1929 – Das Jahr Babylon

woensdag gezien op ARD: 1929 – Das Jahr Babylon

Waar denk je het eerst aan bij het jaar 1929? Bijna iedereen zal de beurskrach van 1929 te binnen schieten. Deze gebeurtenis was immers een kantelmoment in de geschiedenis. Zonder de plotselinge ineenstorting van de aandelenkoersen op de beurs van Wall Street, zou er geen Great Depression zijn geweest en dus ook minder voedingsbodem voor het nationaalsocialisme in Duitsland. Vanuit dit ene kantelmoment kunnen we enig inzicht krijgen in de geschiedenis van de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog die daarop volgde. Maar 1929 is natuurlijk veel meer en er waren ook veel meer factoren die de loop van de geschiedenis na 1929 bepaalden dan alleen de beurskrach op Wall Street.

Das Jahr Babylon
Das Jahr Babylon

De documentaire 1929 – Das Jahr Babylon van Volker Heise is een originele geschiedenisles. We gaan 90 jaar terug in de tijd en stappen van maand tot maand door de straten van Berlijn, destijds het hippe middelpunt van de wereld, de wereld van Alfred Döblin. Verschillende inwoners van Berlijn, in 1929 na New York en Londen de grootste stad ter wereld, doen hun verhaal. Ze worden gespeeld door vier acteurs uit de serie Babylon Berlin: Fritzi Haberlandt, Leonie Benesch, Anton von Lucke en Peter Kurth. De laatste speelt in de serie de rol van Bruno Wolter, de corrupte hoofdcommissaris van de zedenpolitie. Grotesker had George Grosz deze Duitse speknek niet kunnen maken.

Peter Kurth en George Grosz
Peter Kurth speelt in Babylon Berlin de rol van Bruno Wolter, de corrupte hoofdcommissaris van de zedenpolitie. Daarnaast een groteske figuur van George Grosz.

Der Film basiert auf Tagebüchern und Erinnerungen, auf Augenzeugenberichten und Polizeiakten, auf Zeitungsausschnitten und Mitschriften von Diplomaten und Handwerkern, von Tänzerinnen und Journalistinnen, von Proleten, Hausfrauen, Politikerinnen und Kokainhändlern. Über 30 reale Menschen aus der Vergangenheit, deren Zitate verknüpft sind mit Archivmaterial zum Porträt einer Gesellschaft im Taumel.

In 1929 – Das Jahr Babylon trekt het jaar 1929 in de hoofdstad van de Weimar Republiek aan ons voorbij. Wat opvalt, is de polarisering van de samenleving. Omdat Duitsland sinds 1919 een democratie geworden is, is er persvrijheid. Het nieuwe jaar begint in de miljoenenstad met veertig kranten, die de meest uiteenlopende politieke geluiden laten horen en ideologieën verkondigen. Helemaal aan de linkerkant van het politieke spectrum staat Die rote Fahne, de communistische krant die in november 1918 direct na de val van het Duitse Keizerrijk werd opgericht door Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg. Uiterst rechts staat de Völkischer Beobachter, het partijorgaan van de NSDAP. Op 1 januari 1929 verschijnt voor het eerst een Berlijnse editie van deze nationaalsocialistische krant.

Kort na de verkiezingen van 1928 had zich in de zomer van 1928 een brede coalitie gevormd, een GroKo zouden de Duitsers tegenwoordig zeggen. Deze moest de Duitse samenleving, die in ideologisch opzicht middelpuntvliedend was geworden, bij elkaar houden. Berlijn was het centrum van het gepolariseerde Duitsland, maar tegelijkertijd een arbeidersstad waar de KPD een enorme aanhang had. De vonk zou vanuit de Sovjet Unie zomaar over kunnen vliegen! Vanuit de angst dat in Duitsland de revolutie zou uitbreken en net als Rusland zou veranderen in een communistische dictatuur, kwam de situatie op scherp te staan. Op 1 mei 1929 escaleerde het.

In de vierde aflevering van Babylon Berlin zien we heel concreet waar Blutmai voor staat. Tijdens de demonstraties op de Dag van de Arbeid, kwamen de communisten en de politie tegenover elkaar te staan. Er werd met scherp geschoten. Op 1 mei 1929 werden in Wedding en Neuköln negen demonstranten doodgeschoten en op de twee dagen die volgenden werden nog eens 24 demonstranten gedood, waaronder een vrouw op een balkon. Dit laatste gegeven speelt in het scenario van Babylon Berlin een grote rol. In de weken die volgen verdedigt de Berlijns politie zichzelf. Daarmee is de polarisatie voltooid. Ernst Thälmann de leider van de Kommunistische Partei Deutschlands zegt nu: ‘SPD und NSDAP sind Zwillingen’. Socialisten en fascisten worden vanaf dit moment door de communisten op één hoop gegooid.

Door de Blutmai wordt de polarisatie voltooid. Ernst Thälmann de leider van de KPD zegt nu: ‘SPD und NSDAP sind Zwillingen’. Socialisten en fascisten worden vanaf dit moment door de communisten op één hoop gegooid.
Das Jahr Babylon op Youtube
1929 – Das Jahr Babylon erzählt die zwölf Monate als ein Jahr der Entscheidungen. Land und Stadt stehen auf der Kippe, die Zukunft ist offen, niemand weiß, wohin die Reise geht. Der Erste Weltkrieg ist seit gut zehn Jahren vorbei, die Niederlage unverstanden, die Republik ein permanenter Ausnahmezustand. Nur vier goldene Jahre hat die Geschichte ihr zugestanden. Der Glanz beruht auf Pump und droht bereits zu verblassen. Im Reichstag sitzen 15 Parteien, von ganz links bis extrem rechts, jede Regierung ist eine unmögliche Koalition.
 
Babylon Berlin spielt 1929. Berlin ist eine Metropole in Aufruhr, eine zerrissene Stadt im radikalen Wandel. Die Dokumentation zur Serie wirft ein Blick hinter die Kulissen der Fiktion. Erzählt wird das Jahr anhand von Tagebüchern, Protokollen und Briefen: das Kaleidoskop einer taumelnden Großstadt aus der Sicht ihrer Bewohner. Noch kommen die Menschen aus ganz Europa, um sich in der Stadt der Sünde, in der die alten Regeln nichts mehr gelten, neue aber noch nicht gefunden sind, zu vergnügen. Sie gehen in die Bars und Cabarets, sie verschwinden in dunklen Spelunken, in denen Verbrecherbanden regieren und Sex billig ist. Im Theater wird die Sprache der Moderne gesprochen, auf den Bildern explodieren die Farben. Doch die Arbeitslosigkeit ist hoch und die alten Mächte wollen zurück an die Macht.
 
Bron: daserste.de

babylon-berlin.com