The Course of the Empire (1833-1836)
“Les ruines sont ambivalentes. La ruine c’est la victime du temps destructeur. La ruine c’est aussi la résistance au temps. Les ruines sont médiatrices entre perception du temps et perception de l’espace.” Zo begint Mapero zijn beschouwing over de ruïne in de schilderkunst vanaf de Renaissance.
De ruïne heeft eigenlijk dezelfde ambivalentie als de schedel. Beiden herinneren ze ons blijvend aan onze eindigheid. In de achttiende eeuw en vooral in de Romantiek was de ruïne voor de landschapsschilderkunst wat de schedel voor het stilleven was. Een stilleven met een doodshoofd wordt vaak een vanitas genoemd. Maar bij mijn weten bestaat er binnen de landschapsschilderkunst geen subcategorie die we vanitas kunnen noemen.
fuimus quandoque quod estis
Romeins grafschrift
“Wat wij zijn, zult u ook zijn
en wij waren ooit wat u nu bent.”
Maar als deze categorie bestond, zouden we daartoe ontelbare landschappen kunnen rekenen. Met name in de periode tussen De Joodse Begraafplaats (ca. 1657) van Jacob van Ruysdael en de Abtei im Eichwald (ca. 1810) van David Caspar Friedrich. Maar ook na Friedrich gaat het nog een tijdje door met de vanitas in de landschapsschilderkunst. Een van de duidelijkste voorbeelden is een cyclus van vijf schilderijen die de Amerikaanse schilder Thomas Cole tussen 1833 en 1836 schilderde onder de naam The Course of the Empire. Cole voegt aan de drie gebruikelijke stadia binnen de levenscylus (“opkomst, blinken en weer verzinken”) nog twee stadia toe en presenteert vijf fasen van een cultuur. The Course of the Empire herinnert als een echte vanitas aan onze ijdelheid en ons onherroepelijke einde. De schedel en de ruïne zijn daar paradoxaal de onvergankelijke tekenen van.
The Course of the Empire wil de Amerikaan eraan herinneren dat zijn trotse beschaving, net als het Romeinse Rijk, ooit ten onder zal gaan …
Landschap en herinnering is een ongekend boek waarin historicus Simon Schama de lezer meeneemt op een ontdekkingsreis door de menselijke geest. Tijdens deze reis, die door de tijd en door de landschappen in natuur en kunst gaat, krijgen mythen en sprookjes een nieuwe opwindende betekenis. Ook wordt duidelijk hoe de mens diepgaand beïnvloed wordt door de omgeving waarin hij verkeert. Met een liefdevol oog voor detail en in een superieure stijl legt hij de vele lagen herinneringen en associaties bloot die eeuwenlang van generatie op generatie zijn doorgegeven. Zoals wij het landschap van de aarde hebben gevormd, heeft de aarde zelf onze cultuur en verbeelding gevormd. Het landschap zal nooit meer hetzelfde zijn na lezing van dit boek.
Bron: vanstockum.nl
