Categorie archief: comics

monument voor een monument

gelezen: De laatste farao (2019)

De Laatste FaraoEind juni liep ik in een boekhandel in het Franse stadje Avallon voor het eerst tegen een exemplaar van le dernier pharaon aan en ik was zeer verbaasd een Blake en Mortimer getekend te zien in een a-typische stijl, namelijk die van François Schuiten, bekend van de cyclus De duistere steden.

Vanuit de stripwereld werd er al lange tijd uitgekeken naar dit album en dat verklaart ook waarom ik begin juli in Franse boekhandels er telkens stapels van zag liggen. Ook in Nederland is het raak. In een doodgewoon Bruna-filiaal ergens in een winkelcentrum in een buitenwijk ligt een stapeltje. Het verschijnen van een nieuwe Blake en Mortimer is een happening die zelfs tot in de supermarkt doordringt. Toen een half jaar geleden De vallei der onsterfelijken verscheen, werden er in de eerste week al grote aantallen van verkocht. Meestal door grijze heren als ik die het inwendige jongetje weer willen opgraven en terugverlangen naar de rode oortjes.

Dat François Schuiten (samen met Jaco van Dormael, Thomas Gunzig en Laurent Durieux) zich ooit zou voegen in het rijtje “Blake en Mortimer tribute tekenaars” had ik nooit kunnen bedenken. De stijl die hij in de loop der decennia is gaan hanteren, met zijn vele arceringen, staat haaks op de klare lijn van de Brussels meesters Hergé en Jacobs. Het doet eerder negentiende eeuws aan. Schuiten heeft dan ook een voorliefde voor het einde van de negentiende eeuw, de periode waarin de Brusselse architect Victor Horta (1861-1947) zijn belangrijkste werk schiep.

De laatste farao is niet alleen een verhaal van Blake en Mortimer maar dompelt ons ook onder in een Schuiten-universum. Daaronder verstaan we een wereld waarin de stad Brussel een belangrijke rol speelt waarbij vooral de architectuur uit de negentiende eeuw naar voren komt. Vaak in combinaties met luchtschepen en steampunk. In De Laatste Farao lichten Schuiten en zijn scenaristen Van Dormael en Guzig er één gebouw letterlijk uit: het Justitiepaleis (1866-1883), een monsterlijk groot gebouw dat als een berg het centrum van Brussel beheerst.

Justitiepaleis Brussel
Het Justitiepaleis in Brussel aan het begin van de twintigste eeuw was een ontwerp van Joseph Poelaerts

Schuiten, zoon van twee architecten, is al zijn hele leven gefascineerd door deze kolos, waarover Victor Horta ooit zei: “Cyclopische architectuur ontsproten aan de verbeelding van een dwerg, zonder kennis van de menselijke schaal.” Toen Schuiten in de nagelaten notities van Edgar P.Jacobs ontdekte dat deze ook een verhaal rond dit gebouw wilde maken, stond het voor hem vast: hij zou dat verhaal maken. Het kostte hem bijna vier jaar.

MortimerDe Brusselse striptekenaar Edgar P. Jacobs publiceert zijn eerste avontuur van Blake en Mortimer in 1946, in het weekblad Kuifje. Het Mysterie van de Grote Piramide volgt in 1950. De uitgeverijen Blake en Mortimer en Dargaud Benelux, eigenaars van de beroemde Britse helden, dachten al lang aan een apart deel in de rand van de traditionele reeks. Dit album zou geënt worden op de persoonlijke kijk van een auteur met een grote bewondering voor het werk van Jacobs. De keuze van de uitgever ging als vanzelf naar een andere Brusselaar, François Schuiten. Dat is ook de man die, samen met Benoît Peeters, nieuw leven blies in het Autrique Huis. Onze vereniging moest dus wel de originele platen van De Laatste Farao huisvesten. François Schuiten werkte niet alleen. Hij omringde zich met cineast Jaco Van Dormael en romanschrijver Thomas Gunzig om het scenario van dit uitzonderlijk avontuur van Blake en Mortimer uit te werken en fijn te stellen. Laurent Durieux zorgde voor de prachtige inkleuring. Het is geen eerbetoon, geen nostalgische terugblik, ergens tussen de Gizeh-vlakte en de heuvels van Brussel, maar De Laatste Farao geeft wel een andere zienswijze op de mythe die Edgar P. Jacobs creëerde. (Bron: autrique.be)

De Laatste Farao – persbericht [ PDF ]
interview met Francois Schuiten door Thijs Demeulemeester [ tijd.be ]
Poelaerts, de Schieven Architek [ W&V ]

Mister Blueberry [ 3 ]

gelezen: Mister Blueberry (1995), Schaduw over Tombstone (1997),
Geronimo de Apache (1999), OK Corral (2003) en Dust (2005)

Mister Blueberry is een verhalencyclus van 252 pagina’s, verdeeld over vijf albums. Giraud werkte er met tussenpozen tien jaar aan. Het is een tamelijk complex verhaal, vooral ook omdat er minstens twee verhalen door elkaar lopen: 1.het actuele verhaal dat zich afspeelt in Tombstone en waarbij het legendarische duel bij de OK Corral het hoogtepunt is. 2. Het verhaal dat Blueberry vertelt aan de journalist Campbell over zijn diensttijd in Fort Mescalero in Arizona niet ver van de Mexicaanse grens. Giraud weeft dat laatste verhaal in de vorm van flash backs door het eerste verhaal. Dan zit er eigenlijk nog een derde verhaal in rond Johnny Ringo, een huurmoordenaar en psychopaat die zich uitleeft in Tombstone.

Mister Blueberry
OK Corral (2003) en Dust (2005)

Mogelijk hebben twee films uit de jaren negentig Giraud beïnvloed tijdens het schrijven van het scenario. Ten eerste de western Tombstone uit 1993. Hierin spelen zeker zes historische figuren die Giraud ook opvoert in Mister Blueberry. En ik vermoed dat ook Silence of the Lambs een inspiratiebron is geweest. Johnny Ringo is een soort Hannibal Lecter van het Wilde Westen, een psychopaat die op scalpen jaagt en zijn slachtoffers ritueel vermoordt.

Giraud voert in Mister Bluebbery heel veel personages op. Om het de lezer wat makkelijker te maken, was het geen overbodige luxe geweest wanneer de uitgever achterin de albums een Dramatis Personae had opgenomen. Daarom heb ik er zelf maar een gemaakt. (Het eerste deel is te vinden onder het vorige stukje.)

Mister Bluebbery – Dramatis Personae II

Dolly (Gertrud) … prostituee in de Dunhill
Anne-Belle … prostituee in de Dunhill
Handsome Harry … outlaw en stalker van Doree Malone
Johnny Ringo … Strawfield’s huurmoordenaar en gevaarlijke psychopaat (lid van de sekte van de Rode Draak, scalpjager)
Stomme H … Strawfield’s huurmoordenaar uit Dodge City in de hinderlaag bij O.K. Corral
Don Clark … Strawfield’s huurmoordenaar uit Dodge City in de hinderlaag bij O.K. Corral
Marshal Kelly Straub … Strawfield’s huurmoordenaar in de hinderlaag bij O.K. Corral
Norris … burgemeester van Tombstone
Stanley Earl Barretts … bankier uit Tombstone
Julius Skinney … voorzitter van “Law en Order”
Kapitein Noonan … hoofdofficier in Fort Mescalero
Sgt. Potter … cavaleriesergeant in Fort Mescalero
dominee Younger … dominee uit het Oosten die de Apachen wil bekeren
Caroline … dochter van dominee Younger en onderwijzeres in weeshuis
Dust (Natcheh) … zoon van Geronimo Apache

Mister Blueberry [ 2 ]

gelezen: Mister Blueberry (1995), Schaduw over Tombstone (1997),
Geronimo de Apache (1999), OK Corral (2003) en Dust (2005)

Tussen 1995 en 2005 tekende Jean Giraud (1938-2012) de laatste vijf albums van Blueberry. De schepper van deze anti-held, scenarist Michel Charlier was in 1989 overleden en Giraud zette de reeks in zijn eentje voort. Hij verloste de cavalerieluitenant uit het Amerikaanse leger en gunde Mister Blueberry een nieuw leven als gokker in Tombstone, het Sodom en Gomorra van het Wilde Westen.

Mister Blueberrry
Mister Blueberry (1995), Schaduw over Tombstone (1997) en Geronimo de Apache (1999)

De reeks Blueberry bestaat niet uit afgesloten verhalen van 46 pagina’s. Elk album vormt een episode in een lang avontuur. Daardoor kunnen er veel personages opgevoerd worden en zijn er ook steeds plotwisselingen. Deze traditie die scenarist Charlier had opgebouwd, zet Giraud voort met zijn reeks Mister Blueberry. Een opvallend nieuw element in het scenario van Giraud is een speciaal gevoel voor humor, dat je nog het beste als burlesque kunt omschrijven. Dat komt vooral in de tekeningen tot uitdrukking. Hier schemert de hand van Moebius door, de “parallelle tekenaar” die Giraud sinds het midden van de jaren zeventig ook was.

Giraud-Moebius – De tekenaar met de twee handen
Giraud is voor een van de geniaalste tekenaars aller tijden. Hij kan zowel rauw met penseel als sereen met een pen werken. Als Giraud beheerst hij net als Velazquez de snelle reflex met het penseel. Als Moebius weet hij net als Ingres de juiste contour te treffen. In 1972 maakte ik voor het eerst kennis met zijn werk via Generaal Geelkop in het legendarische stripblad PEP. Ik was nog iets te jong voor zijn rauw realistische werk, maar rond 1980 ontdekte ik zijn dubbelleven als Moebius. Arzach, dat voor het eerst verscheen in 1975 in het Franse stripblad Metal Hurlant, maakte verpletterende indruk op mij. Begin jaren tachtig begon ik ook zijn Blueberry verhalen vanaf 1963 allemaal te lezen. In 1986 werd door Charlier en Giraud na 13 jaar de uit de hand gelopen dollarstrilogie eindelijk afgerond.

Het vijfluik Mister Bluebbery heeft Giraud geschreven rondom een van de beroemdste vuurgevechten van het Wilde Westen, de O.K. Corral op 26 oktober 1881 in Tombstone. Dit legendarische duel werd al vaker opgevoerd in boeken en films. Omdat er zoveel verdichtsel is, kunnen schrijvers eindeloos speculeren hoe het in werkelijkheid gegaan zou zijn. Er kan dankbaar gebruik gemaakt worden van iconische figuren als Wyatt Earp en Doc Holliday. Giraud voert ook de broers van Wyatt Earp op die betrokken waren bij het duel in de O.K. Corral: Virgil Earp en Simon Earp. In werkelijkheid, heette de jongste broer niet Simon maar Morgan Earp.

Mister Blueberrry
OK Corral (2003) en Dust (2005)

Mister Bluebbery – Dramatis Personae I

Mike S. Blueberry … voormalig cavalerie luitenant, gokker in Tombstone
Doree Malone … zangeres in de Dunhill en verpleegster van Blueberry
John Meredith Campbell … journalist uit Boston die biografie over Blueberry wil schrijven
William (Billy) Parker … assistent-journalist uit Boston
Tom Dorsey … directeur van de “Tombstone Epitaph”
Tommy Boone … zoon van pa Boone
Butch … Boone’s huurmoordenaar
Doc Holliday … tandarts en gokker
Mr. Prescott … eigenaar van de Dunhill
Mr. Strawfield … eigenaar van zilvermijn en bankier
Wyatt Earp … sheriff van Tombstone en gokker
Virgil Earp … sheriff van Tombstone en gokker
Simon Earp … jongste broer en hulpsheriff
Ike Clanton … outlaw
Billy Clanton … outlaw
Ma Clanton … moeder van Billy Clanton
Clayborne … jongste lid van de Clanton clan
Geronimo … leider van de Chiricahua-Apaches