In 1969 verscheen het laatste avontuur van Robbedoes en Kwabbernoot dat door André Franquin getekend was. Door de enorme werkdruk had hij de reeks overgedragen aan Fournier, zodat hij zich volop op Guust Flater kon concentreren. Hommeles in Rommelgem is een verhaal van 37 platen en vult de grootste helft van het gelijknamige album dat wordt aangevuld met de 22 platen van Bravo Brothers. Eigenlijk is dit geen verhaal van Robbedoes en Kwabbernoot maar een langgerekte gag van Guust. Franquin tekende het in 1965 en het verscheen voor het eerst in Spirou/Robbedoes 1435 tot en met 1455.

Pas in 2012 publiceerde Uitgeverij Dupuis Bravo Brothers als een zelfstandig album waarbij de 22 platen werden aangevuld met een bibliografie van Franquin en enkele illustraties.

Franquin tekende Bravo Brothers rond zijn veertigste op het toppunt van zijn kunnen in zijn swingende stijl. In de jaren zeventig zou zijn stijl “hariger” worden door de vele dunne lijntjes die met een pen getekend zijn. Maar in het midden van de jaren zestig werkte hij nog met een penseel wat zijn stijl een solide uitstraling geeft. Hij tekende Bravo Brothers twee jaar na QRN op Bretzelburg en in de tussentijd lag zijn productie voor Robbedoes en Kwabbernoot helemaal stil.

Wat mij betreft behoren beide verhalen tot de top van wat Franquin gepresteerd heeft. Hergé vond zichzelf een erbarmelijk tekenaar vergeleken bij Franquin. Begrijpelijk als je Bravo Brothers leest. Maar Hergé is wereldberoemd geworden bij het grote publiek. Dat Franquin in zijn schaduw staat, is meer een kwestie van image (Tin Tin is kunst) en marketing. In artistiek opzicht rijst de ster van Franquin boven die van Hergé uit.

In december 1977 las ik voor het eerst QRN op Bretzelburg van Robbedoes en Kwabbernoot (Spirou et Fantasio). Ik was daar toen zo van onder de indruk dat ik mij in 1978 abonneerde op het stripblad Robbedoes in de verwachting meer van Franquin te kunnen lezen. Maar ik wist niet dat hij alweer tien jaar eerder Robbedoes en Kwabbernoot (exclusief de Marsupilami op wie hij het auteursrecht behield) had overdragen aan Fournier. Bovendien was het legendarische stripblad Robbedoes in 1978 nog slechts een schaduw van wat het ooit geweest was, zodat ik na twee jaar mijn abonnement alweer heb opgezegd.

Toen ik QRN op Bretzelburg voor het eerst las, was het alweer zo’n 15 jaar oud. André Franquin (1924-1997) tekende het tussen 1961 en 1963 met een lange onderbreking in 1962 wegens een depressie. Maar daar is niets van van te merken, integendeel, dit album is een van de hoogtepunten van de École de Marcinelle geworden. Het zit vol geslaagde grappen, heeft een prima plot en een nostalgische sfeer (Kleinstaaterei). En het is natuurlijk fantastisch, swingend getekend.

Scenarist Greg heeft zich waarschijnlijk gebaseerd op The Mouse That Roared (1955) van Leonard Wibberley, vooral bekend geworden door de verfilming uit 1959 met Peter Sellers. Dit verhaal speelt zich af in het fictieve hertogdom van Grand Fenwick, ergens in de Alpen. Overigens had Herge in 1938 in de De scepter van Ottokar hetzelfde gegeven ook al eens gebruikt. Hij bedacht de twee rivaliserende dwergstaatjes Syldavië en Bordurië die hij ergens op de Balkan plaatste. Ook dit verhaal was mogelijk door een film geïnspireerd. The Lady Vanishes (1938) van Alfred Hitchcock speelt zich namelijk af in Bandrika, een fictief dwergstaatje in Centraal-Europa.

QRN sur Bretzelburg [ web.archive.org ]

Als negenjarige maakte ik voor het eerst kennis met Rik Ringers in december 1972. In PEP nummer 51 begon het verhaal Spoken in de nacht uit 1969. Het is een sfeervol verhaal dat zich helemaal afspeelt in de sneeuw in een Frans dorpje in de Pyreneeën. Scenarist A.P.Duchateau houdt van mystery en laat zijn whodunnits vaak op het randje van het bovennatuurlijke balanceren. Spoken in de nacht hield mij wekenlang bezig en vaak uit mijn slaap. De naam Rik Ringers stond in mijn zieltje gegrift. De jaren daarop bleef ik Rik Ringers volgen in Pep en in 1974 kocht ik mijn eerste album Onderzoek in het verleden dat ik nog steeds bewaar. Inmiddels heb ik de eerste 24 albums verzameld plus nog eens zo’n 19 verhalen in Pep (1970-1975) en Kuifje (1977-1981). Afgelopen weken herlas ik 22 avonturen uit de periode 1963-1977.

Tibet (pseudoniem van Gilbert Gascard) is een groot talent. Voordat hij in 1955 samen met A.P.Duchateau zijn eerste korte verhaal (Wie van de drie?) van Rik Ringers maakte, was hij al bekend als de tekenaar van Chick Bill. Deze reeks begon hij in 1954 en tekende hij tot aan zijn dood in januari 2010. Er verschenen zeventig albums. Rik Ringers begon als reeks in 1963, liep ook tot aan 2010 en hier verschenen 78 albums van. Dus Tibet tekende in zijn lange leven (1931-2010) twee lange reeksen van in totaal bijna 150 albums. Ik ken geen andere striptekenaar die zo productief is geweest.

Het is aardig om de tekeningen van het eerste lange verhaal (Wie is de Kameleon?)van Rik Ringers uit 1961 te vergelijken met die van tien jaar later. Wie is de Kameleon? is getekend in de stijl van de École de Marcinelle. Je ziet invloeden van Jijé (Jan Kordaat) en de atoomstijl van Franquin. Op het eerste plaatje (zie onder) zien we Tibet’s voorliefde voor auto’s. Links verschijnt de gele Porsche van Rik voor het eerst in beeld, rechts een godin van de weg.

Aan het begin van de jaren zeventig heeft Tibet helemaal zijn eigen stijl gevonden. De nadruk ligt op de close ups van zijn personages (Tibet is een meesterlijk karikaturist) en zijn vlotte penseelvoering in dik-dun. Ook tekent hij vaak erg gedetailleerd, zeker als het om auto’s gaat. Rik’s gele Porsche of de Citroen DS kan hij vlot vanuit verschillende camerastandpunten tekenen. Ook beheerst hij uitstekend filmische perspectieven waarin hij zijn personages plaatst.

1. De ontvoering/Wie is de Kameleon? (1961)
2. Het raadsel van Porquerolles (1962)
3. Rik Ringers in een doolhof (1963)
4. De schaduw van Kameleon (1964)
5. Valstrik voor Rik Ringers (1965)
6. Gangsters op de France (1966)
7. Dreiging op het witte scherm (1967)
8. Oog in oog met de slang (1967)
9. Alias Rik Ringers (1968)
10. De 5 onzichtbaren (1968)
11. Nachtmerrie voor Rik Ringers (1969)
12. Spoken in de nacht (1969)
14. Duel met de beul (1970)
15. Het monster van Zwartlo (1971)
16. Requiem voor een idool (1972)
17. Grafschrift voor Rik Ringers (1972)
18. Onderzoek in het verleden (1973)
19. Het teken van de angst (1973)
20. De man die ongeluk bracht (1974)
22. Buitenaardse wezens vallen aan! (1974)
23. De lijn des doods (1975)
24. Het rode spoor (1975)

Rik Ringers [stripsuithedenenverleden.nl]