In 2017 was de eerste serie van Babylon Berlin (geproduceerd door Beta Film, Sky Deutschland en ARD Degeto) zo’n groot succes dat er gelijk een vervolg kwam. De filmserie is gebaseerd op de bestsellers van Volker Kutscher met Kriminalkommissar Gereon Rath in de hoofdrol. Het decor is het Berlijn in de turbulente tijd rond 1930. Vorig jaar kwam het negende deel (Transatlantik 2022) uit en het is te verwachten dat Babylon Berlin nog een aantal jaren meegaat.
Het filmscenario is geschreven door de drie regisseurs van Babylon Berlin: Tom Tykwer, Achim von Borries en Hendrik Handloegten. Ze baseren zich daarbij losjes op de thrillers van Kutscher. De eerste twee seizoenen volgden nog redelijk nauwkeurig het eerste boek (Der nasse Fisch 2008) maar het derde seizoen was al een veel vrijere interpretatie van het tweede deel (Der stumme Tod 2009). Voor het vierde seizoen levert het derde boek (Goldstein 2010) de grondstof voor het scenario.
De negen Gereon Rath Krimi’s van Volker Kutscher
Der nasse Fisch Kiepenheuer & Witsch, Köln 2008.
Der stumme Tod Gereon Raths zweiter Fall. Kiepenheuer & Witsch, Köln 2009.
Goldstein Gereon Raths dritter Fall Kiepenheuer & Witsch, Köln 2010.
Die Akte Vaterland Gereon Raths vierter Fall. Kiepenheuer & Witsch, Köln 2012.
Märzgefallene Gereon Raths fünfter Fall. Kiepenheuer & Witsch, Köln 2014.
Lunapark Gereon Raths sechster Fall. Kiepenheuer & Witsch, Köln 2016.,
Marlow Der siebte Rath-Roman. Piper, München 2018.
Olympia Der achte Rath-Roman. Piper, München 2020.
Transatlantik Der neunte Rath-Roman. Piper, München 2022.
Babylon Berlin werkt als een tijdmachine. We landen in het Berlijn van omstreeks 1930 en alles lijkt te kloppen: de Alexanderplatz is een grote bouwput, de hypermoderne Karstadt aan de Hermannplatz staat in het voorjaar van 1929 nog net in de steigers. Omdat de Rode Burcht, het hoofdkantoor van de politie aan de Alexanderplatz niet meer bestaat, is uitgeweken naar das rote Rathaus dat bombardementen van de Tweede Wereldoorlog wel heeft doorstaan.
De straatopnamen uit Babylon Berlin zijn spectaculair. Voor historisch drama zijn de filmsets buiten meestal het duurst om te realiseren. Het hele straatbeeld moet gereconstrueerd worden: historische gebouwen, voertuigen, figuranten, kostuums, enz. En alles moet tot in de details kloppen. De tijd dat filmsets steriele imitaties waren, ligt achter ons. Ook de atmosfeer is levensecht. Het vuil, de stad en de dood.
Berlijn was in de jaren twintig al de modernste stad van Europa. Nergens reden zoveel auto’s rond als in de Duitse hoofdstad. In 1924 verschenen midden op de Potsdammer Platz de eerste verkeerslichten van Duitsland in de vorm van een hoge zuil. Om in de hypermoderne metropool Berlijn die in 1945 grotendeels verwoest werd, negentig jaar terug te gaan, moet dus alles uit de kast worden getrokken. Voor Babylon Berlin werd de filmset gebouwd in het Duitse “Hollywood” (Babelsberg bij Potsdam) Delen van het vooroorlogse Berlijn werden daar tot in de details nagebouwd en later met mattes en CGI aangevuld tot een volledig en overtuigend stads- en tijdsbeeld.
De vierde reeks begint op oudjaarsavond 1930 tijdens een Sylvesterparty die het jaar 1931 inluidt.
1931 was ook het jaar waarin de economische crisis haar dieptepunt bereikte. De Weimarer Republik was haar zwanenzang begonnen. Van 27 maart 1930 tot aan de machtsovername door Hitler op 30 januari 1933 werd de Republiek geregeerd door drie zgn. Präsidialkabinette (Brüning, Papen en Schleicher).
De scenaristen Tykwer, Von Borries en Handloegten hebben voor de vierde reeks het derde boek (Goldstein)van Volker Kutscher als materiaal genomen en daaruit verschillende verhaallijnen gesponnen. De twaalf delen duren samen 9 uur en bieden dus voldoende ruimte om verschillende verhaallijnen naast elkaar uit te werken. Maar Babylon Berlin is wel erg vol geworden. En de lijkdichtheid is nog groter dan die van Tatort.
En dan is in elke aflevering extreem en expliciet geweld, waardoor de kijker zich murw gebeukt voelt. Babylon Berlin moet zijn bijnaam waarmaken, zullen de scenaristen/regisseurs gedacht hebben. Toch is het niet echt geloofwaardig en blijft het een karikatuur van een misdadige metropool. Hoewel ook de minder grimmige kanten van het Berlijn van 1931 worden getoond, zoals een dansmarathon in Moka Efti, is de grondtoon toch de film noir.
Film noir is een genre dat zich juist in deze periode begon te ontwikkelen. De eerste noirs verschenen aan het begin van de jaren dertig met films als M – Eine Stadt sucht einen Mörder (1931), La chienne (1931) en Scarface (1932). Het hoogtepunt zou tussen 1944 en 1955 vallen. Maar in de eerste helft van de jaren negentig werden een paar invloedrijke “neo-noirs” gemaakt: Goodfellas (1990), The Silence of the lambs (1991), Pulp Fiction (1994) en Se7en (1995). Sindsdien is er bijna geen aflevering van Tatort meer die niet door een van deze films beïnvloed is. Het geweld is extreem en expliciet geworden en ook Babylon Berlin gaat in deze trend mee. Je kunt je afvragen of de eenzijdige gewelddadigheid van de jaren dertig historisch juist is. Of laten de drie scenaristen/regisseurs ons vooral door de bril van onze eigen tijd kijken, waarin de honger naar het extreme niet te stillen lijkt.
Titiaan werd al sinds de jaren 1520 aangesproken door het klassieke liefdesverhaal tussen de godin Venus en de sterfelijke jager Adonis. In de 
