Twee weken geleden waren we aan het Iseomeer. Op weg naar huis via het Gardameer wilde ik Lonato en Castiglione bezoeken, twee plaatsen waar Napoleon tweehonderd jaar geleden gevochten heeft tegen de Oostenrijkers.

Ik had Napoleon de Grote van Andrew Roberts meegenomen en las intussen over de veldslagen in Lonato en Castiglione begin augustus 1796. In Lonato paste Napoleon voor het eerst in de geschiedenis het battalion carré systeem toe.

Lonato en Castiglione liggen ten zuiden van het Gardameer in een landschap dat tijdens de laatste ijstijd gevormd is. Het Gardameer was toen een enorme gletscher en kruide niet alleen ijs maar ook allerlei gletscherpuin naar het zuiden. De eindmorene vormde zo ten zuiden van het Gardameer een heuvelachtig landschap. De heuvelruggen liggen in concentrische ringen met enkele hogere delen die in de middeleeuwen meestal bekroond werden met een vesting.

Het gebied ligt op een kruispunt van historische machtscentra: Lombardije, Mantua en Venetië. Vanaf de late middeleeuwen heersten hier enkele rijke families die elkaar onderling bestreden. In de achttiende eeuw kwam Noord-Italië onder heerschappij van de Habsburgers. Toen Napoleon aan zijn Italiaanse veldtocht begon om de Oostenrijkers uit Noord-Italië te verdrijven, werd hij door veel Italianen verwelkomd als hun bevrijder. In mei 1796 had Napoleon Milaan bevrijd en rukte daarna op naar Mantua, een belangrijke vesting waar de Oostenrijkse hoofdmacht in Italië was gestationeerd. Mantua kwam onder een beleg van de Fransen te liggen. Oostenrijk besloot daarop om Napoleon definitief te verslaan en liet vanuit het Noorden langs beide zijden van het Gardameer twee legers oprukken. Het trefpunt werd het gebied waar Lonato en Castiglione liggen.

In Lonato kun je nog altijd de enorme burcht bezoeken vanwaaruit je een schitterend uitzicht hebt over het landschap ten zuiden van het Gardameer. In het noorden kun je het Gardameer en de uitlopers van de Alpen zien liggen.

Van Lonato is het maar een klein eindje naar Castiglione. In Castiglione vonden we meer sporen van de Tweede Italiaanse Onafhankelijkheidsoorlog van 1859 dan van de Italiaanse veldtocht uit 1796. Vanuit dit stadje kun je naar het oosten Solferino zien liggen. De naam Solferino heeft zich voor altijd verbonden met de Slag bij Solferino op 24 juni 1859 en natuurlijk met het beroemde boek van Henry Dunant en de oprichting van het Rode Kruis. In een volgend stukje meer hierover.

De eerste en tweede Slag bij Lonato op 31 juli en 3 augustus 1796
De Slag bij Castiglione op 5 augustus 1796