig Vlaanderen-Holland-sfeertje. Zo zagen we o.m. de schrijvers Dimitri Verhulst en Jeroen Olyslaegers, kunstenaar Koen van Mechelen en cabaretier Jens Dendoncker.

Fall of the rebel angelsMaar naast de steun van BV’ers (bekende Vlamingen) ging Lucas ook met twee experts in gesprek. Kunsthistorica Tine Luk Meganck die jarenlang het schilderij de val der opstandige engelen (1562) bestudeerd heeft, wees ons op een paar aardige details. Conservator Friso Lammertse vertelde iets over de versie van de Toren van Babel (ca. 1563) die in het Museum Boijmans van Beuningen hangt. Hij probeerde Bruegel in zijn tijd te plaatsen maar kwam, schijnbaar aangemoedigd door het spook van Pier den Drol, niet veel verder dan dat de zestiende eeuw heel veel “poep, pies en seks” was. “Heerlijk!” riep hij daarna verrukt uit. Wat wil het kijkbuisvolk nog meer, hoorde je ‘m denken.

De symboliek bij Bruegel bleef helaas verborgen. Wie na deze volkse Bruegel van 2Doc behoefte heeft aan wat meer diepgang, kan ik The Mill and the Cross van Michael Francis Gibson en Lech Majewski van harte aanbevelen. Deze unieke film speelt zich helemaal af binnen het schilderij De Kruisdraging van Christus (1564). Andere Bruegelse koek.

Alle schilderijen van Bruegel
Landschap met de verschijning van Christus aan het meer van Tiberias (1553) · Zeeslag in de baai van Napels (ca. 1556) · Landschap met de parabel van de zaaier (1557) · Wie een varken is, moet in het kot (1557) · Twaalf spreekwoorden (1558) · De spreekwoorden (1559) · De strijd tussen Vasten en Vastenavond (1559) · De kinderspelen (1560) · De zelfmoord van Saul tijdens de slag tegen de Filistijnen op de Gilboa (1562) · Twee aapjes (1562) · De aartsengel Michaël in gevecht met de apocalyptische draak (1562) · De triomf van de dood (ca. 1562) · Dulle Griet (1563) · De vlucht naar Egypte (1563) · De bouw van de toren van Babel (1563) · De aanbidding door de wijzen in de sneeuw (1563) · Portret van een oude vrouw (1563) · De kruisdraging (1564) · De aanbidding door de wijzen (1564) · De ontslaping van Maria (ca. 1564) · Christus en de overspelige vrouw (1565) · Het binnenhalen van het hooi (juni/juli) (1565) · De oogst (augustus/september) (1565) · De terugkeer van de kudde (oktober/november) (1565) · Jagers in de sneeuw (december/januari) (1565) · De sombere dag (februari/maart) (1565) · Winterlandschap met vogelknip (1565) · Kindermoord van Bethlehem (1565-67) · De boerenbruiloftsdans (1566) · De volkstelling te Bethlehem (1566) · De prediking van Johannes de Doper (1566) · Het Sint-Maartensfeest (1566-67) · Het Land van Kokanje (Luilekkerland) (1567) · De bekering van Paulus (1567) · Het bruiloftsmaal (ca. 1567) · De dorpskermis (ca. 1567) · De toren van Babel (ca. 1568?) · Drie soldaten (1568) · De nestrover (1568) · De misantroop (1568) · De parabel van de blinden (1568) · De kreupele bedelaars (1568) · De ekster op de galg (1568)

Bruegel met stroop, door Merel van Ommen [ vpro.nl ]

Berlin 1926

zondagavond gezien op ZDF: Terra-X Ein Tag in Berlin 1926

De tv-serie Babylon Berlin maakt in Duitsland veel los. Verwonderlijk is dat niet want deze Weimar Krimi bundelt twee Duitse obsessies: de misdaadfilm en de opkomst van het nationaalsocialisme. De serie die in 2018 door de betaalzender Sky 1 werd uitgezonden en in januari op de ARD werd herhaald, trekt in zijn kielzog verschillende documentaires met zich mee. Duitsers hebben nu eenmaal veel interesse voor hun nationale identiteit en het brandpunt ligt vaak op de Eerste Republiek (1919-1933) beter bekend als de Weimar Republiek. Hoe heeft het allemaal zo ver kunnen komen?

In Duitse documentaires zijn de jaren twintig al bijna net zo uitgemolken als de periode 1933-1945. Toch belicht Babylon Berlin (gebaseerd op de romancyclus van Volker Kutscher over inspecteur Gereon Rath) een nieuw aspect van de jaren twintig: de ontwikkeling van de organisatie van de recherche en sporenonderzoek. Een belangrijke vernieuwer was de legendarische hoofdinspecteur Ernst Gennat (1880-1839). In het boek Der Nasse Fisch (Schaduw over Berlijn) is hij de hoogste baas van hoofdpersoon Gereon Rath.

Alexanderplatz 1908
De Alexanderplatz in 1908 met in het midden het Polizeipräsidium (der Roten Burg). In 1929 ligt de ‘Alex’ op de schop en zal aan het begin van de jaren dertig een hypermodern aanzien krijgen.

Zondag was bij ZDF in Terra-X de documentaire Ein Tag Im Leben des Kriminalkommissars Fritz Kiehl te zien. Anders dan in de ARD documentaire 1929 – Das Jahr Babylon werd de koppeling met de serie Babylon Berlin niet gemaakt. Waarschijnlijk heeft dat te maken met het feit dat de ARD een van de coproducenten van Babylon Berlin is en de ZDF zich niet met de serie verbonden heeft. De vele overeenkomsten tussen documentaire en tv-serie berusten beslist niet op toeval. Het jaar 1929 werd “een dag in 1926″ en de jonge inspecteur Gereon Rath werd Kriminalkommissar Fritz Kiehl. Het decor blijft ongewijzigd: Spree Chicago, der Roten Burg (Polizeipräsidium am Alexanderplatz), en Ernst Gennat. Ook wordt de titel van Kutscher’s bestseller Der Nasse Fisch verklaard. Dat was een uitdrukking van Gennat waarmee hij een onopgeloste zaak bedoelde. Overigens stond Gennat bekend om zijn ongekend hoge percentage van zaken die wel opgelost werden.

Der Spiegel | Tatort Berlin [ tagesspiegel.de ]