Philokalia [2]

Evagrios van Pontus (345-399)

In de Philokalia zijn vier fragmenten en geschriften samengebracht van Evagrios van Pontus: Krachtlijnen van het monniksleven (On Ascetism and Stillness in Solitary Life), Verhandeling over allerlei slechte gedachten (On Discrimination in respect of Passions and Thoughts), over Waakzaamheid (Extracts from the Texts on watchfulness) en Verhandeling over het gebed (On Prayer) De meeste teksten zijn overgeleverd in het Syrisch. Evagrios is een omstreden auteur omdat hij onder invloed staat van Origines en zijn geschriften zijn uiteindelijk ook veroordeeld. Dat gebeurde tijdens het concilie van Constantinopel in 553 en waarbij keizer Justinianus I het bevel gaf om al zijn werken in het Byzantijnse Rijk te vernietigen. Zodoende hebben de meeste Griekse vertalingen het niet overleefd op enkele na die onder een andere naam, meestal Nilus van Ancyra, werden verspreid. Later zijn bepaalde teksten van Evagrios toch gecanoniseerd en zo zijn ze uiteindelijk ook in de Philokalia terecht gekomen. Ik heb deze vier teksten gelezen in een Engelse en Nederlandse vertaling. Christofoor Wagenaar (ocso) van het de Abdij Bethlehem te Bonheiden (B) heeft in de jaren tachtig enkele werken van Evagrios in het Nederlands vertaald. Deze zijn uitgegeven in de reeks monastieke cahiers (34 en 35, beiden in 1987 verschenen) van de Abdij Bethlehem.

EvagriosEvagrius van Pontus werd omstreeks 345 geboren in Ibora, een kleine stad aan de Zwarte Zee. Hij bracht een tijd in Constantinopel door, waar hij door Gregorius van Nazianze in de theologie en de mystiek werd ingewijd. Basilius de Grote benoemde hem tot lector. Evagrius werd in 380 diaken gewijd door Gregorius van Nyssa, die hij op het concilie van Constantinopel in 381 vergezelde. Daar moet hij, dankzij zijn scherpzinnigheid, een belangrijke bemiddelende rol hebben gespeeld. In 382 ontvluchtte hij de stad van Constantijn in verband met een verhouding met een vrouw, die door haar echtgenoot niet op prijs werd gesteld.
Evagrius trok eerst naar Jeruzalem, waar hij zich aansloot bij het klooster van Melania de Oudere en Rufinus. In 383 kwam hij in Egypte aan waar Macarius de Jongere zijn leidsman werd en waar hij veel belangrijke mensen uit deze periode van het monnikendom in Egypte ontmoette.
In de daaropvolgende jaren bedreef Evagrius een zeer strenge ascese. Hij schreef zeer veel, waarbij hij zich baseerde op de Bijbel, Origenes, het neoplatonisme, en zijn eigen ervaring als monnik en theoloog. Evagrius overleed op 1 januari 399.
 
Na zijn dood werd hij door de Kerk veroordeeld samen met Origenes en Didymus. Volgens Hiëronymus was hij een voorloper van Pelagius. Zijn geschriften hadden niettemin zeer veel invloed, onder meer op Cassianus en Pseudo Dionysius de Areapoagiet. In de loop van de twintigste eeuw kwamen zij opnieuw in de aandacht. Ze worden tegenwoordig uitvoerig bestudeerd.
 
Bron: home.hetnet.nl/~h_sevenhoven/evagrius.html

Enkele andere werken van Evagrios
Praktikos (of De Monnik)
De Gnostikos
De acht boze geesten
Aansporing voor monniken
Alle geschriften van Evagrios op een rijtje

Evagrius Ponticus [by Luke Dysinger]