Een van de mooiste tentoonstellingen die ik de afgelopen jaren zag, is de grote overzichtstentoonstelling van John Everett Millais. Deze is nog tot 18 mei 2008 in het Van Gogh Museum te zien. In de jaren zestig, zeventig en tachtig zou een dergelijke tentoonstelling voor een groot publiek ondenkbaar geweest zijn. Alles wat aan de Victoriaanse tijd herinnerde was in naam van de seksuele revolutie in de ban gedaan. Kitsch, was het eenvoudige maar vernietigende oordeel en daarmee was alles gezegd. Het tij is inmiddels gekeerd. Twaalf jaar geleden bracht hetzelfde Van Gogh Museum een grote overzichtstentoonstelling van het werk van onze eigen Victoriaanse salonschilder Laurens Alma Tadema, toen nog in de donkere gangen op de bovenste verdieping. De overzichtstentoonstelling van Millais is gelukkig in de ruime nieuwe vleugel ondergebracht. Ondanks de royale opstelling verdrongen op zondagmiddag de bezoekers zich voor de schilderijen en dat van Ophelia in het bijzonder.

The painting Isabella is structured with deliberately distorted perspective, elongating the right hand side of the table and flattening the figures ranged along it. Following Pre-Raphaelite theory, Millais almost eliminates chiaroscuro and exaggerates the intensity of juxtaposed colours and tones – as evidenced in the flat black tunic set against the sharply modelled white cloth of the servant at the right, whose lower body virtually disappears as his yellow stockings semi-merge with the background.
(Bron: wikipedia)

Het was mijn eerste kennismaking met het werk van Millais buiten de reproducties om. Gelukkig heeft men gekozen voor een chronologische opstelling, zodat we de stijlontwikkeling kunnen volgen. Naast schilderijen worden ook tekeningen getoond. In zijn begintijd, rond 1850, zien we uiterst gedetailleerde schilderijen. Met een inventariserende blik heeft hij elk detail geschilderd. Daarin gaat hij bewust terug op de Vlaamse Primitieven, die zo natuurgetrouw schilderden dat we nog steeds de afgebeelde planten kunnen determineren.

Het overzicht is zeer representatief al ontbreken er enkele topstukken, zoals het hier afgebeelde Isabella. Met dit schilderij kreeg hij in 1849 gunstige kritiek op de tentoonstelling van de Royal Academy. Maar het jaar daarop werd hij zwaar bekritiseerd met een schilderij van de jonge Jezus in de werkplaats van zijn vader Jozef. Dit schilderij hangt gelukkig wel op de tentoonstelling in het Van Gogh Museum.

Isabella
The painting illustrates an episode from John Keats’s poem, Isabella, or the Pot of Basil, which describes the relationship between Isabella, the sister of wealthy medieval merchants, and Lorenzo, an employee of Isabella’s brothers. It depicts the moment at which Isabella’s brothers realise that there is a romance between the two young people, and plot to murder Lorenzo so they can marry Isabella to a wealthy nobleman. Isabella, wearing grey at the right, is being handed a blood orange on a plate by the doomed Lorenzo. A cut blood orange is symbolic of the neck of someone who has just been decapitated, which is a sign of how Lorenzo will be killed by Isabella’s brothers. One of her brothers violently kicks a frightened dog while cracking a nut.
 
Bron: wikipedia

John Everett Millais in het Van Gogh Museum