a brave new world

Nieuwe Zakelijkheid in Amsterdam

In M – eine Stadt sucht einen Mörder (1931) zit een opname van Neubauten in Berlijn. De strakke gordijngevel van glas is in 1930 duidelijk nog een Fremdkörper te midden van de bebouwing die nog de geest ademt van de late negentiende eeuw. Maar na de Tweede Wereldoorlog zou het gezicht van de moderniteit de stad voorgoed veranderen: strak en zakelijk werd de norm. A brave new world.

M
In M – eine Stadt sucht einen Mörder zien we een overgang van expressionisme naar Nieuwe Zakelijkheid. De functionele, sobere manier van bouwen, zoals dit kale trappenhuis laat zien, benadrukt het naakte en onversierde bestaan waar het existentialisme zich op zou gaan richten.

Niet alleen in Berlijn maar in alle grote steden was kort na de Eerste Wereldoorlog al de voorbode van de nieuwe tijd te zien. Ook in Nederland en Vlaanderen. Honderd jaar geleden begonnen in Amsterdam de stadsuitbreidingen van het Plan Zuid (1917-1925) en daarna van het Plan West (1925-1927). De Amsterdamse School ging in de jaren twintig geleidelijk over in een strakke, zakelijke stijl die we Nieuwe Zakelijkheid zijn gaan noemen. Op de beeldbank van het Stadsarchief Amsterdam staan foto’s van de fonkelnieuwe wijken die in de jaren twintig in Amsterdam-Zuid en in Amsterdam-West verrezen.

Amsterdam 1925
Hudsonstraat Amsterdam-West, ca. 1925
Amsterdam 1925
Olympiaweg Amsterdam-Zuid, ca. 1925
Amsterdam 1925
Balboastraat Amsterdam-West, ca. 1925
Amsterdam 1925
Hoofdweg Amsterdam-West, ca. 1925
Amsterdam 1925
Hoofdweg Amsterdam-West, ca. 1925
Amsterdam 1925
Schipbeekstraat Amsterdam-Zuid, ca. 1925
Betondorp is een buurt in het Amsterdamse stadsdeel Oost. De buurt werd als tuindorp gebouwd in de Watergraafsmeer tussen 1923 en 1925 als Tuindorp Watergraafsmeer. Doordat voor het eerst veel beton werd toegepast bij de bouw van de woningen, ging het in de volksmond al snel Betondorp heten. De buurt was bedoeld als experiment om de mogelijkheden te verkennen van de toepassing van beton in de volkshuisvesting, maar een tekort aan bakstenen door de vele woningbouw in Nederland en de oplopende prijzen van bakstenen speelden zeer zeker ook een rol.
 
Bron: nl.wikipedia.org
Amsterdam 1925
Betondorp ca. 1925