wolkenkrabbers

Deze serie verscheen tussen mei 2006 en oktober 2011

hoog, hoger, hoogst [ 1 ]

van Monadnock Building (1889) tot Taipei 101(2004)

Ik ontdekte deze week de website greatbuildings.com waar je een enorme collectie grote gebouwen aantreft, waaronder wolkenkrabbers. Er is een handige pagina waar je kunt zoeken op categorie, zoals bouwstijl, periode, soort gebouw, architect en constructietype. Ook is er een tijdlijn met wolkenkrabbers, van Monadnock Building (1889) tot Taipei 101(2004).

Taipei101
Taipei 101 509 m. (2004)
Nu is het nog het hoogste gebouw ter wereld, maar dit record zal sneuvelen door de wolkenkrabbers die nu in Shanghai, Dubai en New York in aanbouw zijn.

greatbuildings.com

hoog, hoger, hoogst [ 2 ]

skyscraperpage.com

Een andere site met een volledig overzicht van wolkenkrabbers is skyscraperpage.com. Een mooiere site over dit onderwerp ben ik nog niet tegengekomen. Deze site munt vooral uit door de schitterende afbeeldingen waarin ruim 3500 (!) wolkenkrabbers op rij gezet zijn, ook die op dit moment nog in aanbouw zijn, zoals het Shanghai Financial Center in Shanghai (492 m.), de Freedom Tower in New York (541 m., op de plaats van het WTC), Busan Lotte Tower (494 m.) in Busan (Zuid-Korea) en Burj Dubai (810 m.) in Dubai. Je kunt zoeken op bouwjaar, land, stad, hoogte, enz. Een must see!

33 wolkenkrabbers
affiche met 33 wolkenkrabbers waarvan je ook een grote versie van bekijken kunt.

skyscraperpage.com

hoog, hoger, hoogst [ 3 ]

de hoogste gebouwen ter wereld na 1981

Op skyscraperpage.com kun je zoeken met allerlei criteria naar meer dan 3500 wolkenkrabbers. Wanneer je een beetje over deze prachtige site gestruind hebt, valt op dat er de afgelopen 25 jaar ‘een explosie’ van hoge gebouwen is geweest, met name in Zuidoost Azië en China.

tot 1981
hoogste gebouwen ter wereld tot 1981

Tot 1981 stonden de hoogste gebouwen in Noord-Amerika en Europa zoals de CN-Tower, 457m. (Toronto), Sears Building, 452m. (Chicago), Ostankino Tele Tower, 385m. (Moskou), Empire State Building , 381m. (New York), Aon Center, 346m. (Chicago), John Hancock Center, 343m. (Chicago) en de Eiffel Toren, 300m. (Parijs)

De hoogten zijn overigens exclusief de antenne. De Twin Towers komen in dit overzicht niet meer voor. In 1971 verbraken ze het veertig jaar oude record van de Empire State Building maar werden een paar jaar later zelf weer overtroffen door het Sears Building in Chicago.

na 1981
hoogste gebouwen ter wereld na 1981

Na 1981 staan de hoogste gebouwen ter wereld bijna allemaal in Azië: Taipei 101, 508m. (Taipei), Petronas Towers, 452m. (Kuala Lumpur), 2 International Financial Center, 414m. (Hong Kong), Oriental Pearl Tower, 468m. (Shanghai), Jin Mao Tower, 420 m. (Shanghai) en Tuntex 85 Sky Tower, 348m. (Kaohsiung, Taiwan)

Over enkele jaren staat het hoogste gebouw ter wereld, de Burj Dubaj 810m! op het Arabisch schiereiland.

skyscraperpage.com

hoog, hoger, hoogst [4]

Drie historische wolkenkrabbers in New York

Wanneer je oude foto’s van Manhattan bekijkt, valt je onmiddellijk een wolkenkrabber op in de vorm van een reusachtige lantaarn. Dit was het Singer Building en het werd in hetzelfde jaar (1908) gebouwd als het huis waarin ik woon. Een jaar lang was het Singer Building het hoogste gebouw ter wereld. In 1909 werd het ingehaald door de Met Life Tower, die vervolgens weer werd overtroffen door het Woolworth Building in 1913.

lower Manhattan
Lower Manhattan omstreeks 1913
Met het Singer Building (1908) en de Met Life Tower, (1909) als hoogste gebouwen ter wereld.

Deze drie vroege wolkenkrabbers (Singer Building 1908, Life Met Tower 1909 en Woolworth Building 1913) werden gebouwd in een eclectische stijl, respectievelijk in neobarok, neorenaissance en neogotiek. In de jaren twintig en dertig ontwikkelt zich de strakke, klassieke wolkenkrabberstijl die samenvalt met de periode art-deco en nieuwe zakelijkheid.

singer building
Singer Building 1908-1968
Tot 1909 was dit het hoogste gebouw ter wereld. Zestig jaar later werd het gesloopt.
Lower Manhattan omstreeks 1923
De hoogste toren is het Woolworth Building (1913), helemaal rechts het Singer Building (1908) en de kolos helemaal links is het Barclay-Vesey Building (1923), resp. in neo-gotiek, neo-barok en art deco

nyc-architecture.com | Singer Building Gallery

hoog, hoger, hoogst [5]

Twee laat-negentiende eeuwse wolkenkrabbers in New York

Een van de eerste wolkenkrabbers in New York dateert nog uit de negentiende eeuw. In 1899 nam het 117 meter hoge Park Row Building de titel world’s tallest building over van zijn buurman St.Paul Building.

Park Row Building, 1899
Tot 1908 het hoogste gebouw ter wereld. Rechts St.Paul’s Building dat in 1898 nog deze titel droeg.
The 30-story Park Row Building was the tallest office building in the world from the time of its completion until the completion of the Singer Building in 1908. Built as a speculative office building by a syndicate of investors lead by August Belmont (also the entrepreneur behind the Interborough Rapid Transit Company (IRT), a private company responsible for the building and operation of the original subway line) the office block originally accommodated 950 offices and over 4,000 workers. It exploited the newly developed all steel-skeleton technology. The syndicate bought and consolidated seven smaller lots to create this large but very irregularly shaped site which lacked the corner lot. The exterior lacks the soaring profile and slender tower of the office buildings that would take the title of tallest building in the next decade, the Singer Building, Metropolitan Life Tower and Woolworth Building. The most distinctive elements of its design are the two three-story cupolas and four life-sized sculpted figures projecting from the fourth floor of the Park Row front. 
 
Bron: nyc-architecture.com
Nogmaals de kampioenen van 1898-1908 samen op een ansichtkaart.
The Park Row Building still stands today facing City Hall Park in lower Manhattan. Commissioned in 1896 by William Mills Ivins, the head of an investment group, the structure was built as speculative office space. It rises 386 feet to its cornice and 391 feet to the lanterns placed atop the structure; counting the four stories in the lanterns, the building is 30 stories tall. The interior could accommodate up to 1,000 offices, and was the home of the first IRT subway headquarters. Under the direction of architect R.H. Robertson and engineer Nathaniel Roberts, the building was under construction for over three years.
 
Bron: skyscraper.org

Een aardig overzicht van wolkenkrabbers in New York met actuele foto’s vind je hier

nyc-architecture.com | skyscraper.org

hoog, hoger, hoogst [6]

De eerste negentiende eeuwse wolkenkrabbers in New York
Newspaper Row, een schitterend historisch straatbeeld van New York aan het einde van de 19e eeuw. Links met koepel het New York World Building, in 1890 nog het hoogste gebouw van New York en hoogste kantoorgebouw ter wereld.
Located at the corner of Park Row and the now closed Frankfort Street, the New York World Building was the tallest of several high-rise structures built for major newspapers in the late 19th century. Commissioned by the famous editor Joseph Pulitzer and designed by the prolific architect George B. Post, the World (also known as Pulitzer Building) was the first building in New York to surpass the 284-foot spire of Trinity Church. It stretched 309 feet to the top of the lantern (measured from the steep grade of Frankfort Street rather than the main frontage on Park Row). The number of stories is disputed; estimates range from the 26 stories claimed by the World to the 16 or 18 suggested by recent scholars. Pulitzer placed his private office at the second level of the dome where he could easily look down on the other buildings of Newspaper Row. The paper used the lower floors and basements for its large presses and the sunlit top floors for copy-editing; the remainder were rented out to tenants, generating income for the World.
 
The structural system of the World Building was a hybrid “cage” frame. Steel framing was used to support the interior structure, but the exterior masonry walls contributed lateral stability and some vertical support. Columns embedded in the exterior walls carried the floor loads, transferring lateral forces between the frame and the masonry. The facade was red sandstone, brick and terra-cotta, with red and gray granite at the arched entryway. In 1890, the building’s height appalled some critics who called it “high-shouldered” and “hideous.” The World Building was demolished in 1955 for the expanded automobile entrance to the Brooklyn Bridge.

19th Century Skyscrapers

hoog, hoger, hoogst [ 7 ]

Het hoogste gebouw ter wereld is inmiddels over de helft

Burj DubaiBijna een jaar geleden schreef ik hier iets over het aankomende hoogste gebouw ter wereld, een wolkenkrabber in Dubai die 750(!) meter hoog gaat worden. Een even prestigieuze flashsite houdt ons op de hoogte van de vorderingen van dit megaproject.

Twee jaar geleden, op 15 april 2005 begon de bouw. Vorige week is de hoogte van de voormalige Twin Towers overschreden en zijn er al 116 vloeren boven elkaar gelegd. Nu nog bijna 90 vloeren erop, want Burj Dubai moet 200 verdiepingen krijgen…

The Official Site [ burjdubai.com ] | meer wolkenkrabbers op Woest & Vredig

hoog, hoger, hoogst [ 8 ]

het wereldkapitalisme en de wolkenkrabberkoorts

Het globalisme gaat gepaard met een schaamteloze bouwwoede op het gebied van superhoge gebouwen. De paleizen van het wereldkapitalisme verrijzen niet alleen in Zuid-Oost Azië en China, maar vooral ook op het Arabisch schiereiland (Dubai, Abu Dabhi, Mekka, Quatar en Kuweit Stad). Zelfs in de Verenigde Staten, het land waar het allemaal begon, gaan na jaren van stagnatie weer records gebroken worden. Uiteraard in Chicago (2010) en New York (2011), de bakermat van de wolkenkrabber.

Op dit moment zijn er in de wereld vijftien wolkenkrabbers in aanbouw of in planning hoger dan 400 meter. De Burj Dubai gaat deze hoogte zelfs verdubbelen. Decennialang waren het Empire State Building en de WTC Towers in New York én de Sears Tower in Chicago de hoogste gebouwen ter wereld. Totdat in 1998 met de voltooiing van de Petronas Towers het zwaartepunt in Azië kwam te liggen. Deze gebouwen doorbraken de 400 meter grens. Totdat in 2004 in Taiwan met de Tai Pei 101 voor het eerst de magische 500 meter(1671 ft) werd gepasseerd.

Het hoogste gebouw van China
Al zullen Chinezen beweren dat hun hoogste gebouw de Tai Pei 101 is, de hoogste gebouwen van China liggen toch in Shanghai en Hong Kong . Het World Financial Center zal volgend jaar het hoogste gebouw zijn. De 400 meter is afgelopen maand overschreden en nu klimt de constructie op naar 492 meter. Volgend jaar zal hij zijn buurman Jin Mao overtroffen hebben. Nu is de Jin Mao Tower (421 m.) nog het hoogste gebouw van China en het op vier na hoogste gebouw ter wereld.

Shanghai
de Jin Mao Tower (421 m.)
is nog maar even de hoogste…

In de taps toelopende top zat in het oorspronkelijke ontwerp een groot rond gat. Maar dat deed de Chinezen teveel denken aan de door hen zo gehate Japanse vlag. Dus werd het ontwerp veranderd en komt er nu een rechthoekig gat, een soort handvat dus. Wat mij betreft mag dat hele gat gevuld worden, want het gebouw doet mij nog steeds teveel denken aan een teletubbie.

Shanghai
World Financial Center
het begin in 2005 en in 2007

Neem een kijkje in Shanghai met een live webcam.

Shanghai World Financial Center [official website]

Er is maar één plek in de wereld waar de Chineze bouwwoede overtroffen wordt. De hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten is na de golfoorlog in 1991 uitgegroeid tot dé internationale proeftuin van postmoderne hoogbouw. Dertien (!) wolkenkrabbers hoger dan de Eiffeltoren zijn op dit moment gepland of in aanbouw met als grote uitschieter de Burj Dubai die de 800 meter gaat overschrijden.

Dubai
Dubai in 1991 en 2005

Kijk om je heen in Dubai met een interactieve live webcam.

alle stukjes uit deze reeks | Burj Dubai [official website]

hoog, hoger, hoogst [ 9 ]

de Burj Dubai en het Shanghai World Financial Center

Een half jaar geleden schreef ik hier over de hoogste gebouwen ter wereld die op dit moment in aanbouw zijn: de Burj Dubai en het Shanghai World Financial Center. Sinds 21 juli vorig jaar mag de Burj Dubai zich het hoogste gebouw ter wereld noemen. Met de jaarwisseling heeft de Burj Dubai de 600 meter overschreden en nog steeds bouwt men verder… In Shanghai heeft het World Financial Center in september 2007 de top bereikt en is met 492 meter het hoogste gebouw van China.

Burj Dubai en het Shanghai World Financial Center
de Burj Dubai ( l ) telt nu 158 verdiepingen (598,5 m)
Het Shanghai World Financial Center ( r ) heeft de top (492 m.) bereikt

De Verenigde Staten, het land waar het met de wolkenkrabber allemaal begon, is nu afgezakt naar een vijfde plaats op de wereldranglijst van hoogste gebouwen. Dubai, Taiwan, Kuala Lumpur en China gaan in de eenentwintigste eeuw voorop.

alle stukjes uit deze reeks | Burj Dubai | Shanghai World Financial Center

hoog hoger hoogst [ 10 ]

de bouw van The Chicago Spire (609.6 m) is begonnen…

Chicago SpiralWolkenkrabbers horen in de Verenigde Staten, om preciezer te zijn, in Chicago en New York. Daar is het aan het einde van de negentiende eeuw begonnen. Het werden dé proeftuinen waar de skyscraper tot ontwikkeling is gekomen, vanuit Sullivan’s adagium form follows function maar vooral dankzij de stalen constructie. In de beginjaren moest de wolkenkrabber als in een evolutionair proces alle voorgaande stadia passeren. Zo zagen we het duidelijkst in New York in de eclectische periode (1890-1920) neo-barokke, neo-gotische en neo-classicistische hoogbouw verrijzen. Het neo-gothische Woolworth Building is daar het treffendste voorbeeld van. In 1920 brak de klassieke periode aan die tenslotte bekroond werd met het Chrysler Building (1930) en het Empire State Building (1931). Beide zijn in artdeco stijl en dat is in feite ook de klassieke stijl van de wolkenkrabber geworden. Manhattan kende in de jaren twintig een bouwexplosie die schitterende artdeco zakenpaleizen heeft opgeleverd.

In de jaren dertig versoberde het klimaat wereldwijd onder de grote depressie na 1929 en dat is duidelijk te zien in het Rockefeller Center, het grootste bouwproject uit de jaren dertig. Hier zien we al duidelijk de kenmerken van wat we na de oorlog de Internationale Stijl zullen gaan noemen: een zakelijk functionalisme dat tenslotte ontaardt in ‘another glass box‘, strakke dozen met bijvoorbeeld gordijngevels van spiegelend glas. De Twin Towers zijn daar een duidelijke vertegenwoordiger van geweest: genadeloos strakke langwerpige dozen zonder poespas. Het eindpunt van de wolkenkrabber? De geschiedenis laat ons telkens weer zien dat ze een golvende beweging maakt: na elke periode van soberheid komt weer een periode van uitbundigheid.

Chicago Spire
de Chicago Spire in Chicago (2012)
Abraj Al Bait Towers in Mecca (2009) en Dancing Towers een voorstel voor drie wolkenkrabbers in Dubai

Dat zien we nu in de wolkenkrabbermanie in China en het Arabisch schiereiland, ’s werelds grootste proeftuinen voor extreme hoogbouw. Maar hoe meer wolkenkrabbers ik zie die op dit moment in China en Dubai in aanbouw zijn, hoe meer ik terugverlang naar de wolkenkrabbers uit de jaren twintig. In Azië zijn het vaak baldadige ontwerpen en gecombineerd met extreme hoogbouw leveren die meestal lachwekkende gebouwen op. Natuurlijk moet er naar nieuwe vormen gezocht worden en moeten er nieuwe uitdagingen worden aangegaan. Een goed voorbeeld is de Chicago Spire (609.6 m) ontworpen door Santiago Calatrava, sober en toch avontuurlijk. Heel wat smaakvoller dan het wolkenkrabbersnest (595 m.) dat in Mecca gebouwd wordt (zie foto boven). En laten we hopen dat het ontwerp voor de Dancing Towers (350.8 m) in Dubai in de prullenbak beland. Dit is geen architectuur meer maar een architectonische perversiteit.

Chicago Spire
bouwput Chicago Spire in 2008
Chicago Spire
vanaf 2012 zal de Chicago Spire de skyline van Chicago gaan bepalen

thechicagospire.com | alle stukjes uit deze reeks | Abraj Al Bait Mall

hoog, hoger, hoogst [ 11 ]

vandaag is de Burj Khalifa officieel in gebruik genomen en is de definitieve hoogte bekendgemaakt: 828 meter

Het hoogste gebouw ter wereld de Tapei 101 (sinds 2004) is vandaag officieel gepasseerd door de Burj Khalifa dat zich nu met afstand het hoogste gebouw ter wereld mag noemen. Het Empire State Building dat van 1931 tot 1973 het hoogste gebouw ter wereld was, staat nu op een elfde plaats, terwijl de Burj Khalifa ruim twee keer zo hoog is. Chicago en New York (De bakermat van de wolkenkrabber) lijken uit de race en zijn nog maar met vier wolkenkrabbers vertegenwoordigd onder de vijftien hoogste gebouwen ter wereld. China is koploper met zeven wolkenkrabbers. Behalve de Willis Building (voorheen Sears Building) in Chicago en de Empire State Building in New York zijn de vijftien hoogste gebouwen ter wereld allen na 1990 tot stand gekomen.

2010
sinds vandaag wordt de lijst met hoogste gebouwen op skyscraperpage.com aangevoerd door de Burj Khalifa

de vijftien hoogste gebouwen in de wereld

1 Burj Khalifa (2010) Dubai, VAE 828 m
2 Taipei 101 (2004) Taipei, Taiwan 508 m
3 Shanghai World Financial Center (2007) Shanghai, China 492 m
4 Petronas Towers (1998) Kuala Lumpur, Maleisië 452 m
5 Willis Tower (Sears Tower) (1974) Chicago, VS
6 Trump International Hotel & Tower (2009) Chicago, VS 423 m
7 Jin Mao Tower (1999) Shanghai, China 421 m
8 Two International Financial Center (2003) Hongkong, China 412 m
9 CITIC Plaza (1996) Kanton, China 391 m
10 Shun Hing Square (1996) Shenzhen, China 384 m
11 Empire State Building (1931) New York, VS 381 m
12 Central Plaza (1992) Hong Kong, China 374 m
13 Bank of China Tower (1990) Hong Kong, China 367 m
14 Bank of America Tower (2009) New York, VS 365 m
15 Almas Tower (2009) Dubai, VAE 363 m

Bron: skyscraperpage.com

hoog, hoger, hoogst [woest & vredig ]

hoog, hoger, hoogst [ 12 ]

de eerste gietijzeren prefab bouw in SoHo New York ca. 1855

Laatst weer eens gelezen in American Visions van Robert Hughes over de geschiedenis van de Amerikaanse kunst. In het hoofdstuk Steden van Cement schrijft hij over de tweede helft van de negentiende eeuw. Het was voor mij een verrassing te lezen dat de oorsprong van de wolkenkrabber teruggaat tot vóór de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Het begon dus niet met de architect Louis Sullivan in de 1890’s maar al vier decennia eerder…

crystal palace 1851
Crystal Palace (1851) in Londen was het eerste grote gebouw dat gietijzeren prefab bouw introduceerde. Deze manier van bouwen zou dat niet alleen de Eiffeltoren maar ook de hoogbouw in de Verenigde Staten voortbrengen.
De belangrijkste uitdrukking ervan was de ijzeren-kooiconstructie waaruit de wolkenkrabber voortkwam, die aan het eind van de 19e eeuw gezichtsbepalend zou worden voor New York en Chicago. Die kooi werd niet op één specifiek moment uitgevonden, maar binnen een daarvoor noodzakelijk cultureel kader. Dat kader was niet de staaltechniek, maar hout. (…)
 
(…) De enorme groei van de Amerikaanse steden tussen 1840 en 1860, van San Francisco tot Chicago en ten slotte New York, was het gevolg van het (houten) ballonskelet – en de oorzaak van talloze rampzalige branden. Via het houten ballonskelet kwamen Amerikanen vervolgens op skeletbouw ter vervanging van massieve draagmuren. Vervolgens maakte de gezaagde balk in dat idee plaats voor gietijzeren balken en stijlen.
 
Deze techniek was uit Europa overgekomen. Het opzienbarendste voorbeeld ervan was Crystal Palace, in 1851 gebouwd door Joseph Paxton. IJzeren kooien werden op grote schaal toegepast in grote, gelijkvloerse marktgebouwen in Engeland en Europa: Covent Garden, Les Halles en de Boqueria in Barcelona. Maar in Amerika zou men gietijzer gaan toepassen in hoogbouw. Dat gebeurde voor het eerst in New York omstreeks 1855, in het industriegebied dat nu bekend staat als SoHo.
 
Bron: Amerika’s visioenen, Uitgeverij Balans 1997, blz. 274

Het eerste gebouw waarin de modulaire bouw met ijzer werd toegepast, was het Harpers & Brothers Building in New York ontworpen in 1854 door James Bogardus.

Harper & Brothers Building 1854
Harper & Brothers Building 1854

Harper & Brothers Building bestaat allang niet meer, maar toch zijn er in New York gelukkig nog oude ijzeren gebouwen van vóór de Amerikaanse Burgeroorlog bewaard gebleven. Op de blog The Masterpiece Next Door kwam ik een stukje tegen over Bruce Building in Canal Street. Mogelijk is het gebouwd door pionier James Bogardus. Het dateert uit 1856-57.

Bruce Building 1856-57
254-260 Canal Street
Of the thirty-seven buildings known to be or suspected to have been designed by cast-iron pioneer James Bogardus, only five survive. Of the remaining five, the Bruce Building is closer to “suspected” than “known,” as we have no direct proof of Bogardus‘ involvement; however, Bogardus did list Bruce as a client a year after this building was completed, and the Medusa heads topping the fourth-story arches are known to be characteristic of his work. I think it’s also possible there’s significance in Bruce’s background, as several of James Bogardus‘ largest known works were built for publishers, including the Sun Iron Building and the Harper & Brothers Publishing Plant; perhaps it was thought of as a minor specialty of Bogardus. It’s not much of a stretch to imagine the intuitive appeal a cast-iron building might have to someone who works with movable type, as both the printed page and something like the façade of 254-260 Canal Street are the fruits of individual pre-fabricated metal parts that can be mixed ‘n’ matched in infinite permutations.
 
Bron: epicharmus.com [ The Masterpiece Next Door ]
Architectural Iron Works
Architectural Iron Works
van Daniel Badger produceerde vóór de Burgeroorlog al gietijzeren prefab onderdelen

Een andere ijzeren prefab ‘wolkenkrabber’ uit de 1850’s is Haughwout Building op 488 Broadway, ontworpen door John Gaynor. De gietijzeren profielen werden gefabriceerd door Architectural Iron Works in New York van Daniel Badger. Deze fabriek had veel succes met de modellen van een Engelse ontwerper. Deze tekende catalogi vol met kroonlijsten, panelen en ballustrades die gebaseerd waren op historische stijlen. Ze gaven een facade klassieke uitstraling maar waren tegelijkertijd veel goedkoper dan beeldhouwwerk.

Haughwout Building 1857
488 Broadway
The E. V. Haughwout Building – 488 Broadway
The Haughwout Building was built in 1857, designed by architect John Gaynor. The cast iron was forged at Daniel Badger’s famous foundry. Its entire facade is comprised of 92 keystone arches crowned by an entablature comprised of several bandsof intricate friezes. The building featured the world’s first Otis passenger elevator, hydraulically powered. It ushered in the city’s first fashionable housewares district around Broome Street. The Haughwout Emporium was world famous in its day as manufacturers and purveyors of cut glass, porcelains, mirrors , chandeliers and more. Their clients included the Lincoln’s, and the Czar of Russia, among others. We are fortunate that this remarkable building exists today, because if Robert Moses had had his way in the 1960s, it would have been demolished for the proposed Lower Manhattan Expressway. Today the building’s ground floor is occupied by Staples, an office supply store.
 
Bron: sohonyc.com

Rise of the New York Skyscraper: 1865-1913Rise of the New York Skyscraper: 1865-1913
A confluence of technology (the elevator), social change (the increase in the number of office workers), and geology (a downtown limited in area by surrounding water) transformed New York City from an expanse of low buildings to a forest of skyscrapers. Landau, an art history professor at New York University, and Condit, a professor emeritus of art history at Northwestern, explore the development of the skyscraper from the 1868 Equitable Building, the first to use elevators for people rather than freight, to the Woolworth Building, which was called the “Cathedral of Commerce” and for which President Woodrow Wilson traveled to New York to activate the building’s lights during its grand opening.
 
Bron: amazon.com

meer wolkenkrabbers op deze blog

hoog hoger hoogst [ 13 ]

de hoogste gebouwen ter wereld van honderd jaar geleden

Sinds januari staat het hoogste gebouw ter wereld, de Burj Khalifa in Dubai. Met een hoogte van 828 meter laat het nummer twee, de Tapei 101 (508 m.) in Taiwan ver achter zich.

hoogste gebouwen 2008
in 2008 waren dit de hoogste gebouwen. De Burj Khalifa staat hier nog niet bij en steekt nog eens ruim 200 m. boven de CN tower uit

Honderd jaar geleden was de wedloop om het hoogste gebouw ter wereld een Amerikaanse affaire en was New York het terrein waar deze strijd gestreden werd. Wolkenkrabbers zagen er nog niet futuristisch uit, maar waren in neo-stijlen opgetrokken. Het neo-barokke Singer Building (187 m.) mocht van 1908 tot 1909 de titel van hoogste gebouw ter wereld dragen.

Singer Building
in 1908 overtrof het Singer Building (187 m.) in hoogte alle andere gebouwen ter wereld

In 1909 nam de Metropolitan Life Insurance Company Tower (213 m.) de titel over. Dit gebouw is een vergrootte kopie van de toren aan het San Marcoplein in Venetië, die overigens ook te vinden is op het overzicht hierboven uit 1908.

Met Life Insurance Tower 1909
de Metropolitan Life Insurance Company Tower (213 m.) vlak voor zijn voltooiing in 1909

Vier jaar later werd ook dit gebouw weer ingehaald door het neo-gothische Woolworth_Building (241 m.). Pas in 1930 zou deze wolkenkrabber weer overtroffen worden door het Chrysler Building (1930). Neo-stijlen waren inmiddels uit, de klassieke (art deco) wolkenkrabberstijl was geboren.

Woolworth Building
in juli 1912 had het Woolworth Building
(241 m.) de titelhouder uit 1909 overtroffen.
Lower Manhattan
Lower Manhattan rond 1915 met links het Woolworth Building (1913) en rechts het Singer Building (1908)


overzicht van hoogste gebouwen ter wereld (1890-2009)

meer wolkenkrabbers op deze blog

hoog hoger hoogst [ 14 ]

100 jaar oubollige superhoogbouw
van het Manhattan Municipal Building in New York (1909-1915)
tot de Abraj Al-Bait Towers in Mekka (2005-2010)

Honderd jaar geleden was het Manhattan Municipal Building van New York in aanbouw. Het is ontworpen in de neo-barokke stijl van de Beaux Arts (zie kader). Op wirednewyork.com kwam ik een foto tegen die het gebouw vlak voor de voltooiing laat zien. Stalin was erg onder de indruk van het resultaat.

Municipal Building
Manhattan Municipal Building, 1909-1915

Terwijl na 1925 in de VS de klassieke wolkenkrabberstijl in zwang kwam en na de oorlog de internationale stijl bepalend werd, bleef Stalin’s smaak onveranderd. De Staatsuniversiteit van Moskou die kort na de Tweede Wereldoorlog werd gebouwd, had het Manhattan Municipal Building als voorbeeld. Stalin’s hoogste suikertaart was uiteraard een stuk hoger (240m.) dan het Manhatten Municipal Building (177m.) Tot 1988 zou de Staatsuniversiteit van Moskou het hoogste gebouw van Europa blijven.

Staatsuniversiteit van Moskou
Staatsuniversiteit van Moskou, 1949
Het Manhattan Municipal Building aan de Centre Street in New York City is een gebouw met 40 verdiepingen. Het is gebouwd om aan de vraag naar ruimte voor overheidsdiensten te voldoen na de samenvoeging van de vijf New Yorkse boroughs. De bouw begon in 1909 en eindigde in 1915. Het gebouw is 177 meter hoog en het hoogste punt is een kunstwerk dat het op twee na hoogste standbeeld van Manhattan is. Het architectenbureau McKim, Mead and White ontwierp het gebouw waarin voor het eerst een metrostation in de kelder verwerkt was.
 
Bron: nl.wikipedia.org
Municipal Building
nogmaals een oude foto (1911?) van het Manhattan Municipal Building

Beaux-arts is een ontwerp- en stijlstroming uit de periode tussen 1885 en 1920. De stijl is ontstaan in Frankrijk. In het Frans betekent de naam van oorsprong en letterlijk “schone kunsten”. De Beaux-arts stijl is vooral het product van bijna 250 jaar onderwijs en onderzoek, sinds 1671 aan de Académie royale d’architecture, en na een fusie in 1816 met de koninklijke academies voor andere beeldende kunsten en muziek aan de architectuurschool van de Académie des Beaux-Arts. De principes die hier werden onderwezen, hebben tot diep in de 20e eeuw vrijwel ongewijzigd de vormgeving van vele gebouwen bepaald. Na 1885 werd de stijl populair in de Verenigde Staten. Veel wolkenkrabbers in New York werden ermee vormgegeven. In 1926 kreeg het Metropolitan Museum of Art haar monumentale façade, als een Beaux-arts paleis ontworpen door Richard Morris Hunt, de eerste van vele Amerikanen die studeerden aan de École des Beaux Arts in Parijs.

Abraj Al-Bait Towers
Abraj Al-Bait Towers Mekka (601 m.)
honderd jaar na het Manhattan Municipal Building en zestig jaar Stalin’s suikertaart is oubollige superhoogbouw helemaal terug.

New York in Black and White [ wirednewyork.com ]
meer wolkenkrabbers op deze blog

hoog hoger hoogst [ 15 ]

nostalgisch New York op skyscrapercity.com

Op skyscrapercity.com vond ik bergen historische foto’s van New York.

Brooklyn Bridge en Woolworth Building
Neo-gotiek in Manhattan: Brooklyn Bridge (1883) en Woolworth Building (1913)
Park Row Building en Gillender Building
twee negentiende eeuwse wolkenkrabbers: de constructie van Park Row Building (1896-1899) en de deconstructie van Gillender Building (1896-1897) in 1910.
Manhattan 1902
de skyline van Manhattan in 1902
met in het midden Park Row Building (119 m) dat van 1899 tot 1908 het hoogste kantoorgebouw ter wereld was.

Old pics New York City [skyscrapercity.com]
neo-gotiek in New York [ nyc-architecture.com ] | meer uit deze reeks

hoog hoger hoogst [ 16 ]

de oudste wolkenkrabbers van New York (1889-1894)

Negentiende eeuwse hoogbouw spreekt tot mijn verbeelding. De architecten van de vroege wolkenkrabbers stonden met het ene been al in de twintigste eeuw, maar met het andere nog helemaal in de negentiende eeuw. Dat is goed te zien in Lower Manhattan waar zich nog altijd de grootste concentratie wolkenkrabbers bevindt, die aan het begin van de twintigste eeuw gebouwd zijn in uiteenlopende neostijlen. Tegenwoordig bepalen de zakenpaleizen in Art Deco en de glazen dozen in de internationale stijl de skyline van Lower Manhattan, maar sommige vroege wolkenkrabbers zoals het neo-gotische Woolworth Building, zijn nog altijd duidelijk aanwezig. De Duitse blogger Schaedel maakte een aantal websites over de oudste wolkenkrabbers van New York, die inmiddels allang zijn afgebroken. Meestal zijn deze gebouwd in een pompeuze neo-barok stijl die Beaux-Arts wordt genoemd.

Tower Building
Tower Building (1889-1914) in de negentiende (links) en twintigste (rechts) eeuw

Tower Building (48 m)
Het Tower Building (1889-1914) aan Broadway 50 van Bradford Lee Gilbert was de eerste echte wolkenkrabber van New York met een stalen skelet. Het werd ongeveer tegelijkertijd met de Eiffeltoren gebouwd en was met zijn elf verdiepingen 48 meter hoog. Nadat het 25 jaar dienst had gedaan, werd het in 1914 alweer afgebroken. Bijna aandoenlijk is een foto van honderd jaar geleden waarbij je de eerste wolkenkrabber als een dwerg ziet ingeklemd tussen zijn veel hogere nakomelingen.

World Building
stereofoto uit 1897 van het World Building (1890-1955) dat van 1890 tot 1994 het hoogste kantoorgebouw ter wereld was.

World Building (94 m)
Een jaar later verrees vlakbij, aan de Park Row het World Building van architect George Browne Post. Het was bijna twee keer zo hoog dan het Tower Building en tot 1894 het hoogste kantoorgebouw ter wereld. Maar nog altijd waren kantoorgebouwen lager dan de hoogste kerktorens, al stelde het World Building de nabijgelegen Trinity Church al in zijn schaduw. Het World Building zou in 1955 worden afgebroken. Er kwam geen hogere wolkenkrabber voor in de plaats, maar een brede autosnelweg naar Brooklyn Bridge.

Manhattan Life InsuranceBuilding
Het Manhattan Life Insurance Building (1894-1963) aan Broadway 64-66 was tussen 1894 en 1899 het hoogste kantoorgebouw ter wereld. In 1904 kreeg het een andere koepel (foto rechts)

Manhattan Life Insurance Building (106 m)
De opvolger van het World Building als hoogste gebouw van New York, was het 106 meter hoge Manhattan Life Insurance Building van de architecten Kimball & Thompson. Het was het eerste kantoorgebouw ter wereld dat de honderd meter grens overschreed. Maar nog altijd was de domtoren in Utrecht hoger… Daarin zou snel verandering komen. Vijf jaar was het 119 meter hoge Park Row Building verrezen dat bijna tien jaar lang het hoogste kantoorgebouw ter wereld zou blijven. Het Manhattan Life Insurance Building werd in 1963 afgebroken.

Manhattan 1902
de skyline van Manhattan in 1902
links het World Building (94m) en in het midden Park Row Building (119 m)

meer uit deze reeks | ephemeralnewyork.wordpress.com