Zondag bezochten we de grote overzichtstentoonstelling van Sir Lawrence Alma-Tadema en voor het eerst ook het Fries Museum in Leeuwarden. De nieuwbouw van het Fries Museum, ontworpen door Hubert-Jan Henket, opende drie jaar geleden zijn deuren. Net als de Openbare Bibliotheek Amsterdam van Joe Coenen is het Fries Museum een transparante monoliet. Doordat er heel veel glas is toegepast, maakt het gebouw beslist geen massieve indruk, maar een kolos is het wel. Ook het ver uitstekende dak heeft het Fries Museum gemeen met de Openbare Bibliotheek Amsterdam.

Rond elf uur was het al behoorlijk druk en in het museumrestaurant was nog net een vrije plek te vinden. Alma-Tadema, klassieke verleiding is de eerste echte blockbuster van het Fries Museum. Na jarenlange voorbereidingen in samenwerking met het Belvedere in Wenen en het Leighton House Museum in Londen kon deze tentoonstelling in Leeuwarden georganiseerd worden. Het is tegelijkertijd een opmaat naar 2018 wanneer Leeuwarden samen met Valletta (Malta) de culturele hoofdstad van Europa is.

Vergeleken met het retrospectief in 1996/1997 in het Van Gogh Museum in Amsterdam is deze tentoonstelling veel uitgebreider. Ook toont het de relatie tussen het werk van Alma-Tadema en de historische film. Al direct bij de entree van de tentoonstelling worden fragmenten uit films van honderd jaar oud getoond die duidelijk verwijzen naar zijn schilderijen. In de laatste twee zalen worden de schilderijen gecombineerd met filmbeelden, die traag worden afgespeeld zodat je goed kunt zien dat film eigenlijk een reeks (vergeelde) foto’s is.

Het eerste dat ik in de museumcatalogus gelezen heb, is het hoofdstuk Het tweede leven van Alma-Tadema’s schilderijen van Ivo Blom (universitair docent vergelijkende kunst en mediastudie aan de Vrije Universiteit, Amsterdam) waarin hij o.a. de Italiaanse films Agrippina (1910), Le fils de Locuste (1911), Quo Vadis (1912), Marcantonio e Cleopatra (1913) en Cajus Juluis Caesar (1914) en Cabiria (1914) naast een aantal schilderijen van Alma-Tadema legt. De schilder stierf in 1911 en zou het tijdperk van de historische spektakelfilm die begon met Giovanni Pastrone en D.W.Griffith net niet meer meemaken. Als hij een paar decennia later geboren was, was hij misschien wel art director of set decorator geworden.

Sir Lawrence Alma-Tadema – klassieke verleiding [ friesmuseum.nl ]