de lijmstok van de media

De vrijwillige slavernij van Etienne de La Boétie (1570)

winkelmandjeHet is bijna onmogelijk om in onze gemedialiseerde wereld de media te ontwijken. Overal zijn klemmen, fuiken en lijmstokken opgesteld om ons te vangen in de mediablob, die ons ervan wil overtuigen dat we helemaal vrij zijn. In werkelijkheid worden we permanent verleid om onze boodschappenmand te vullen. De laatste twintig jaar heeft de mediablob de vorm van een web aangenomen, dat ons inmiddels van onder tot boven ingesponnen heeft. Het internet presenteert zich als een MeWorld, waar í­k achter de knoppen zit en waar ík de baas ben. Zolang ik mij horizontaal beweeg, lijkt dat misschien zo. Maar zodra ik mij verticaal ga bewegen en mij losmaak van de oppervlakte, de diepte van het verleden induik of voor de hoogte van de reflectie kies, dan blijkt deze horizontale vrijheid voornamelijk een horizontale gevangenschap. En toch ook weer niet helemaal. Er wordt wel eens beweerd dat het world wide web de weidsheid van een oceaan heeft maar de diepgang van een soepbord. Misschien geldt dat voor 99 procent van alle websites. Toch vind je ook de verdieping en de reflectie op het internet, al is het maar in historische teksten die de waan van de dag relativeren. En bevestigen. Zoals de tekst Discours de la Servitude volontaire uit 1570 van Etienne de La Boétie.

(… ) geamuseerd door ijdel plezier dat hun ogen streelde, namen zij de gewoonte aan te dienen, even onnozel – maar ongelukkiger – als kleine kinderen (…)

Etienne de La Boétie, 1570

Etienne de La BoétieDenk niet dat er vogel bestaat die zich makkelijker op de lijmstok laat vangen, en ook niet één vis die zich voor iets lekkerder aan de haak laat slaan, dan alle meuten mensen die zich gretig tot slavernij laten paaien met het kleinste beetje honing dat men hun om de mond smeert. (…) Theaters, spelen, kluchten, opvoeringen, vreemde beesten, medailles, schilderijen en andere verdovende middelen van dat soort waren bij de volken in de oudheid het lokaas voor de slavernij, de prijs voor hun vrijheid, en het gereedschap van de tirannie. Dit middel, deze praktijk, deze verlokkingen gebruikten de oude tirannen om hun onderdanen onder het juk te laten inslapen. Dus de verdwaasde mensen vonden deze vormen van tijdverdrijf schitterend: geamuseerd door ijdel plezier dat hun ogen streelde namen zij de gewoonte aan te dienen, even onnozel – maar ongelukkiger – als kleine kinderen die leren lezen door naar de glanzende plaatjes van geïllustreerde boeken te kijken.
 
Bron: Étienne de La Boétie, Discours de la Servitude volontaire

Étienne de La Boétie [ nl.wikipedia.org ]