Mr. Turner begint met een lang openingsshot van een molen aan de dijk bij een opkomende magere zon. Er beweegt nauwelijks iets. Het lijkt alsof we naar een schilderij van de Haagse School kijken. Dan maken zich uit de verte twee gestalten los die langzaam naderbij komen. Mike Leigh laat zijn cameraman rustig wachten, niet bang om zijn film te laten beginnen met een “Tarkovskyshot” van langer dan een minuut. De gestalten blijken twee meisjes in Hollandse klederdracht. Als ze ons genaderd zijn, gaat de camera met hen meebewegen. De ruimte wordt zichtbaar. We horen ze in het Nederlands kouten over een of andere vrijer. Dan gaat de camera iets omhoog en zien we langs de dijk een man met een hoge hoed, die in een klein schetsboekje de molen in het ochtendlicht staat te tekenen. We weten dat hij het is. Mike Leigh wil ons niet belasten met data en plaatsnamen en laat een onderschrift weg. Maar als je iets over het leven van Turner gelezen hebt, weet je dat we in het jaar 1825 zijn, toen hij zijn tweede reis naar Holland en het Rijndal maakte.

Het openingsshot is eigenlijk het establishmentshot voor de hele film die het leven van Mr. Turner tussen zijn vijftigste en zijn dood in 1851 op 76-jarige leeftijd kabbelend volgt. Geen bijzondere gebeurtenissen in het leven van de niet bepaald innemende hoofdpersoon. Valt daar nog wel een genietbare film van te maken? Mike Leigh laat zien dat het kan. Maar je moet dan wel houden van historisch drama, traagheid en mooie beelden. Mike Leigh wist bij voorbaat dat Mr.Turner een film voor een select publiek zou worden, zeker buiten Engeland. In eigen land is Turner nog steeds een beroemdheid die dezelfde postuur heeft als Rembrandt bij ons.

Het dagelijks leven van Turner is niet veel bijzonders. Zijn vader William (1745-1829) woont in bij zijn zoon die ongetrouwd is, maar het net als Rembrandt met zijn huishoudster houdt. Naast zijn atelier is een tentoonstellingsruimte waar zijn vader het handeltje drijft. Er gebeuren geen grote dingen maar het drama van een ongelukkige jeugd heeft zich als een langgerekte schaduw over Turner´s persoonlijkheid geworpen. Hij is een naar binnen gekeerde knorrepot en gromt eerder dan dat hij praat.

Timothy Spall heeft zich erg goed in zijn personage ingeleefd o.m. door veel over hem te lezen. Toen Turner tien jaar oud was, begon zijn moeder tekenen van waanzin te vertonen. Na zeventien jaar haar gekte in huis verdragen te hebben, besloten vader en zoon haar in 1802 tenslotte naar het krankzinnigengesticht te brengen. De zoon bleef zich daar altijd schuldig over voelen. Het heeft zijn leven voorgoed getekend. Dit wetende komt de ongenietbare brombeer toch wat dichterbij.

Mr. Turner zit vol prachtige landschappelijke filmbeelden. Soms lijkt het alsof we een reis maken door zijn schilderijen: de krijtrotsen van Dover in avondgloed, de woeste hoogten in Zwitserland en de dampige straten van Londen. Van een van zijn beroemdste schilderijen, The Fighting Témeraire is een tableau vivant gemaakt. We zien het houten oorlogsschip door een stoomboot naar zijn laatste rustplaats gesleept worden. Turner ziet in het spektakel een machtige metafoor van afscheid terwijl zijn metgezellen opmerken dat er voor het schip vijfduizend eiken geveld moesten worden en dat deze nu gerecycled worden in tafels en stoelen.

Mr.Turner en zijn tijd
 
Er worden in de film geen jaartallen genoemd, maar er zijn wel een paar verwijzingen naar historische gebeurtenissen.
 
Aan het begin van de film komt Turner thuis van zijn reis door Nederland, België en Duitsland en spreekt hij over de ontploffing van het buskruitmagazijn in Oostende. Er vielen twaalf doden en de schade in de omgeving van de kazerne was aanzienlijk. Deze gebeurtenis vond plaats op 19 september 1826.
 
Aan het einde van de film vertelt Turner hoe in Hyde Park het Crystal Palace van Paxton in aanbouw is voor de wereldtentoonstelling van 1851. Deze opende op 1 mei. Turner stierf op 19 december en maakte The Great Exhibition aan het einde van zijn leven dus nog mee.
 
Er zijn ook historische onjuistheden. Als dokter Price uit Margate de doodzieke Turner in London bezocht heeft, zegt hij dat hij met de trein terugreist vanaf Charing Cross. Maar dit station werd pas in 1864 geopend, 13 jaar na Turner’s dood.

Cinematography: Dick Pope – Production Design: Suzie Davies – Art Direction: Dan Taylor – Set Decoration: Charlotte Watts – Costume Design: Jacqueline Durran

De officiële website van Mr. Turner gaat vandaag in de lucht | Mr. Turner [ imdb.com ]
recensie van Peter Bradshaw in The Guardian