documentaire over het ministaatje Neutraal Moresnet (1815-1919)
vanavond op Canvas in de serie Publiek Geheim om 20.40
vanavond op Canvas in de serie Publiek Geheim om 20.40
Het was na de val van Napoleon in 1815 dat tijdens het Congres van Wenen de grenzen binnen Europa opnieuw getrokken moesten worden. Zo moest ook de grens tussen Pruisen en het Koninkrijk der Nederlanden worden bepaald. (Belgiëbestond toen nog niet, dit gebied werd grotendeels bij Nederland getrokken) Echter in de buurt van het plaatsje Kelmis (vlakbij Moresnet) kwamen ze niet tot overeenstemming omdat in Kelmis een belangrijke zinkmijn lag. Omdat geen van beide landen deze belangrijke grondstof in handen van de ander wilde laten vallen hebben ze er nog een jaar lang over moeten onderhandelen.
Uiteindelijk werd in 1816 in een apart grensverdragje, het Akens Grensverdrag (ook wel het ‘Verdrag der Grenzen’ genoemd), maar besloten het gebied (de Mairie Moresnet) als volgt in drieën te verdelen. Het plaatsje Moresnet kwam bij Nederland, het huidige Neu-Moresnet ging als Pruisisch Moresnet naar Pruisen en het gebiedje met daarin het plaatsje Kelmis en zijn zinkmijn kregen een neutrale status. En het was dit laatste gebiedje met zijn status aparte dat onder de naam Neutraal Moresnet als ministaatje verder ging, weliswaar onder gezamenlijk bestuur van een Pruisische en een Nederlandse commissaris.
Bron: moresnet.nl
Uiteindelijk werd in 1816 in een apart grensverdragje, het Akens Grensverdrag (ook wel het ‘Verdrag der Grenzen’ genoemd), maar besloten het gebied (de Mairie Moresnet) als volgt in drieën te verdelen. Het plaatsje Moresnet kwam bij Nederland, het huidige Neu-Moresnet ging als Pruisisch Moresnet naar Pruisen en het gebiedje met daarin het plaatsje Kelmis en zijn zinkmijn kregen een neutrale status. En het was dit laatste gebiedje met zijn status aparte dat onder de naam Neutraal Moresnet als ministaatje verder ging, weliswaar onder gezamenlijk bestuur van een Pruisische en een Nederlandse commissaris.
Bron: moresnet.nl
ansichtkaart begin 20e eeuw
Feitelijk was het bestaansrecht van Neutraal Moresnet geëindigd bij het uitgeput raken van de zinkmijn in 1885. Vanaf die tijd zal voornamelijk Pruisen weer meer pogingen dan voorheen gaan doen om de ‘tijdelijke’ status van Neutraal Moresnet te beëindigen. Met doet van alles om Belgiëzover te krijgen dat ze willen gaan onderhandelen. Omdat dit allemaal niet snel genoeg gaat, gaat men tot regelrechte sabotageacties over. Zo worden rond 1900 door Pruisen de elektriciteits- voorzieningen afgesneden en telefoonverbindingen gekapt. Zelfs de aanleg van nieuwe leidingen over Belgisch gebied probeert men tegen te houden. Verder probeert men de aanstelling van nieuwe gemeenteambtenaren etc tegen te werken. De bewoners van Neutraal Moresnet die de bui al voelen hangen dienden al in maart 1897 een verzoekschrift in om aanhechting bij Belgiëin geval van afschaffing van het neutraliteitsstatuut.
Bron: moresnet.nl
Bron: moresnet.nl
ansichtkaart begin 20e eeuw