2 | april | 2010 | Woest & Vredig

De eerste foto’s van Amsterdam 1845-1875
Stadsarchief Amsterdam 2 april tot 27 juni 2010

Een paar jaar geleden schreef ik hier iets over de Amsterdamse stadsfotografen Jacob Olie en Johannes Leendert Scherpenisse die de stad zo’n honderd jaar geleden op de gevoelige plaat vastlegden. Met de tenstoonstelling De eerste foto’s van Amsterdam 1845-1875, die vandaag opent in het Stadsarchief Amsterdam, keren we nog eens een halve eeuw verder terug in de tijd. De vijftien foto’s die de Engelse landschapsfotograaf Benjamin Brecknell Turner in 1857 van onze hoofdstad maakte, vormen het hart van deze tentoonstelling.

Singel bij Lutherse kerk 1857
in 1857 barstte het van de bedrijvigheid in Amsterdam, maar op de foto’s van Benjamin Brecknell Turner is de stad uitgestorven

Anders dan de opnamen van Olie en Scherpenisse tonen zijn beelden een ontvolkte hoofdstad. Dat had te maken met de sluitertijd die in die dagen van enkele minuten soms wel kon oplopen tot een half uur. Weg mensen, een enkele honkvaste bedelaar of schoenpoetser daargelaten. In het kader van deze tentoonstelling zijn in het centrum grote reproducties van zijn foto’s geplaatst waarlangs een wandeling is uitgezet. Deze is ook online te volgen

Het Stadsarchief Amsterdam organiseert van 2 april t/m 27 juni 2010 de tentoonstelling „De eerste foto’s van Amsterdam 1845-1875„. Uit eigen bezit en collecties in binnen- en buitenland is het mooiste wat er uit deze periode bewaard is gebleven bij elkaar gebracht. De tentoonstelling geeft een breed overzicht van de erfenis aan foto’s die in het derde kwart van de negentiende eeuw van Amsterdam zijn gemaakt. De tentoonstelling is het resultaat van jarenlang onderzoek en het is voor het eerst dat de opnamen als een „ensemble„ worden gepresenteerd. Niet eerder is de relatie tussen het „nieuwe medium„ fotografie en de topografische werkelijkheid op deze wijze aan de orde gesteld.

Bron: stadsarchief.amsterdam.nl

Eduard Isaac Asser
De eerste foto’s van Amsterdam zijn waarschijnlijk omstreeks 1840 gemaakt, kort na de „ontdekking van de fotografie„ in 1839 van de Fransman Louis Daguerre. Helaas zijn deze mysterieuze opnames niet bewaard gebleven. De oudste foto’s van Amsterdam dateren uit 1845: het zijn beelden van de Reguliersbreestraat en het logement Rondeel (waar nu Hotel L„Europe staat), gemaakt door de Amsterdamse advocaat en fotograaf Eduard Isaac Asser.
Bron: amsterdam.nl

stadsarchief.amsterdam.nl

In de voetsporen van Heidegger

Volgens Hannah Arendt trok er door het denken van haar leermeester Martin Heidegger een storm. “Hij komt uit het oeroude en wat hij achterlaat, is iets volmaakts, dat zoals al het volmaakte terugvalt aan het oeroude.” Wij gingen bij de beroemde blokhut in Todtnauberg kijken of Arendt gelijk had.

Voetnoten bij de 19e eeuw

In het Rijk van de Geest is alles tegenwoordige tijd en daar alleen ben je onsterfelijk. Zolang je maar niet vergeten wordt, leef je voort. Maar als je bent weggezonken in het collectieve geheugen, kun je met een lemma op wikipedia.org weer boven water komen.

Amerikaanse Burgeroorlog

Deze serie begon op 9 april 2010, precies 145 jaar na het einde van de Civil War, misschien wel het grootste trauma uit de Amerikaanse geschiedenis. Het laatste artikel verscheen op 3 juli 2013. Dat was precies 150 jaar na de Slag bij Gettysburg, het keerpunt in de oorlog.

Napoleon en zijn schilders

Weinig historische figuren zijn zo vaak geschilderd als Napoleon Bonaparte. Niet alleen tijdens zijn bewind maar ook daarna bleven schilders historische gebeurtenissen vastleggen met Napoleon in het centrum van de aandacht. Geschiedvervalsing. Omdat het moest.

Landschapsschilders uit de Goethezeit

Met de Goethezeit wordt in Duitsland de periode 1770-1830 aangeduid. Niet alleen de filosofie, literatuur, beeldhouwkunst, architectuur en muziek kwamen in het Duitse taalgebied tot bloei maar ook de romantische landschapsschilderkunst.

Schilders in Italië

Tot in de 19e eeuw was de reis naar Italië voor veel kunstenaars een verplicht nummer. Tijdens de Grand Tour werden Venetië, Florence en Rome bezocht waar de meesters bestudeerd werden. Maar het Italiaanse landschap bleek voor veel kunstenaars aantrekkelijker.

De schilder en zijn broodheer

Nu de overheid zich als mecenas heeft teruggetrokken worden veel kunstenaars weer afhankelijk van rijke opdrachtgevers en verzamelaars. Net als vroeger dus, toen veel kunstenaars vaak tegen wil en dank de lakeien van de heersende klasse waren.

De waakzaamheid van het hart

De Philokalia is een verzameling geestelijke geschriften die tussen de vierde en veertiende eeuw (in het Grieks) geschreven zijn en in de achttiende eeuw door de heilige Nikodimos van de berg Athos gebundeld zijn. Zijn tijdgenoot Paisius Velichkovsky maakte een vertaling in het Kerkslavisch.

Ovidius’ Metamorphosen

In de Middeleeuwen was er eigenlijk maar één boek. Na de revolutie van de boekdrukkunst kreeg de Bijbel concurrentie van eigentijdse maar vooral ook van klassieke geschriften. De compilatie van mythen die Ovidius aan het begin van onze jaartelling in klassiek Latijn had samengesteld, werd een inspiratiebron voor ontelbare schilders.

Dantes Divina Commedia

Dante stelt zich het Inferno voor als een trechter die breed begint onder het aardoppervlak en dan toeloopt naar het ijskoude middelpunt van de aarde. Daar zetelt Lucifer. Er zijn negen kringen. Dante en Vergilius ontmoetten er steeds grotere zonden en grotere zondaars.

Wolkenkrabbers

Chicago en New York werden eind 19e eeuw proeftuinen waar de skyscraper dankzij een stalen constructie steeds hoger kon worden. Er lagen ook twee Amerikaanse gedachten aan ten grondslag: "Form follows function" en "The sky is the limit."

Op zoek naar de atoomstijl

In de zomer van 2009 was in het Atomium in Brussel de tentoonstelling A la recherche du “Style Atome” te zien. Het is een swingende stijl uit de jaren vijftig die nog steeds beoefend wordt. Noem het geen retro. De atoomstijl is iets speciaals.

Een avontuur van luitenant Blueberry

In 1963 begon de Franse striptekenaar Jean Giraud (1938-2012) samen met scenarist Jean-Michel Charlier (1924-1989) aan zijn levenswerk: Blueberry. Ze lieten zich daarbij inspireren door de spaghettiwestern. Het 50-jarige jubileum van zijn antiheld maakte Giraud net niet meer mee. Hij overleed in 2012.

My favourite things

Belgian woodcuts & Russian Luboks. Underground comics & Midcentury Modern. Genesis, Pink Floyd & Film Noir ... These are a few of my favorite things ...

Woest & Vredig

vrije geluiden in de wwwoestijn

Dagelijks archief: vrijdag 2 april 2010

Old Amsterdam

Laatste 200 stukjes