Thomas Jefferson de schrijver van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring (1776) en de latere president van de Verenigde Staten, was van 1784 tot 1789 ambassadeur in Parijs. Frankrijk had de Amerikaanse kolonisten vanaf 1778 in hun onafhankelijkheidsstrijd gesteund en was daarmee het eerste land dat de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten heeft erkend. Zoals gewoonlijk werden de bondgenoten in elkaars armen gedreven door een gemeenschappelijke vijand, Engeland. Er waren goede diplomatieke contacten tussen Frankrijk en de piepjonge Verenigde Staten, maar het bleef ook wringen tussen die twee.

Frankrijk leefde in de nadagen van het absolutisme en het gewone volk had nog altijd niets te zeggen. Terwijl de democratische staatsvorm van de Verenigde Staten juist een uitdrukking is van de gelijkheid van alle mensen. Het duurde nog een paar jaar totdat in Frankrijk de bom uiteindelijk barstte en Thomas Jefferson moest zich na vijf jaar als ambassadeur uit Parijs terugtrekken en maakte weer de grote oversteek. De Parijse periode uit Jefferson‘s leven (1784-1789) is al eens verfilmd in Jefferson in Paris uit 1995. Bijna tien jaar later werd de miniserie The President’s Mistress op de Amerikaanse televisie uitgezonden. De Parijse periode is een dankbaar onderwerp voor een film omdat Jefferson in die tijd een affaire kreeg met zijn kamermeisje Sally Hemmings een jonge slavin uit Monticello. De miniserie is erg gelikt, maar daar moet je een beetje doorheen willen kijken. Het geeft toch een fraai tijdsbeeld met al die fijne plaatjes.

Overigens werd een paar jaar na de miniserie over Thomas Jefferson een miniserie gemaakt over het leven van zijn politieke tegenstander John Adams , de tweede president van de Verenigde Staten. Net als Jefferson was Adams voordat hij president werd eerst ambassadeur in Europa. Van 1782 tot 1788 was hij in Nederland de eerste ambassadeur van de Verenigde Staten. Beide founding fathers stierven op Independence Day 1826, precies een halve eeuw na de geboorte van de Verenigde Staten. Adam’s laatste woorden waren “Thomas Jefferson survives..“, maar hij kon niet weten niet dat deze enkele uren daarvoor was overleden.

jeffersoninparis.com | Sally Hemmings [ en.wikipedia.org ]

Het fascinerende van de Vlaamse schilderkunst uit de vijftiende eeuw vind ik altijd weer de radicale detaillering. In de Zuid-Nederlandse miniaturen van de vroege 15e eeuw was de aandacht voor de details al tot in het extreme doorgevoerd. Wie een paar jaar geleden in Nijmegen tijdens de tentoonstelling over de gebroeders Van Limburg met een loep gekeken heeft, zal zeker onder de indruk zijn geweest. In de vijftiende eeuw was de olieverf nog een nieuwe techniek. Vergeleken met de traditionele temperaverf was het nieuwe medium veel geschikter voor het schilderen van vloeiende overgangen. Olieverf werd vooral gebruikt voor de plasticiteit. Belichting speelde nog nauwelijks een rol. En de kleuren waren weliswaar briljant maar bepaald niet natuurlijk.

In de zestiende eeuw werd door de Venetianen de eigenlijke basis gelegd voor de olieverfschilderkunst. De kleuren worden ‘vuiler’ gemaakt door vele glaceringen en de detaillering wordt opgeofferd om meer atmosfeer te scheppen. De suggestie wordt belangrijker dan de zorgvuldige inventarisatie van de details. In plaats van de volledige weergave wordt een ‘samenvatting’ geschilderd in trefzekere streken. Wanneer je suggestief kunt schilderen, dan heb je eerst heel precies gekeken en kun je in de rauwe materie, die verf tenslotte is, datgene tevoorschijn laten komen wat je gezien hebt. Daar is zeker bravoure voor nodig, want je loopt niet keurig langs het paadje (dat je overigens wéll goed kent) en je blijft niet binnen de lijntjes. Met slordigheid heeft het niets te maken, met meesterschap des te meer.

In de geschiedenis is de losse penseelstreek telkens verschillend gewaardeerd. Er zijn perioden geweest waarin de losse penseelstreek slordig en lui werd gevonden. Door de opkomst van de fotografie in de tweede helft van de negentiende eeuw bijvoorbeeld, kwam er juist meer waardering voor de losse penseelstreek, omdat een duidelijke meerwaarde van het schilderij boven de foto daarin zichtbaar was. In het impressionisme heeft de penseelstreek zich tenslotte volledig vrijgemaakt. Maar ook in de zeventiende eeuw gebeurde dat. Velazquez bijvoorbeeld was typisch een schilder met een virtuoze losse hand en een meester in de schilderkunstige illusie.

In de tweede helft van de zeventiende eeuw ging de Franse stijl de Europese kunst beheersen en deze gebood dat de penseelstreek onzichtbaar moest zijn. Details werden net als in de vijftiende eeuwse schilderkunst weer in zijn geheel geschilderd. Wanneer je met je neus bovenop het schilderij stond, moest je precies kunnen zien wat het detail voorstelde en daarvoor moest het gepolijst geschilderd zijn. Dat ging ten koste van de suggestie. Maar de koning wilde het zo en iedereen volgde dus. Want zo ging dat in de tijd van het absolutisme.

Ook in de achttiende eeuw ging de Franse stijl nog een poosje door, maar na de dood van Lodewijk XIV in 1715 veranderde de opvattingen over hoe iets geschilderd moest zijn. Op de Académie Royale had je sinds 1648 in de schilderkunst twee richtingen: degenen die Poussin en de degenen die Rubens volgden. De zgn. Poussenistes benadrukten het belang van de (gedetailleeerde) tekening terwijl de Rubénistes de kleur juist belangrijker vonden. In de achttiende eeuw werd gaandeweg weer wat losser en vrijer geschilderd.

Aan het einde van de eeuw kwam het classicisme in de mode en deze stijl vroeg weer om gepolijste vormen. Ook hier gaf Frankrijk weer de boventoon aan. De poussenistes David en zijn leerling Ingres drukten een zwaar stempel op de kunst van de eerste decennia van de negentiende eeuw. De Académie des Beaux Arts die hun opvattingen propageerde, zou tot ver in de negentiende eeuw grote invloed blijven uitoefenen. Omstreeks 1870 maakte een groep jonge schilders zich los van de strenge regels van de Académie.

De impressionisten, zoals ze al snel genoemd werden, waren echte rubénistes al werd deze term toen al niet meer gebruikt. Onder de oude meesters waardeerden ze bijvoorbeeld Velazquez en Rembrandt om hun losse streek. Wij zijn nog steeds geneigd om deze vrije manier van schilderen als modern te bestempelen. Het bovenste portret van Reynolds dat 25 jaar eerder ontstond dan het schilderij van Pierre Paul Prud’hon zal ons meer aanspreken. We ervaren deze manier van schilderen tegenwoordig als fris, kleurrijk en levendig.

meer virtuoze streken

Bij deze LP uit 1966 krijg ik het gevoel in een tikibar rond te hangen. Maar deze muziek is ook bijzonder geschikt om er lottoballetjes bij te laten krioelen.

De Kokee Band is een gezelschap heren dat alle denkbare percussie-instrumenten met veel verve te lijf gaat, in een programma, dat inderdaad exotisch genoemd kan worden. Bij deze percussiegroepen horen ook een paar piano’s en het geheel wordt bijgemengd met hoorns, trombones en een enkele altsaxofoons. Het resultaat is een soort muziek met herinneringen en associaties aan Zuid-Amerikaanse Polynesische en Noord-Amerikaanse ritmen, Dit wonderlijk maar toch wel interessante mengsel is tenslotte fabuleus geregistreerd. De “transiënts” vergen het uiterste van de installatie. Vooral de pickup en de speakers moeten van zeer goede komaf zijn om deze scherpe impulsen zonder moeilijkheden te reproduceren. Nog nooit heb ik zo’n fel getekende opname gehoord en men kan alleen maar verbijsterd zijn dat een dergelijke registratie mogelijk is en misschien nog meer dat deze ook nog feilloos weergegeven kan worden.
 
Bron: Bert Dekkers op rateyourmusic.com

Exotica 1970 tracklist

side one
Love For Sale 2:45 (C. Porter)
Baia 2:59 (A. Barroso , R. Gilbert)
The Lady In Red 2:22 (A.Wurbel , M. Dixon)
I Wish You Love 2:31 (C. Frenet , L. Wilson)
Misirlou 2:45 (Roubanis)

side two
Tico-Tico 2:02 (A. Oliveira , Z. Abreu)
Sand In My Shoes 2:36 (F. Loesser , V. Schertzinger)
Poinciana 2:58 (Berrier , N. Simon)
Deep Night 2:20 (E. Henderson , R. Vallee)
The Moon Of Manakoora 2:30 (A. Newman , F. Loesser)

Solid State Records [ en.wikipedia.org ]