De traditie van het Amerikaanse presidentenportret bestaat al ruim 200 jaar. Het begon in 1795 toen Gilbert Stuart het zgn. „Athenaeum„ portret van George Washington schilderde. Dit portret staat nog altijd op het ééndollarbiljet en is waarschijnlijk het meest gereproduceerde portret uit de geschiedenis. Het is een mooi verstild en psychologisch portret. George Washington kijkt met een minzame blik langs ons heen, ontoegankelijk als een sfinx.
van George Washington
Gilbert Stuart schilderde George Washington in 1795 en 1796 in totaal driemaal en maakte op basis van die drie „lifeportraits„ in zijn verdere loopbaan meer dan honderd portretten waar hij zeer goed voor betaald kreeg. Wanneer het waar is dat het portret de spiegel van de ziel is, heeft Stuart dus driemaal de gelegenheid gehad om in Washington’s ziel door te dringen.
De relatie tussen de eerste president van de Verenigde Staten en Stuart moet niet bijzonder hartelijk zijn geweest. In ieder geval vond de portretschilder Washington tijdens de sessies geen geduldig model. Voor de oud-generaal moet zijn officiële portret een verplicht nummer zijn geweest. Op Stuart’s portretten zie je steeds dezelfde afstandelijke man. Washington stierf in 1799, drie jaar nadat hij geportretteerd was.
Ruim tweehonderd jaar en 43 presidenten later heeft Amerika zijn eerste zwarte president. Barack Obama‘s portret oogt fris, helder, krachtig en vernieuwend en dat is precies de boodschap. Amerika’s Hoop in Bange Dagen. Yes we can!
Nee, dan het portret van zijn voorganger George W.Bush. In 2004 koos TIME magazine hem als Person of the Year en Daniel Adel maakte een vlot geschilderd portret voor de cover. Bush jr. is hier afgebeeld als de Grote Roerganger, een visionair die zijn blik over het volk heen in de verte richt. Alsof hij het licht ziet en de stem van God hoort.
Dat hij in werkelijkheid een grote zwarte olievlek zag en steeds meer protest hoorde, daar weet dit portret niets van. Zo werden in het verleden keizers en koningen geportretteerd, als visionaire geesten die boven hun volk staan. En dictators laten zich nog steeds zo afbeelden. Als ze tenminste geen peuter op hun arm houden.
