Deze serie verscheen van april 2010 tot juli 2013

Civil War [ 1 ]

americancivilwar.com | civilwarhome.com | civilwar.org | civil-war.net
american civil war [ history.com ]

Civil War [ 2 ]

aanleiding Burgeroorlog tot 1820 | aanleiding Burgeroorlog 1820-1860
de aanval op fort Sumter op 12 april 1861

Civil War [ 3 ]

Gettysburg van Ronald F. Maxwell uit 1993 was de verfilming van het middelste deel uit de befaamde trilogie van Michael en Jeffrey Shaara over de Amerikaanse Burgeroorlog. Bijna tien jaar later werd het eerste deel Gods and Generals verfilmd. Het derde deel The Last Full Measure zal onverfilmd blijven want Gods and Generals flopte terwijl de film zestig miljoen dollar had gekost. De veldslagen zijn uitstekend in beeld gebracht, maar over het geheel genomen is de film langdradig en traag en dat is regisseur Ronald F. Maxwell aan te rekenen. Zijn director’s cut duurt zelfs zes uur!

De twee zuidelijke generaals Stonewall Jackson (Stephen Lang) en Robert Edward Lee (Robert Duvall) en de noordelijke majoor Joshua Chamberlain (Jeff Daniels) spelen in Gods and Generals de hoofdrollen. Dat het verhaal vooral vanuit het zuidelijke perspectief verteld wordt, hoeft niet te verwonderen omdat Ted Turner voor de financiering van de film zorgde. Overigens speelt ‘The Mouth From The South’ zélf de rol van de zuidelijke kolonel Waller T. Patton. Net als in Gettysburg uit 1993, want ook deze film is door Turner geproduceerd.

Thomas Jonathan Jackson genaamd Stonewall (1824-1863) was een Amerikaans onderwijzer en militair. Hij werd beroemd als Zuidelijk generaal tijdens de Amerikaanse burgeroorlog als legerkorps-commandant in het Army of Northern Virginia van generaal Robert E. Lee. Krijgshistorici noemen zijn Shenandoah-campagne en zijn omsingeling van de Noordelijke rechtervleugel bij Chancellorsville briljant; maar daar tegenover stellen ze zijn zwakke en verwarde optreden tijdens de Zeven Dagen veldslagen rondom Richmond. Al met al wordt hij beschouwd als één van de meest talentvolle tactici in de militaire geschiedenis van de Verenigde Staten. “Stonewall” Jackson werd per abuis door zijn eigen troepen neergeschoten bij Chancellorsville en verloor een arm. Hij overleed enkele dagen later aan complicaties bij zijn verwondingen. Zijn dood was een zware tegenslag voor de Confederatie; na zijn verwonding, maar vóór zijn dood, zei generaal Lee: “Hij heeft zijn linkerarm verloren, maar ik mijn rechterarm.” (Bron: nl.wikipedia.org)

Drie grote veldslagen worden in beeld gebracht: de Eerste Slag bij Bull Run (of Slag bij Manassas) (18 juli 1861), de Slag bij Fredericksburg (11-15 december 1862) en de Slag bij Chancellorsville (30 april – 6 mei 1863). Tijdens deze laatste veldslag raakte generaal Jackson door eigen vuur gewond en overleed kort daarop aan een longontsteking. Een maand later zou generaal Lee de noordelijken op eigen grondgebied aanvallen. De Slag bij Gettysburg (1-3 juli 1863) werd de bloedigste slag uit de Amerikaanse geschiedenis en is verfilmd in Gettysburg gebaseerd op The Killer Angels het tweede deel van de trilogie. De Slag bij Antietam (16-18 september 1862) wordt overigens overgeslagen.

De Amerikaanse Burgeroorlog (The Secession War voor de Zuidelijke Staten en The Civil War voor de Noordelijke Staten) is in de Verenigde Staten nog altijd springlevend. Het is het grootste trauma uit de geschiedenis van het land die het Vietnamtrauma honderd jaar later overschaduwt. In de Vietnamoorlog kwamen ruim 58.000 Amerikanen om terwijl in de Burgeroorlog het aantal doden op 618.000 wordt geschat, zeker tien keer zoveel. En daarbij moet je ook bedenken dat de VS ten tijde van de Burgeroorlog 32 miljoen inwoners had tegenover ruim 300 miljoen tegenwoordig. In de vier jaar (1861-1865) van de Burgeroorlog stierven meer Amerikaanse soldaten dan tijdens alle oorlogen waarbij Amerika in de twintigste eeuw betrokken was.

Er zijn vele websites over deze zwartste episode uit de Amerikaanse geschiedenis, waaronder ook forums als civilwarinteractive.com waar bijna 150 jaar later levendig over de Civil/Secession War wordt nagepraat. En nog altijd is het verschil tussen de noordelijke en zuidelijke staten merkbaar, al is het al in de naamgeving van de veldslagen die door beide partijen vaak anders genoemd werden en worden. De veldslagen uit 1861-1865 worden door vrijwilligers nog altijd nagespeeld. Zo organiseert de Washington Civil War Association over drie weken in het weekend van 1 en 2 mei bij Fort Steilacoom (Washington) een reconstructie van de Slag om Fort Steilacoom door vrijwilligers.

godsandgenerals.warnerbros.com | Gods and Generals [ en.wikipedia.org ]
Gods and Generals [ jeffshaara.com ]

Civil War [ 4 ]

Gettysburg is het Waterloo van de Verenigde Staten en keerde het tij voor Robert E. Lee. De eerste oorlogsjaren had deze briljante generaal van de geconfedereerden met zijn leger vooral overwinningen behaald op het leger van de Unie. Na Gettysburg zouden de kaarten anders op tafel komen te liggen. Michael Shaara schreef over deze bloedigste veldslag die ooit op Amerikaans grondgebied is uitgevochten, de roman The Killer Angels (Pulitzerprize 1974) waarop de film Gettysburg (1993) gebaseerd is. Zondag keek ik al naar God and Generals (2002) de verfilming (en prequel) van het gelijknamige eerste deel van Micheal Shaara’s zoon Jeffrey.

Gettysburg is een magistrale oorlogsfilm die zowel te bekijken is als een nauwkeurige reconstructie van de Slag bij Gettysburg als om de diepzinnige dialogen over leven of dood en over winnen of verliezen. De film doet een zeer gedetailleerd verslag van de strijd waarbij vele sleutelpersonages optreden en er geschakeld worden tussen evenzovele sleutelposities aan beide zijden van het front. Het is een knappe prestatie van regisseur Ronald F. Maxwell dat hij het verhaal heel precies vertelt en toch de vaart en de spanning erin weet te houden. De langdradigheid van de de prequel God and Generals heeft Gettysburg gelukkig helemaal niet. Het verslag begint op de avond van 30 juni en volgt de strijd die de volgende dag uitbreekt en de daaropvolgende dagen tot de avond van 3 juli wanneer Lee besluit om zich terug te trekken. Bij het schakelen tussen de posities aan het front worden telkens onderschriften gebruikt. Er worden zoveel personages opgevoerd dat je wel met al je aandacht bij de film moet blijven.

In het verhaal komen talloze namen voorbij en er zijn zeker tien belangrijke figuren: luitenant general James Longstreet (Tim Berenger), kolonel Joshua Chamberlain (Jeff Daniels), generaal Robert E. Lee (Martin Sheen), sergeant “Buster” Kilrain (Kevin Conway), luitenant Thomas Chamberlain (Thomas Howell), brigadier generaal John Buford (Sam Elliott), brigadier generaal Lewis A. “Lo” Armistead (Richard Jordan), majoor generaal Winfield Scott Hancock (Brian Mallon) en majoor generaal George Pickett (Stephen Lang), luitenant generaal Richard S. Ewell (Tim Scott) en majoor generaal Henry Heth (Warren Burton). Oorlog was 150 jaar geleden een mannenwereld en in Gettysburg zit dan ook geen enkele vrouwelijke rol. De enige vrouwen die je in de filmziet, zijn een paar Pennsylvanische vrouwen aan de kant van de weg die de colonne voorbijzien trekken en de enkele tekst die door een vrouw wordt uitgesproken luidt “Ik dacht dat de oorlog in Virginia was!”

Gettysburg focust vooral op de generaals aan beide zijden, uiterst gewetensvolle mannen die eigenlijk geen oorlog willen. Daardoor komt de verschrikking van de oorlog angstaanjagend dichtbij. Want beide partijen hebben toch besloten het conflict met geweld te beëindigen en hebben zich daardoor in een oorlog gestort waarvan ze aan het begin niet konden vermoeden wat dat betekende. Oorlog is een duivelse onderneming, een cultus van het kwaad waarbij de eer van goedwillende mannen gebruikt wordt om dood en verderf te zaaien. Als Gettysburg een boodschap heeft, is het deze: het zijn de goedwillenden die oorlog voeren, degenen die eigenlijk geen oorlog willen, maar die zich tot oorlog hebben laten verleiden.

In werkelijkheid waren het natuurlijk niet alleen maar gewetensvolle mannen die meevochten. Dat de generaals aan beide zijden als killer angels worden voorgesteld, komt waarschijnlijk omdat de Amerikaanse Burgeroorlog een broedermoord is geweest. Ook daarom focust het verhaal in op de twee broers Joshua en Thomas Chamberlain en op de generaals Armistead en Hancock, twee oude vrienden die aan het front plotseling tegenover elkaar komen te staan. Elke oorlog is broedermoord, en bij een burgeroorlog is de hartverscheurendheid van deze broedermoord een blijvend trauma. “Zegt u generaal Hancock dat het mij spijt.” huilt de generaal Armistead tegen een van de noordelijken wanneer hij in de vijandelijke stellingen dodelijk gewond is geraakt. De broers Joshua en Thomas Chamberlain zijn op de avond na de slachting in shock. Ze kunnen niets meer zeggen, kijken elkaar met een lege blik aan en omhelzen elkaar. De slachting van Gettysburg was een broedermoord, een humanitaire ramp, zoals elke moord (laat staan een oorlog) een broedermoord en een humanitaire ramp is. Tijdens de slachtpartij bij Gettysburg (1-3 juli 1863) vielen 58.000 doden, bijna net zoveel als tijdens de hele oorlog in Vietnam (58.177 doden).

The Killer Angels
Joshua Chamberlain tegen sergeant Buster Kilrain: Zeg ’s Buster, wat vind jij van negers?
Buster: Als u het ras bedoelt, ik weet het echt niet. Daar hoef je je niet voor te schamen. ‘t Gaat erom dat je een ras niet kunt veroordelen. Het is achterlijk om een groep als geheel te veroordelen. Je moet mensen op zich beoordelen.
Chamberlain: Voor mij was het nooit een verschil.
Buster: Helemaal niet?
Chamberlain: Ik ken niet veel bevrijde slaven, maar de paar die ik ken… als je hen in de ogen keek, zag je ‘n mens. Een goddelijke vonk zei mijn moeder dan. En daar gaat ‘t om, alle rassen zijn mensen. (stilte) Wat zit de mens mooi in elkaar. Volmaakt toegerust voor zijn taak. Zijn daden gelijken die van een engel.
Buster: Hij mag misschien wel een engel zijn, maar dan is hij wel een moordende engel. Kolonel, u bent een goed mens. Er is een groot verschil tussen ons, maar toch bewonder ik u. U bent een idealist, God zij geloofd. De waarheid is dat er geen goddelijke vonk bestaat. Er zijn veel mensen met evenveel waarde als een dode hond. Als je ze elkaar op ziet hangen, zoals in mijn oude land (Buster komt uit Ierland). Gelijkheid? Ik vecht ervoor om te bewijzen dat ik beter ben dan zij. Wanneer hebt u ooit die goddelijke vonk gezien, kolonel? Waar hebt u die prachtige gelijkheid waargenomen? Geen twee dingen op aarde zijn gelijk of hebben gelijke kansen. Veel mensen zijn slechter dan mij. Sommigen zijn beter. Maar ik geloof niet dat ras of land maar iets uitmaakt. Wat er toe doet is rechtvaardigheid. (stilte) En daarom ben ik hier. Ik wil beoordeeld worden op mijn eigen verdiensten, niet op die van mijn vader. Ik ben Kilrain en ik vervloek alle hoge heren. Er is maar één aristocratie. En die zit hier (wijst naar zijn hersens). En daarom moeten we deze oorlog winnen.
(uit: The Killer Angels)

John Buford: Wij vallen dapper aan. En we worden dapper afgeslacht. En na afloop slaan de hoge heren zich van trots op de borst omdat het zo’n dappere aanval was. Devin, ik ben al heel lang soldaat. En ik heb nog nooit zo duidelijk iets voor ogen gezien. Alsof ik die blauwe troepen echt zie tijdens die bloedige gebeurtenis. Hoe ze die helling opgaan naar de top. Alsof het al gebeurd is. Alsof het al een herinnering is. Het heeft een vreemde, oneigenlijke helderheid. Alsof morgen al gebeurd is en je er niets meer aan kunt doen. Het gevoel dat je soms hebt als je weet dat een aanval zal mislukken. Maar je kunt ‘m niet voorkomen. Je moet ‘m zelfs helpen mislukken.
(uit: The Killer Angels)

Robert E. Lee tegen generaal James Longstreet (voordat de strijd op de tweede dag begint): We vrezen onze dood niet. Maar eens is het moment daar. We zijn er niet klaar voor dat er zoveel doden vallen. We verwachten wel af en toe een lege stoel. Als saluut voor omgekomen kameraden. Maar deze oorlog gaat maar door en er vallen steeds meer doden. We verwachten dat er mensen omkomen. Maar niet dat we allemaal omkomen en daarin ligt het gevaar. Als u aanvalt moet u alles geven. Dit is een zee van bloed en ik wil dat er een eind aan komt. Dit moet het laatste gevecht worden.
(uit: The Killer Angels)

Robert E. Lee tegen generaal James Longstreet (na de verschrikkelijke nederlaag op de avond van 3 juli 1863): Ze sterven niet voor ons (generaals). Niet voor ons. Dat is nog enigszins een opluchting. Als deze oorlog doorgaat… en hij zal doorgaan. Wat kunnen we anders doen dan doorgaan? Het is altijd dezelfde vraag. Wat kunnen we anders doen? Als zij vechten, moeten we met ze mee vechten. En maakt ‘t uit wie er wint? Was dat ooit écht de vraag? Zal de almachtige God die vraag stellen aan het einde? (uit: The Killer Angels)

Gettysburg [ imdb.com ] | Gettysburg [ en.wikipedia.org ]

Civil War [ 5 ]

De korte en simpele toespraak die Abraham Lincoln op 16 november 1863 in Gettysburg hield, is in de Verenigde Staten een canonieke tekst die al door generaties Amerikaanse schoolkinderen uit het hoofd is geleerd. Lincolns woorden zijn vereeuwigd op het Lincoln Memorial in Washington. Ook op het Lincoln Monument in Gettysburg staat de volledige tekst van zijn toespraak.

Gettysburg Adress [ en.wikipedia.org ]

Civil War [ 6 ]

Op de website sonofthesouth.net ontdekte ik uniek historisch materiaal over de Amerikaanse Burgeroorlog. Alle uitgaven van het legendarische Harper’s Weekly uit de jaren 1861-1865 zijn hier te bekijken met afbeeldingen in hoge resolutie en alle tekst in HTML gecodeerd. Dat is nog eens archiveren! Je kunt hier eindeloos teksten scannen en fraaie gravures downloaden. Harper’s Weekly hield een groot aantal illustratoren (waaronder Winslow Homer) en graveurs aan het werk. In de 19e eeuw was het nog niet mogelijk om foto’s met een halftoonraster af te drukken en werden in kranten gravures gebruikt als illustratie. Vaak diende een foto als uitgangspunt voor een gravure.

Harper’s Weekly (1857-1916)

Harper & Brothers publishing was started in 1825 by James, John, Fletcher and Wesley Harper. Following the successful example of the Illustrated London News, Fletcher began publishing Harper’s Monthly in 1850. The publication was more intent on publishing established authors such as Dickens and Thackeray, but was a great enough success to begin publishing the Harper’s Weekly in 1857. By 1860 the Weekly’s circulation had reached 200,000. Illustrations were an important part of the Weekly’s content, and it developed a reputation for employing some of the most renowned illustrators, notably Winslow Homer, Granville Perkins and Livingston Hopkins. Among its recurring features were the political cartoons of Thomas Nast who was recruited in 1862 and would remain with the Weekly for more than 20 years. Nast was a feared caricaturist, considered by some the father of American political cartooning. He was the originator of the use of animals to represent the political parties—the Democrats’ donkey and the Republicans’ elephant—as well as the familiar character of Santa Claus. So as not to upset its wide readership in the South, Harper’s took a moderate editorial position on the issue of slavery. For this it was called by the more hawkish publications “Harper’s Weakly.” The Weekly supported the Stephen A. Douglas presidential campaign against Abraham Lincoln, but as the American Civil War broke out, Lincoln and the Union received full and loyal support of the publication. Arguably, some of the most important articles and illustrations came from the Weekly’s reporting on the war. Besides renderings by Homer and Nast, Harpers also published illustrations by Theodore R. Davis, Henry Mosler, and the brothers Alfred Waud and William Waud. ( Bron: en.wikipedia.org )

sonofthesouth.net | harpers archive 1850-2010 | civilwarphotos.net

Civil War [ 7 ]

Over drie jaar is de slag bij Gettysburg 150 jaar geleden. In 1958 stierf de allerlaatste veteraan van de Amerikaanse Burgeroorlog. Maar in juli 1938 waren er tijdens de 75e herdenking nog 1800 civil war veterans aanwezig. Het zijn mooie beelden van stokoude mannen met baarden, allemaal geboren tegen het midden van de vorige vorige eeuw. En President Roosevelt houdt een toespraak in de eeuwige schaduw van Lincoln’s Gettysburg Adress.

Op youtube kwam ik zelfs nog een filmpje tegen uit 1914, opgenomen in Jacksonville, Florida, waar 40.000 geconfedereerde veteranen bijeenkwamen. 51 jaar na Gettysburg waren sommigen nog fit genoeg om een dansje te maken.

Civil War [ 8 ]

Roger Fenton was de eerste oorlogsfotogaaf uit de geschiedenis en zijn naam is voor altijd verbonden met de Krimoorlog (1853-1856). Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) had de fotografie zich verder ontwikkeld en Matthew Brady kon al een kortere sluitertijd gebruiken dan zijn collega Fenton tien jaar eerder. Toch waren actiefoto’s nog steeds niet mogelijk. Brady’s oorlogsfoto’s zijn dan ook vooral foto’s van slagvelden bezaaid met lijken of van geduldig poserende mannen.

Overigens was de Amerikaanse Burgeroorlog niet de eerste oorlog op Amerikaanse bodem die gefotografeerd is. Vijftien jaar daarvoor vochten Amerika en Mexico de Mexican-American War (1846-1848) uit en daar zijn nog enkele vroege foto’s, zogeheten daguerreotypes van overgebleven, maar de fotografen zijn anoniem gebleven.

civilwarphotos.net | de Amerikaanse Burgeroorlog in foto’s

Civil War [ 9 ]

Na de Eerste Slag bij Bull Run (First Manassas) op 21 juli 1861 was het voor de Unie duidelijk geworden dat de oorlog langer zou gaan duren dan men aanvankelijk had gedacht. President Lincoln besloot tot de uitvoering van het Anaconda Plan. Omdat het Zuiden zonder toevoer van middelen van buiten niet zou kunnen overleven, werd besloten om het Zuiden af te knijpen. De Unie beschikte over een moderne vloot van zgn. ironclads die superieur waren vergeleken bij de houten schepen van de geconfedereerde staten. De Unie breidde haar vloot uit en begon aan een blokkade van de 5600 km. lange kustlijn tussen Virginia en Mexico. In het Westen draaide alles over de heerschappij op de Mississippi, terwijl in het Noorden de staat Tennessee werd ingenomen. Deze reusachtige omsingeling moest het Zuiden tenslotte op de knieën dwingen. Gedurende de hele Amerikaanse Burgeroorlog bleef het Anacondaplan de strategie van de Unie bepalen.

Het Anacondaplan werd in 1861 voorgesteld door de Noordelijke generaal Winfield Scott als strategie om de Amerikaanse burgeroorlog te winnen met minimale verliezen, door de Geconfedereerde Staten van Amerika op zee te blokkeren en door de controle over de Mississippi (rivier) over te nemen. Het plan bestond uit twee onderdelen: 1. Blokkade van de kust en havens van de Zuidelijke staten om de export van katoen en andere producten te voorkomen, en om de import van oorlogsmaterieel tegen te houden. 2. Afsnijden van de zuidwestelijke staten van de rest van het Zuiden door de Mississippi-rivier over haar gehele lengte te controleren.
 
Bron: nl.wikipedia.org

Civil War [ 10 ]

De Verenigde Staten stonden 150 jaar geleden aan de vooravond van de bloedigste oorlog die het land ooit heeft gekend. Het was bovendien een burgeroorlog, een broedermoord. Het grootste trauma uit de Amerikaanse geschiedenis is desondanks nog springlevend in de cinema. Gone with the wind uit 1939 is wellicht nog altijd de bekendste film die zich afspeelt tegen de achtergrond van de bloedigste episode uit de Amerikaanse geschiedenis. Daarna verschenen er nog eens honderden films en televisieseries over de Amerikaanse Burgeroorlog. Wat mij intrigeert is de manier waarop filmscenaristen laveren tussen de publieke opinies in de noordelijke en zuidelijke staten. Want ook al ligt de Civil War alweer ver in het verleden, de sentimenten die 150 jaar geleden oplaaiden in een blinde haat en bloedige strijd zijn nog altijd sluimerend aanwezig en dat maakt de Amerikaanse Burgeroorlog een gewaagd onderwerp voor filmproducenten.

Een van de beste films die ik over de Amerikaanse Burgeroorlog heb gezien, is Gettysburg. Gebaseerd op de roman The Killer Angels van Michael Shaara wordt het verhaal vanuit noordelijk én zuidelijk perspectief belicht en wordt het menselijk drama aan beide kanten centraal gesteld. De film Gettysburg is een verbroederende film. Ondanks deze goede intentie maakte producent Ted “The Mouth of the South” Turner vijftien miljoen dollar verlies op deze productie. Zes jaar later zou Ride with the devil nog een veel grotere financiële strop worden. Van de 38 miljoen dollar die deze film kostte, werd nog geen miljoen terugverdiend. De filmcritici waren overwegend positief over deze film die doorweven is met meditatieve natuuropnamen die duidelijk het signatuur hebben van de regisseur van Brokeback Mountain. Maar de publieke opinie keerde zich tegen de film vanwege de rol van Jeffrey Wright die de vrij slaaf Daniel Holt speelt, gebaseerd op de historische figuur Free Black John Noland. Een vrije slaaf aan de kant van de zuidelijken laten meevechten tegen zijn noordelijke bevrijders, is in de Verenigde Staten politiek niet bepaald correct.

Woe to live on
by Daniel Woodrell
Narrator Jake Roedel is in his mid-teens when he joins the First Kansas Irregulars in 1861. During the next few years he sees, and commits, more than his share of Civil War atrocities. Most of the action takes place in Kansas and Missouri between the rebel Irregulars (bushwhackers) and the Union Jayhawkers, with some civilians caught in the crossfire. The studiedly cool Jake experiences loss (the deaths of his best friend, father and comrades) and love (the best friend’s “widow”); he also learns about tolerance from his contact with a nobly reserved black Irregular. There’s plenty of hard riding, drinking and shooting, most of it leading to bloodshed. Jake’s loyalty to the “secesh” cause is unquestioning and doesn’t quite gibe with his growing unease amid the gore, or with his departure in the midst of the war for Texas with wife and child.
Bron: amazon.com

Ride with the devil is gebaseerd op de roman Woe to live on van Daniel Woodrell uit 1987. Anders dan Gettysburg dat zich afspeelt in Pennsylvania vormt in dit verhaal de strijd in het westen het toneel. In de staten Missouri en Kansas werd in tegenstelling tot de georganiseerde oorlog in het oosten een monsterachtige guerilla-oorlog uitgevochten tussen rondzwervende bendes met vrijschutters. De Jayhawkers sympathiseerden met de Unie terwijl de Bushwhackers aan de zijde van de geconfedereerden vochten. Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Bushwhacker Jake Roedel (gespeeld door Tobey Maguire), een jonge Duitse kolonist, wiens familie zich in Missouri heeft gevestigd en min of meer veroordeeld is om voor de kant van de Unie te kiezen. Maar wanneer hij getuige is hoe de vader van zijn beste vriend Jack door Union Jayhawkers wordt afgeslacht, kiest hij voor zijn vriend en sluit zich aan bij de Bushwhackers al verafschuwt hij hun wreedheid die niet verschilt van de geweldadigheid van de Jayhawkers. Dieptepunt in de film is het bloedbad van Lawrence, een historische gebeurtenis, onder aanvoering van de legendarische guerillaleider bushwhacker William Quantrill.

Lawrence masacre
Early on the morning of August 21, 1863 Quantrill descended from Mount Oread and attacked Lawrence at the head of a combined force of as many as 450 guerrillas. Senator Lane, a prime target of the raid, managed to escape through a cornfield in his nightshirt, but the bushwhackers, on Quantrill’s orders, killed 183 men and boys “old enough to carry a rifle”, dragging many from their homes to execute them before their families. The ages of those killed ranged from as young as 14 all the way up to 90. When Quantrill’s men rode out at 9 a.m., most of Lawrence’s buildings were burning, including all but two businesses. His raiders looted indiscriminately and robbed the town’s bank. On August 25, in retaliation for the raid, General Ewing authorized General Order No. 11 (not to be confused with General Ulysses S. Grant’s General Order of the same name). The edict ordered the depopulation of three-and-a-half Missouri counties along the Kansas border (with the exception of a few designated towns), forcing tens of thousands of civilians to abandon their homes. Union troops marched through behind them, burning buildings, torching planted fields and shooting down livestock to deprive the guerrillas of food, fodder, and support. The area was so thoroughly devastated that it became known thereafter as the “Burnt District”. Quantrill and his men rode south to Texas, where they passed the winter with the Confederate forces.
Bron: en.wikipedia.org

meer Amerikaanse Burgeroorlog | guerilla oorlog in American Civil War

Civil War [ 11 ]

De Amerikaanse Burgeroorlog was een machtsstrijd tussen blanke mannen. Sinds decennia was er al een rivaliteit tussen de noordelijke staten en de zuidelijke staten, waarbij de afschaffing van de slavernij steeds meer als issue was gaan spelen. Door de industrialisering was het Noorden niet zoals het Zuiden afhankelijk van slavenarbeid. Toen in Engeland in 1834 de slavernij eindelijk werd afgeschaft, lieten de abolitionisten in Verenigde Staten steeds luider van zich horen. Maar het Zuiden liet zich door het Noorden niet de wet voorschrijven. Door de katoen was het Zuiden economisch volledig afhankelijk geworden van de slavernij. “Bemoei je niet met onze zaken!” was kort en duidelijk de boodschap van het Zuiden aan Washington.
Halverwege de negentiende eeuw liepen de spanningen tussen Noord en Zuid steeds hoger op. Er was steeds een evenwicht gebleven tussen het aantal zuidelijke slavenstaten (rood) en de noordelijke slavenvrije staten (groen). Maar toen er met de uitbreiding ten westen van de Mississippi in de nieuwe territoria nieuwe staten werden gevormd, kwam men voor het probleem te staan of in deze staten wél of geen slavernij zou moeten worden toegestaan. Deze open zenuw zette de verhouding tussen het Noorden en het Zuiden op scherp. Tussen 1854 en 1858 ontstond er in de nieuw te vormen staat Kansas een bendeoorlog tussen Jayhawkers en Buswhackers. Bleeding Kansas zou het voorspel van de Amerikaanse Burgeroorlog worden. De strijd bleef weliswaar beperkt tot het nieuwe territorium ten westen van de Mississippi en delen van Missouri, maar was zeer wreed voor de burgerbevolking die vaak tussen twee kampen in stond. In de film Ride with the devil die zich afspeelt in Kansas en Missouri, wordt dat realistisch getoond.

Afgelopen week zag ik dan eindelijk Glory, die door velen beschouwd wordt als de beste film die over de Amerikaanse Burgeroorlog gemaakt is. In tegenstelling tot veel andere Civil War movies werd er in de Verenigde Staten ook een flinke winst gemaakt op deze film. Ongetwijfeld komt dat doordat deze film politiek correct is. Niet toevallig is het ook een film die vooral vanuit het noordelijk perspectief gemaakt is. Een film waarin het meer gaat over de verbroedering van Noord en zwart dan om een broedermoord zoals in Gettysburg. In Glory krijgen de rebellen uit het Zuiden geen gezicht, zodat we de oorlog niet eens vanuit zuidelijk perspectief kunnen bekijken. Het Zuiden is de vijand. Punt. In dit opzicht is Gettysburg een meer genuanceerde film. Maar het is een hachelijke zaak voor filmproducenten om af te wijken van het standpunt van de overwinnaar, het Noorden. Dat heeft de producent van Ride with the devil geweten. In deze film vecht een slaaf vrijwillig met de witte man uit het Zuiden tegen het Noorden. Het Amerikaanse publiek strafte deze politieke incorrectheid genadeloos af. De laatste film bracht iets meer op dan een half miljoen dollar, terwijl aan Glory 63 miljoen dollar werd verdiend. De blanke man uit het Noorden heeft het sinds 1865 voor het zeggen. Maar Glory geeft ook kritiek op het Noorden. Veel ontsnapte slaven uit het Zuiden werden in zekere zin opnieuw slaaf, maar nu in het leger van de blanke man in het Noorden. De zwarte soldaten werden steeds als minderwaardig gezien en kregen bijvoorbeeld minder betaald dan de blanke soldaten.

Glory gaat over de historische personage Robert Gould Shaw, die de leiding krijgt over de 54ste infanterie van Massachusetts. Het is een regiment dat enkel uit zwarten bestaat. Shaw en zijn regiment zijn onvergetelijk geworden door de heldhaftige bestorming van Fort Wagner op 18 juli 1863, krap drie weken na de slag bij Gettysburg. Shaw en honderden van zijn mannen kwamen hierbij om het leven, zonder dat het fort genomen wordt. In de National Gallery of Art in Washington worden zij geëerd met de Robert Gould Shaw Memorial, maar het mooiste monument is waarschijnlijk deze film.

Robert Gould Shaw (1837-1863)
was the colonel in command of the all-black 54th Regiment, which entered the American Civil War in 1863. He was killed in a failed attempt to capture Fort Wagner, near Charleston, South Carolina. ( … )Shaw was approached by his father while in camp in late 1862 to take command of a new All-Black Regiment. At first he declined the offer, but after careful thought accepted the position. Shaw’s letters clearly state that he was dubious about a free black unit succeeding, but the dedication of his men deeply impressed him, and he grew to respect them as fine soldiers. On learning that black soldiers would receive less pay than white ones, he inspired his unit to conduct a boycott until this inequality was rectified. The enlisted men of the 54th Massachusetts Infantry (and the sister 55th) refused pay until Congress granted them full back pay at the white pay rate in August 1864.

The 54th Regiment was sent to Charleston, South Carolina, to take part in the operations against the Confederates stationed there. On July 18, 1863, along with two brigades of white troops, the 54th assaulted Confederate Battery Wagner. As the unit hesitated in the face of fierce Confederate fire, Shaw led his men into battle by shouting, “Forward, Fifty-Fourth Forward!” He mounted a parapet and urged his men forward, but was shot through the heart and he died almost instantly. According to the color Sgt of the 54th Mass, he was shot and killed trying to lead the unit forward and fell on the outside of the fort.
Bron: en.wikipedia.org

de Slag om Fort Wagner in Harper’s Weekly

Civil War [ 12 ]

De film Gettysburg uit 1993 is een nauwgezette reconstructie van de Battle of Gettysburg (1-3 juli 1863). Voor deze film waren de rechten gekocht van The Killer Angels, de roman van Michael Shaara die in 1975 de Pulitzer Prize won. Volgens velen is dit een van de beste romans over de Amerikaanse Burgeroorlog. “The best and most realistic historical novel about war that I have ever read.” is de aanbeveling van generaal H. Norman Schwarzkopf op de omslag. Het boek, waarvan meer dan 2,5 miljoen exemplaren werden verkocht, geeft een gedetailleerde reconstructie van deze traumatische veldslag die het keerpunt in de oorlog betekende. Vanuit de positie van verschillende historische figuren aan beide kanten, wordt beschreven wat zich werkelijk aan en achter het front heeft afgespeeld. Shaara gebruikte de memoires van de geconfedereerde generaal James Longstreet als primaire bron. Deze generaal die vanwege zijn Nederlandse afkomst ook wel the Dutchman werd genoemd, was sinds de tragische dood van Stonewall Jackson de rechterhand van Robert E.Lee.

De film volgt het boek in de filosofische bespiegelingen over de Amerikaanse Burgeroorlog en oorlog in het algemeen, al zijn er zeer grote verschillen. De titel van de roman The Killer Angels komt in de film uit een dialoog tussen de brigadier generaal Joshua Lawrence Chamberlain en de door Michael Shaara verzonnen Ier Buster Kilrain. De eerste een idealist, de tweede een realist. Hoewel ze er heel andere opvattingen op na houden, is er een hechte band tussen de twee en weerhoudt het afgestompte leven aan het front hen niet van een eerlijk gesprek over hun diepste motieven om aan deze oorlog deel te nemen. Chamberlain vecht voor de vrijheid van de zwarte Amerikanen omdat hij ervan overtuigd is dat elk mens een drager is van de goddelijke vonk. De mens is een wonderlijk wezen, gelijk een engel, meent hij. “Well, if he’s an angel, all right. But he damn well must be a killer angel.“, merkt zijn metgezel op.

Kees van Oostrum was voor deze film verantwoordelijk voor de cinematografie en Barbara Haberecht voor de set decoration. In de film werden hier en daar tableau vivants opgenomen van bekende schilderijen, die de gemiddelde Amerikaan wel kent: de dood van generaal Wolfe door Benjamin West en gevangenen aan het front door Winslow Homer. Beide schilderijen gaan zelf helemaal niet over de Slag bij Gettysburg, maar doordat het Amerikaanse iconen zijn, ankeren ze het medium film in de Amerikaanse geschiedenis.

The Killer Angels [ en.wikipedia.org ]

Civil War [ 13 ]

Een tijd geleden vroeg iemand mij wat ik nu precies met die Amerikaanse Burgeroorlog heb. Ik weet niet wat toen mijn antwoord was, maar sindsdien heb ik voor mijzelf verschillende antwoorden gevonden. In de eerste plaats is er de hartverscheurende tragiek. De Amerikaanse Burgeroorlog was een broedermoord, waarbij beide partijen zichzelf voor de Goede Zaak vrijwillig hebben doodgevochten. Een burgeroorlog is natuurlijk even verschrikkelijk als elke andere oorlog, maar wanneer een volk tegen zichzelf opstaat, wordt pas duidelijk dat elke oorlog in wezen een broedermoord is.

Dan is er de historische dimensie. De strijd tussen de Noordelijke en Zuidelijke staten was een botsing tussen de geïndustrialiseerde maatschappij en het feodalisme, tussen de moderniteit en het verleden. Soms zie ik het ook als een botsing tussen Verlichting en Romantiek. De Verlichting had halverwege de negentiende eeuw de geest van het realisme aangenomen. In de Angelsaksische wereld had het realisme zich vooral uitgewerkt in het utilitarisme dat een stuwende kracht was achter de technologische en economische vooruitgang. De Romantiek was intussen sceptisch over de moderniteit en bleef het verleden en de tradities koesteren.

Terwijl het Noorden in snel tempo industrialiseerde, was het Zuiden met zijn uitgestrekte katoen- en tabakplantages een aan de tradities gebonden wereld gebleven. Het Zuiden was voornamelijk agrarisch, aristocratisch, met de aarde verbonden en ook minder eenduidig en daardoor geheimzinniger dan het Noorden waar pragmatisme domineerde. In het Zuiden heerste romantiek en bleef men trouw aan tradities. Een daarvan was de slavernij. Rond 1860 waren er in het Zuiden vier miljoen Afrikaanse slaven op een totale bevolking van negen miljoen. De Zuidelijke staten wilden geen afstand doen van de slavernij omdat dit de pijler was van hun monopolie in de katoenproductie. Het Noorden dat rond 1860 door de industrialisatie machtig was geworden, probeerde het Zuiden haar waarden op te leggen. Toen in januari 1861 de Republikein Abraham Lincoln als president geïnstalleerd was, scheidden de Zuidelijke staten zich een voor een af. Lincoln wist zich in zijn strijd tegen de slavernij verzekerd van Europese steun omdat slavernij in de westerse wereld een anachronisme was geworden en weerzin opriep. De morele superioriteit waarmee republikeins Amerika de anderen met geweld Verlichtingsidealen opdringt, is na de overwinning van de Unie alleen maar toegenomen en tot in de eenentwintigste eeuw, tot in Irak en Afghanistan actueel gebleven. Ook dat is een reden dat ik mij voor de Amerikaanse Burgeroorlog interesseer. Door het bestuderen van deze geschiedenis, leer je de ziel kennen van het (nog altijd) machtigste land ter wereld.

Er wordt wel eens gezegd dat de Amerikaanse Burgeroorlog een voortzetting was van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog. In de Declaration of Independence die zich beroept op het Verlichtingsideaal dat alle mensen gelijke rechten hebben, was oorspronkelijk ook een passage opgenomen waarin de slavernij verworpen wordt. Toch durfde men het in 1776 nog niet aan het Verlichtingsideaal van de gelijkheid in de praktijk te brengen, omdat men bang was voor de sociale gevolgen. Zo tikte in het hart van de Verenigde Staten een tijdbom die 85 jaar later zou ontploffen en de Unie zou verscheuren.

In de Verenigde Staten is de Civil War nog springlevend. Op 12 april 2011 is het precies 150 jaar geleden dat het eerste schot gelost werd en deze verschrikkelijke oorlog begon. Talloze bladen, websites en programma’s besteden aandacht aan de zogenaamde sesquicentennial, die tot in 2015 duurt. Voor Amerikanen is de aanstaande herdenking van het grootste oorlogstrauma op eigen bodem een oefening in Amerikaans collectief bewustzijn.

De meeste staten waar de burgeroorlog heeft gewoed, hebben speciale herdenkingswebsites waaronder Arkansas, Connecticut, Georgia, Illinois, Kentucky, Mississippi, Missouri, National Park Service, New Jersey, New York, North Carolina, Ohio, Oklahoma, Pennsylvania, South Carolina, Tennessee en, natuurlijk Virginia.

Civil War Trust [ civilwar.org ]

Civil War [ 14 ]

Eerder in deze serie liet ik al iets zien over de productie van visuele oorlogsverslaggeving in Harper’s Weekly tijdens de Civil War. Twee van de belangrijkste kunstenaars die je met de Amerikaanse Burgeroorlog kunt verbinden, zijn de fotograaf Mathew Brady en de illustrator en schilder Winslow Homer. Bij het uitbreken van de oorlog in 1861 was Homer in dienst bij Harper’s Weekly waar hij aan de hand van Brady’s foto’s schetsen maakte en overbracht op houten blokken. Van de graveur werd geen artisticiteit of persoonlijke interpretatie verwacht. Maar voor de jonge Homer bleek dit reproductieve werk later een vruchtbaar begin van zijn carrière. Op de onderstaande voorpagina staat de eerste prent die hij in 1861 voor Harper’s Weekly produceerde.

Winslow Homer in HW [ sonofthesouth.net ]

Civil War [ 15 ]

Vorige week werd in de Verenigde Staten het bombardement van 12 april 1861 op Fort Sumter herdacht. De herdenking van het begin van de Amerikaanse Burgeroorlog is de eerste in het Sesquicentennial of the American Civil War (2011-2015). De 150-jarige herdenking van het grootste trauma uit de Amerikaanse geschiedenis is voor Amerikanen een oefening in nationaal zelfbewustzijn. Wat is de betekenis van deze oorlog voor de Amerikanen van nu? En in hoeverre smeult deze nog na in het Amerika van president Obama? Vragen die in de Amerikaanse media telkens weer gesteld worden. Op de omslag van TIME stond vorige week de iconische president Lincoln afgebeeld met een gephotoshopte traan. Het Amerikaanse opinieblad besteedde veel aandacht aan het sesquicentennial en David von Drehle schreef het omslagartikel: 150 Years After Fort Sumter: Why We’re Still Fighting the Civil War

Drehle begint met de constatering dat 150 jaar na het uitbreken van de Civil War de oorzaak van het conflict voor veel Amerikanen niet meer eenduidig is. In de officiële geschiedschrijving leren we dat de slavernij dé oorzaak van de Amerikaanse Burgeroorlog was. Maar voor veel Amerikanen blijkt het niet zo ongecompliceerd. Wanneer je op Google de vraag “what caused the Civil War?” intypt, krijg je twintigmiljoen hits. Harris Interactive legde in januari aan 2566 Amerikanen deze vraag voor. De resultaten waren opmerkelijk:

In de interpretatie van hun grootste trauma blijken de Amerikanen dus niet eensgezind. Komt dit door het onderwijs en de voorlichting? Of smeult de oorlog nog zo na dat de Verenigde Staten ergens verdeeld zijn gebleven? De 150-jarig herdenking die in ons land volledig langs ons heen gaat, blijkt voor de Amerikanen in ieder geval geen overbodige oefening in nationaal zelfbewustzijn, maar een noodzakelijke les in samenhorigheid.

Vervolgens gaat Drehle terug naar het begin van het begin (12 april 1861). De lezers van TIME krijgen een korte geschiedenisles waarbij er nog eens ingestampt wordt dat de abolition of slavery wel degelijk dé oorzaak van de Amerikaanse Burgeroorlog is geweest. Eigenlijk moeten we nog verder terug in de tijd om het heel duidelijk te zien. Om precies te zijn, naar 4 juli 1776, de geboortedag van de Verenigde Staten. De kiem van het conflict werd namelijk gezaaid in de Constitution en de Founding Fathers waren zich ervan bewust dat er bij de geboorte van deze eerste republiek uit de moderne tijd een tijdbom was gaan tikken. In dit document dat bij Amerikanen religieuze gevoelens losmaakt en hen van trots vervult, staat namelijk dat alle mensen gelijk zijn. Dit is uiteraard onverenigbaar met slavernij. Maar in 1776 was een compromisloze praktisering van het gelijkheidsbeginsel nog geen haalbare kaart.

In de eerste helft van de negentiende eeuw beginnen de noordelijke staten geleidelijk met de afschaffing van de slavernij. Noord en Zuid gaan steeds meer een eigen weg en vermijden beide de pijnlijke confrontatie. Na de oorlog met Mexico (1848) begint de grote expansie naar het Westen. Er worden territoria gevormd die later als nieuwe staten bij de Unie worden gevoegd. De grote vraag is nu of deze nieuwe staat een slavenstaat óf een slavenvrije staat moet worden. De tijdbom begint nu steeds sneller te tikken. Met de Kansas-Nebraska Act wordt nog een wanhopige compromis gesloten om de onvermijdelijke confrontatie te voorkomen. Washington laat de pioniers van het Kansas-Nebraska territorium zélf beslissen. Dit blijkt het startsein voor een bloedige guerillaoorlog onder de pioniers in het nieuwe territorium. Bleeding Kansas (1854-1858) vormt het voorspel van de oorlog die drie jaar later uitbreekt…

The First Shot
Robert N. Rosen, Richard W. Hatcher III

This short pictorial history documents the first shot of the Civil War, the Confederate bombardment of Fort Sumter on April 12–13, 1861. Historians Robert N. Rosen and Richard W. Hatcher III have gathered, in one book, more illustrations and photographs about the First Shot than can be found in any other previous book. Here the reader will find the dramatic story—in words and pictures—of the leaders, personalities, soldiers, forts, and the dramatic artillery bombardment itself, all under one cover. (Bron: arcadiapublishing.com)

In het tweede deel van het artikel gaat Drehle uitvoerig in op de verwerking van de Civil War. Volgende keer meer hierover…

civilwartraveler.com

<

Civil War [ 16 ]

In het tweede deel van zijn artikel 150 Years After Fort Sumter: Why We’re Still Fighting the Civil War in TIME Magazine (12 april 2011) gaat David von Drehle in op de verwerking van de Amerikaanse Burgeroorlog. Nadat op 9 april 1865 het Zuiden gecapituleerd was, begon onder leiding van de noordelijke overwinnaars de Reconstruction. De economie en de infrastructuur van het Zuiden waren vernietigd. Aan beide kanten waren ruim 600.000 soldaten in de strijd omgekomen. Dat zijn er meer dan in alle oorlogen van de twintigste eeuw bij elkaar. Tijdens de Slag bij Gettysburg vielen in drie dagen 58.000 doden, bijna evenveel als tijdens de jarenlange oorlog in Vietnam. Daarbij waren er nog eens tienduizenden burgerslachtoffers gevallen. Zowel het Zuiden als het Noorden waren na het einde van de oorlog uitgeput. Tijd voor reflectie was er nog niet. Het land moest weer opgebouwd worden. In 1866 publiceerde Edward Pollard uit Richmond (de voormalige hoofdstad van de Geconfedereerde Staten) zijn boek The Lost Cause. Hierin werd het Zuiden geïdealiseerd als een aards paradijs dat door het Noorden verwoest was. Maar vlak na de oorlog was de tijd nog niet rijp voor deze visie.

Pas in de jaren tachtig leek Amerika uit zijn verdoving bij te komen. Geleidelijk aan durfde men terug te gaan kijken. Kort na de dood van president (en voormalige opperbevelhebber van het Noorden) Ulysses Grant in 1885 werden zijn Memoirs gepubliceerd. Vier jaar eerder had Jefferson Davis zijn verhaal al wereldkundig gemaakt. Davis was de president van de Geconfedereerde Staten geweest. Zijn boek The Rise and Fall of the Confederate Government uit 1881 werd in die tijd een bestseller en voor het eerst durfde men in het Zuiden nu de term The Lost Cause (ontleend aan Pollard’s boek uit 1866) in de mond te nemen. Davis speelde in zijn boek in op het ressentiment dat onder de bevolking van het verwoeste Zuiden volop leefde. In het voorjaar van 1861 had hij met de afscheiding het Zuiden toegesproken met de woorden: “Will you consent to be robbed of your property (slaves) — or will you strike bravely for liberty, property, honor and life?” Maar twintig jaar later schreef hij dat het industiële Noorden de issue van de slavernij gebruikt had om de wereld zijn morele superioriteit te tonen en vervolgens het agrarische Zuiden eronder te krijgen.

The Lost Cause werd een sterke beweging en zou in de eerste helft van de twintigste eeuw vooral door het nieuwe medium film, de beeldvorming over de Civil War krachtig gaan beïnvloeden. De twee beroemdste films die over de Amerikaanse Burgeroorlog zijn gemaakt, verkondigden allebei het gedachtegoed van the Lost Cause. Het werden gigantische kassuccessen. The Birth of a Nation van filmpionier D.W.Griffith verscheen tijdens de Eerste Wereldoorlog in de Amerikaanse bioscopen. Het publiek betaalde in 1915 twee dollar voor een bioscoopkaartje (omgerekend naar 2011 is dat 40 dollar!)

De andere beroemde film die the Lost Cause hielp te verspreiden, was Gone with the wind uit 1939 naar de gelijknamige bestseller van Margaret Mitchell. Vertegenwoordigers van de zogenaamde Lost Cause School waren Thomas Nelson Page (1853-1922), Joel Chandler Harris (1845-1908), William Archibald Dunning (1857-1922) en James G. Randall (1881-1953).

Na de Tweede Wereldoorlog zou The Lost Cause aan invloed verliezen. In de jaren vijftig verschenen de eerste studies van Afro-Amerikanen, die schreven over het leven van hun voorouders op de plantages. Vlak vóór en tijdens de American Civil War Centennial (1961-1965) was er een stortvloed van publicaties die vooral de sociale postie van de Afro-Amerikanen ter discussie stelden. Honderd jaar na afloop van de Amerikaanse Burgeroorlog zouden de afstammelingen van de slaven met de aanname van de Civil Rights Act in 1964 eindelijk gelijke burgerrechten krijgen.

Lost Cause [ en.wikipedia.org ]

Civil War [ 17 ]

Vorige week keek ik weer eens naar de film Gettysburg (1993) over de grootste veldslag die waarschijnlijk ooit op het westelijk halfrond heeft plaatsgevonden. Gettysburg werd het keerpunt in de Civil War. De Confederatie had onder het opperbevel van Robert E. Lee aanvankelijk in het oosten de meeste successen behaald. In mei 1863 was Lee door zijn overwinning van de Slag bij Chancellorsville overmoedig geworden en met zijn Army of Northern Virginia de grens van Pennsylvania overgestoken. Daarmee had hij zich voor het eerst op vijandelijk grondgebied begeven. Lee wilde met een grote omtrekkende beweging naar Harrisburg het machtige Army of the Potomac insluiten en vernietigen. Daarna wilde hij Lincoln tot vrede dwingen. Maar Gettysburg werd voor hem een grote nederlaag, mede doordat generaal J.E.B. Stuart te snel met zijn cavalerie vooruit was gegaan en zo de verbinding met Lee en zijn Army of Northern Virginia had verloren. Honderdvijftig jaar geleden was de cavalerie ‘de ogen’ van het leger. Een leger zonder cavalerie was dus blind.

Ondanks deze rampzalige blunder was J.E.B. Stuart toch een van de belangrijkste generaals van Lee. Een jaar voor de nederlaag van Gettysburg had Stuart tijdens de zogenaamde Peninsula Campaign zijn grootste succes geboekt. George B. McClellan, de opperbevelhebber van het Army of the Potomac plande een rechtstreekse aanval op Richmond, de hoofdstad van de Confederatie. Hij had een leger van ruim honderdduizend soldaten bijeengebracht op het schiereiland James ten oosten van Richmond. Op 12 juni 1862, vandaag dus precies 150 jaar geleden, lukte het de cavalerie van J.E.B.Stuart de Yankees met 1200 cavaleristen te omsingelen en de posities van het Army of the Potomac door te spelen naar Lee waardoor een aanval op Richmond kon worden voorkomen.

Civil War [ 18 ]

Spielberg’s film over Abraham Lincoln had misschien beter The 13th Amendement kunnen heten. De titel wekt namelijk het vermoeden dat Lincoln een biopic is over de legendarische Amerikaanse president. Maar eigenlijk gaat het maar over een maand uit het leven van Honest Abe. Toch was januari 1865 een cruciale maand, niet alleen voor Lincoln’s presidentschap, maar ook voor de Amerikaanse geschiedenis. Lincoln maakte zich sterk voor een ingrijpende wijziging van de Amerikaanse grondwet, die de slavernij voorgoed zou afschaffen. De aanname of verwerping van het dertiende amendement zou grote gevolgen hebben, zowel voor zijn presidentschap als voor het verdere verloop van de Civil War.

We weten hoe het is afgelopen maar toch is Lincoln een spannende film geworden. De dialogen van Tony Kushner zijn ijzersterk. Het scenario is gebaseerd op het boek Team of Rivals: The Political Genius of Abraham Lincoln van Doris Kearns Goodwin. Het is knap om een film die 150 minuten duurt en zich voornamelijk afspeelt in donkere ruimten vol pratende negentiende eeuwse mannen, voor onze tijd boeiend te maken. Door zijn scenario met levendige, humoristische dialogen te doorspekken, is Kushner daar goed in geslaagd.

In de Verenigde Staten duurt de Sesquicentennial of the American Civil War, de herdenking van de Amerikaanse Burgeroorlog, nog tot 2015. Lincoln is daarom uitstekend getimed en zal vooral door scholieren goed bekeken worden. Na de première in november 2012 kwamen er in Amerika discussies op gang over de historische betrouwbaarheid van de film. Harald Holzer, een van de grootste Lincoln-kenners ter wereld, adviseerde bij het invullen van historische details. In het artikel What’s True and False in Lincoln Movie gaat hij in op een aantal kleine historical bloopers en wijst hij erop dat Lincoln geen documentaire is, maar drama.

De reconstructie van het Washington anno 1865 lijkt zeer nauwkeurig. We zien een fonkelnieuw Capitol, veel witter dan we gewend zijn. De reusachtige koepel was in december 1863 voltooid. In een artikel in de New York Times stelt Kate Masur dat de zwarte bevolking van Washington in de film op de achtergrond blijft. In werkelijkheid was de hoofdstad overspoeld door bevrijde slaven zodat het wel een zwarte stad leek.

Lincoln [ imdb.com ]

Civil War [ 19 ]

Honderdvijftig jaar geleden was het een zwarte dag voor de Confederatie. Hoewel de Slag bij Chancellorsville een Zuidelijke overwinning was, leden ze toch een zwaar verlies door een tragische gebeurtenis. Generaal Stonewall Jackson, de “rechterarm” van Robert Lee werd door friendly fire getroffen en verloor een arm. Hij overleed een week later aan complicaties bij zijn verwondingen. Zijn dood was een zware tegenslag voor de Confederatie. Na zijn verwonding, maar vóór zijn dood, zei generaal Lee: “Hij heeft zijn linkerarm verloren, maar ik mijn rechterarm.” Twee maanden later zou Lee in Gettysburg een nederlaag lijden. Het werd het keerpunt in de Amerikaanse Burgeroorlog.

Slag bij Chancellorsville [ nl.wikipedia.org ]

Civil War [ 20 ]

herdenkingspostzegels [ postalnews.com ]

Civil War [ 21 ]

gettysburgcivilwar150.com

Civil War [ 22 ]

De derde dag van de Slag bij Gettysburg was vernietigend voor de Confederatie. Na een mislukte poging om op Little Round Top langs de rechterflank van de Unie te trekken, besloot opperbevelhebber Robert E. Lee tot een frontale aanval op het centrum van het front. Zijn filosofie was dat zijn tegenstander George G. Meade de flanken versterkt had ten koste van het centrum. Die gedachte was op zich niet verkeerd, maar Lee nam het grote risico om zijn manschappen over open terrein op te laten rukken onder hevig vuur van de Noordelijken. Bovendien hadden de laatsten het grote voordeel dat ze zich konden verschansen achter een lage muur.

Een half jaar eerder waren tijdens de Slag bij Fredericksburg de rollen omgedraaid. Toen waren de aanvallende Noordelijken een zeer gemakkelijk doelwit voor de Zuidelijken geweest, die vanachter een muurtje konden prijsschieten. “Give them Fredericksburg!” brulde de Unie tijdens de aanval van George Pickett. Het werd een slachting. De Confederatie verloor 6.555 mannen (waaronder tenminste elfhonderd dodelijke slachtoffers) en Lee moest zich terugtrekken op eigen grondgebied om daar zijn wonden te likken. Gettysburg bleek achteraf het keerpunt in de Civil War.

gettysburgcivilwar150.com