Orlando Figes heeft een derde van zijn boek nodig om de aanloop naar de Krimoorlog te beschrijven. Met het Verdrag van Adrianopel dat in 1829 de Russisch-Turkse Oorlog van 1828-1829 beëindigde, was bepaald dat de Donauvorstendommen Moldavië en Walachije tijdelijk een protectoraat van Rusland zouden zijn. Onenigheid over de positie van orthodoxe christenen in het Jeruzalem, dat toen deel uitmaakte van het Ottomaanse Rijk, had de tsaar doen besluiten Moldavië en Walachije in de zomer van 1853 opnieuw te bezetten om druk uit te oefenen en stelt in het najaar een ultimatum. Met rugdekking van de westerse grootmachten Engeland en Frankrijk verwerpt de sultan het Russische ultimatum en op 4 oktober 1953 verklaart hij onder druk van islamisten, die hem dreigen met een islamitische revolutie, de oorlog aan Rusland.

Het is spannend om te lezen over het lange voorspel van de Krimoorlog. Het Ottomaanse Rijk, Rusland, Oostenrijk, Pruisen, Frankrijk en Engeland, geen van allen wilden ze een oorlog. En toch waren er partijen die wél oorlog wilden en uiteindelijk het meeste gewicht in de schaal legden. De Krimoorlog is de eerste oorlog geweest waarbij de pers als bespeler van de publieke opinie een rol speelde, met name in Engeland. Door de stormachtige technologische ontwikkelingen in de jaren dertig en veertig (spoorwegen, telegraaf en stoomscheepvaart) was er een nieuwe wereld ontstaan. Alles ging ineens veel sneller. Rusland had een voorsprong op het Ottomaanse Rijk, maar West-Europa had weer een voorsprong op Rusland wat de technologische ontwikkelingen betreft.

Dat er ondanks de behoedzaamheid van alle grootmachten om het Concert van Europa bij elkaar te houden, tóch oorlog kwam, heeft veel te maken met de rol van de media in Engeland. Terwijl de Times, van oudsher de conservatieve stem van Engeland beslist niet tegen Rusland was, keerde de liberale pers zich steeds meer tegen Rusland en werd pro-Turks. De jonge koningin Victoria moest niets van het onchristelijke Ottomaanse Rijk hebben en was eerder geneigd zich op te stellen aan de kant van de christelijke tsaar.

Sinds 1852 was er een coalitie van conservatieven en liberalen die geleid werd door Lord Abderdeen. De eerste minister stond eerder aan de kant van de koningin en degenen die beslist geen oorlog met Rusland wilden.Maar de liberale politicus Palmerston wist via de liberale pers de publieke opinie voor zich te winnen en de russofobie en patriottisme aan te wakkeren. Voor de liberalen stonden de handelsbelangen (in het Ottomaanse Rijk) centraal en daardoor voerden ze een agressieve buitenlandse politiek. Godsdienst speelde daarbij geen rol.

In maart 1854 verklaarde Groot-Brittannië de oorlog aan Rusland en werd zo betrokken bij de Krimoorlog. Aberdeen bleek niet goed in staat te zijn om met de oorlogsvoering om te gaan en sommige regeringsleden vonden de oorlogsvoering niet agressief genoeg. In januari 1855 diende parlementslid John Arthur Roebuck een motie in waarin hij voorstelde om een onderzoekscommissie op te richten die de manier van oorlogsvoering van Aberdeen moest controleren. Het voorstel van Roebuck werd door het parlement aangenomen en Aberdeen beschouwde dit als een motie van wantrouwen, waarna hij ontslag nam als premier.
 
Bron: nl.wikipedia.org