De achttiende eeuwse Franse schilder François Boucher was de beschermeling van de machtige Madame de Pompadour en bepaalde rond 1750 de smaak van het Franse hof. De Zweedse schilder Alexander Roslin kwam in 1752 op 33-jarige leeftijd naar Frankrijk. Om daar een vliegende start te kunnen maken, was hij afhankelijk van Boucher voor wie bijna alle deuren van Versailles zich openden. Boucher zag het talent van de jonge Zweed en vroeg hem een portret van zijn vrouw te schilderen. Het werd geëxposeerd op de Salon van 1753 en zo maakte Roslin als portretschilder zijn entree bij de Franse aristocratie.

Drie jaar later vroeg Boucher aan zijn 15 jaar jongere collega om de jurk op een portret van Madame de Pompadour te schilderen, de matresse van Lodewijk XV. De kleding van koninklijke portretten werd vaak uitbesteed aan talentvolle leerlingen die zich daarin gespecialiseerd hadden. Zo kon de meester zich zelf concentreren op het “vlees” en het contact met de adelijke opdrachtgevers. Het was een hele eer om de jurk van de machtigste vrouw van Frankrijk te mogen schilderen. Misschien vond Boucher dat Roslin hem in stofuitdrukking overtrof. Of misschien had hij er zelf gewoon geen tijd voor.

Aan de hand van twee portretten (uit 1763 en vermoedelijk uit 1766) kunnen we zien dat beide meesters van de “fluwelen verfstreek” aan elkaar gewaagd waren. De dure stoffen zijn in virtuoze, romige streken geschilderd.

Ingezoomd op de jurk van Madame Bergeret en de jurk van gravin van Egmont Pignatelli, zien we dat er op de stof bij Roslin meer glans is gelegd. Bij Boucher ziet de stof er zuiver a la prima geschilderd uit. Roslin heeft vermoedelijk een glacislaag gebruikt om diepte in de verflaag te leggen zodat de illusie van een glanzend oppervlak ontstaat.

Alexander Roslin. Portrettist van de aristocratie [ rijksmuseumtwenthe.nl ]