nieuwe rook [ 6 ]

zondag 4 februari gezien in Museum De Fundatie:
Dromos – Neo Rauch – schilderijen 1993-2017

Het concept is de heilige graal in de hedendaagse kunst. Het woord concept komt van conceptie, dat ontvangenis, bevruchting betekent. In de kunst kun je concept op twee manieren interpreteren: het ontvangen van het idee in de geest, maar ook de bevruchting van de materie door een idee. In de traditionele schilderkunst draait alles om het concept van de representatie: het schilderij als spiegel van de zichtbare wereld. De verf wordt in dienst gesteld van de schilderkunstige illusie. Maar in de moderne schilderkunst is er, als gevolg van een paradigma shift, een totaal nieuw concept ontstaan: abstractie.

Neo Rauch
Blutsbrüder (2017)

In de schilderkunst is abstractie een verwarrend begrip. Bij abstractie kunnen we in de eerste plaats denken aan wis- en meetkunde, aan een ideële wereld met vormen die we ons eigenlijk alleen in onze geest kunnen voorstellen: de rechte, de kromme, de cirkel, de punt, enz. Elke visualisering, dus concretisering, van denkbeeldige figuren leidt per definitie tot verlies van abstractie. In de verbintenis met de materie, sneuvelt de abstractie en wordt ze concreet. In de schilderkunst is abstractie vaak synoniem met “voorstellingsloos”. Je kunt daarbij denken aan klodders verf en composities waarbij een verwijzing naar de omringende zichtbare werkelijkheid ontbreekt. De verf verwijst alleen naar zichzelf. Abstracte schilderkunst, in het bijzonder de zogenaamde “lyrische abstractie” is juist hyper-concreet.

Neo Rauch
Blutsbrüder (detail)

Neo Rauch gebruikt beide concepten, representatie en abstractie, naast elkaar. Hij schildert voor een publiek dat in de eenentwintigste eeuw vertrouwd is met beide concepten. Verf verwijst naar iets anders en representeert. Dat is het dominante figuratieve niveau in de schilderijen van Rauch. Maar verf kan ook puur op zichzelf staan en nergens naar verwijzen. Dat is het niveau van abstractie. Tussen beide concepten (niveaus) is interactie. Rauch speelt met combinaties tussen het ruimtelijke en het platte. Sommige delen in het schilderij zijn op het randje van fotorealisme, andere delen zijn juist zo plat als een dubbeltje. Dat contrast maakt de schilderijen van Rauch spannend.

Neo Rauch
Blutsbrüder (detail)
Neo Rauch
Zustrom (2016)
Neo Rauch
Zustrom (detail)
Neo Rauch
Zustrom (detail)