Het bekendste schilderij van de Franse romantische schilder Théodore Géricault (1791-1824) is een enorm doek waarop een houten vlot vol bloteriken staat afgebeeld. Het hangt in het Louvre en is bekend als het vlot van de Medusa (1818). Het bombastische schilderij wordt vaak afgebeeld op de cover van een roman of CD waarin een storm van emoties raast. Zo heb ik een CD van de Zesde (Pathetische) Symfonie van Tsjaikovsky geïllustreerd met Géricault’s dorstige drenkelingen.
Het vlot van de Medusa (1818)
Dramatischer kan het niet. Zou je denken. Toch onthullen de portretten die Géricault van geestesgestoorden maakte voor mij meer drama dan het spektakelstuk uit het Louvre. Het gaat hier om het verschil tussen verborgen leed en exhibitionistisch lijden. Het vlot zit vol familie van Rubens, Cornelis van Haarlem en andere maniëristen uit de zestiende eeuw. Maar het theatrale doet afbreuk aan de beleving die juist aan de binnenkant zit.
De strijd om het bestaan is een belangrijk thema van de romantiek. De klassenstrijd en de barricaden uit de negentiende eeuw tonen een stormachtige buitenkant, die net als het Vlot van de Medusa een samenballing van emoties is. De innerlijke strijd die de mens met zichzelf voert, is het onderwerp van kunstenaars die onder de huid willen kruipen.
Om deze strijd zichtbaar te maken, is geduldige observatie nodig. De paukenslagen van het Vlot van de Medusa zouden de rust verstoren in het blootleggen van de zielenroerselen. Géricault heeft in zijn magnum opus laten zien dat hij in staat was om alle registers open te trekken maar tegelijkertijd in zijn portretten ook het vermogen bezat om de kleine bewegingen van de ziel te volgen in het gelaat van de ander. Hij lijkt wat dat betreft op Beethoven die naast stormachtige symfonieën ook verstilde pianosonates en strijkkwartetten schreef. En ik zie in zijn portretten een verwantschap met zijn tijdgenoot Stendhal, die in zijn roman Le Rouge et le Noir (1830) subtiele psychologische waarnemingen doet.
Door deze reeks portretten, evenals door zijn meesterwerk Het vlot van de Medusa, kreeg Géricault snel naam als de schilder van de gruwel, van de pijn, van de waanzin en van de dood. De tentoonstelling in het Museum voor Schone Kunsten Gent toont door middel van schilderijen, tekeningen, prenten en documenten een andere benadering van deze door de realiteit en alle aspecten van de menselijke natuur begeesterde kunstenaar. Door een vrijwillig streven naar een dagelijks bestaan, soms gelukkig, maar in een tijdsgewricht dat ten prooi was aan de stuiptrekkingen van de geschiedenis dikwijls ook gewelddadig of dodelijk, tracht Géricault de mens in al zijn facetten te ontraadselen. Hierbij legt hij getuigenis af van een diepe empathie voor zijn modellen, van wie het gelaat de littekens van het leven draagt. Door het verdriet maar ook de hartstochten van zijn tijdgenoten vol mededogen te willen delen, raakt hij uitgeput en vernietigt hij zichzelf.Werken van andere kunstenaars zoals Füssli, Goya, Delacroix en Menzel laten ons toe om de context waarin Géricault werkte beter te begrijpen.
Bron: zone09.be
Géricault – geobsedeerd door het falende leven [ weyerman.nl ]
