retrovert

deze week met Michaela bezocht: Hattem en Oudewater
en daarbij het Anton Pieck Museum en Voerman Museum

Vaak omschrijf ik mijzelf als retrovert, iemand die leeft met de blik naar het verleden. Niet omdat ik denk dat vroeger alles beter was, wel omdat ik denk dat het moeilijk anders kan. Ik ben namelijk geen helderziende die in de toekomst kan kijken. En het heden gaat voor mij sneller dan ik kijken kan. Het is voor mij vaak alsof ik omgedraaid in een auto zit en ‘achteruit’ moet rijden om verder te komen, kijkend naar de weg die ‘achter’ mij ligt. Om een goed beeld van het heden te krijgen en realistische verwachtingen over de toekomst, moet nog eens heel goed naar dat verleden gekeken worden.

Maar het verleden kan voor mij ook een vlucht uit de werkelijkheid worden. Gisteren kon ik wat dat betreft even op adem komen bij een van grootste retroverts die ons land gekend heeft, iemand die zijn lange leven lang (1895- 1987) het modernisme getrotseerd heeft: Anton Pieck.

werkplek van Anton Pieck
Anton Pieck Frankfurt, 1929

Op de kunstacademies werd in de twintigste eeuw zijn grafische werk meestal neerbuigend als ziekelijke retromanie in de ban gedaan. Maar gelukkig heeft Anton Pieck (1895-1987) nog tijdens zijn leven in 1984 een museum gekregen in Hattem. Hier is te zien wat voor een ambachtsman hij was. Of, zoals je wilt, wat voor een kunstenaar.

De vraag wat kunst is en voor wie en voor wat men kunst ‘maakt’ houdt mij niet bezig. Ik vind het best als men argumenteert: dit is géén kunst, dat is wéll kunst, maar het doet mij persoonlijk niets.

Anton Pieck

werkplek van Anton Pieck
de werkplek van Anton Pieck in het Anton Pieck Museum in Hattem

In het museum wordt permanent een video getoond waar we Anton Pieck weer zien en horen. Een heer uit een andere tijd. Een beetje de laatste der mohikanen, maar ook niet helemaal. Want ook Marten Toonder en Carel Willink bleven met hun ascetische indianengezichten hun lange leven vasteberaden tegen de wind in fietsen. Hun kracht was de rotsvaste overtuiging dat de traditie en het ambacht de basis vormen.

Waarschijnlijk ligt de belangrijkste oorzaak van de algemene waardering voor Anton Pieck in de sfeer van zijn werken. Een antwoord op een romantisch verlangen dat bij veel mensen aanwezig is. Hoewel hij zijn hele leven tekende en schilderde en een grote variëteit aan werken produceerde, kenmerkt zijn werk zich toch door zijn voorliefde voor de 19e eeuw; het stempel van een romantisch tekenaar is dan ook altijd aan zijn naam blijven kleven. Dat heeft invloed gehad op de waardering, die hij in de kunstwereld kreeg. Zelf heeft hij hierover gezegd: “De vraag wat kunst is en voor wie en voor wat men kunst ‘maakt’ houdt mij niet bezig. Ik vind het best als men argumenteert: dit is géén kunst, dat is wéll kunst, maar het doet mij persoonlijk niets. Ik wil mijn kunst best anders noemen. Met grote bewondering heb ik het ambacht bij anderen leren zien, laat mij dan maar zo’n ambacht beoefenen, maar dan wel met vakmanschap en liefde voor het werk!”
 
Hoewel Anton Pieck vanuit zijn bescheidenheid zichzelf ambachtsman noemde vanwege het vakmanschap en de liefde voor het werk, maakt het museum duidelijk, dat het niveau van het werk van Anton Pieck van hoge kwaliteit is; en dat er door hem een persoonlijk en herkenbaar stempel op het werk is gedrukt. De keuze en de uitbeelding van de onderwerpen getuigen van een maatschappelijke betrokkenheid. De kwalificatie ambachtsman is weliswaar zeker van toepassing op hem, maar dat is niet toereikend. Anton Pieck gaf een extra dimensie aan zijn werk, waardoor het zeker kunst genoemd mag worden.
 
Bron: antonpieckmuseum-hattem.nl
Hattem
Hattem gisteren

Twee Anton Pieck-stadjes
Afgelopen week wilde ik mijn Duitse vriendin iets van het historische Nederland laten zien. Niet de grote steden ditmaal, maar kleine schilderachtige stadjes. Donderdag bezochten we Oudewater, op de grens van Utrecht en Zuid-Holland en vrijdag Hattem op de grens van Gelderland en Overijssel.

Oudewater Oudewater
Oudewater eergisteren

Jammergenoeg was het Museum De Heksenwaag in Oudewater afgelopen week nog niet opengesteld. Morgen gaan de deuren weer open en blijven dan dagelijks (behalve op maandag) geopend van 11.00-17.00 tot 1 november. Het Anton Pieck Museum en Voerman Museum zijn dankzij de vrijwilligers het hele jaar geopend.