de Bazel in Amsterdam

Gemeentearchief Amsterdam verhuist naar de Vijzelstraat

Wanneer ik in de jaren zeventig als kind met mijn ouders meeging naar Amsterdam, reden we altijd door de Vijzelstraat naar het centrum. Daar passeerden we dan het reusachtige gebouw van de Nederlandsche Handels Maatschappij gebouwd tussen 1920 en 1926 en ik voelde me er altijd onbehagelijk bij. Te groot, te ongenaakbaar, te gesloten.

De BazelVeel later toen ik mij in theosofie begon te verdiepen, ontdekte ik dat dit monolitische gebouw geconstrueerd is volgens theosofische principes. De architect en theosoof K.P.C. de Bazel (1869-1923) [zie foto] liet zich o.a. inspireren door hindoeïstische tempelbouw. Het gebouw wordt overigens in de volksmond genoemd naar zijn schepper. Maar de Amsterdammers hebben wellicht nog om een andere reden gekozen voor deze naam: door zijn ritmische opbouw van verschillende kleuren steen en inspringingen maakt de monoliet een indruk van gebazel in de ruimte.

De Bazel
De Bazel wordt het nieuwe onderkomen van het Gemeentearchief Amsterdam
Architect K.P.C. de Bazel ontwierp in 1920 het nieuwe hoofdgebouw van de Nederlandsche Handel-Maatschappij in de Vijzelstraat. Het enorme bouwwerk vult de hele ruimte tussen de Herengracht en de Keizersgracht. Het gebouw is 31 meter hoog. Doordat de gevels aan de bovenzijde trapsgewijs terugwijken, wordt die enorme hoogte een beetje verdoezeld. De lange gevel aan de Vijzelstraat heeft 5 vooruitspringende partijen, die ook in de twee inspringende bovenste verdiepingen terugkomen. De muren hebben een patroon van afwisselend baksteen en natuursteen. Bij dit bouwwerk, dat als het belangrijkste gebouw uit de jaren twintig en als het grootste van de door De Bazel verwezenlijkte projecten beschouwd kan worden, werden opnieuw veelvuldig Egyptische en Assyrische motieven toegepast.
 
Het ruim 100 m. lange gebouw is voorzien van een betonskelet dat, in tegenstelling tot Berlages kantoorgebouw voor De Nederlanden van 1845 in Den Haag (1930), door een omkleding van natuur- en baksteen aan het gezicht is onttrokken. Als gevolg van gelukkig gekozen verhoudingen maakt de lange voorgevel een levendige indruk. Deze indruk wordt nog versterkt door het afwisselend gebruik van natuur- en baksteen en door de rijke toepassing van beeldhouwwerk. De Bazel maakte de voltooiing van het bouwwerk, in 1926, niet meer mee.
 
Bron: stationsweb.brinkster.net
Ingang
De ingang met aan weerszijden beelden die Europa en Aziësymboliseren

Het grootste gemeentearchief ter wereld, het gemeentearchief van de stad Amsterdam, gaat verhuizen naar dit voormalige bankgebouw. Op de website van het gemeentearchief staat een mooie fotopresentatie van het gebouw in 1926

gemeentearchief.amsterdam.nl