Als je wilt zien hoe het er honderd jaar geleden in grote wereldsteden uitzag, dan zou je eens een uitstapje kunnen maken naar het YouTube-kanaal van Nass. Hier vind je een verzameling van bijna 300 video’s met ingekleurde historische opnamen van wereldsteden van 1900 tot 1950. Deze keer: Chicago 1929 (1)
Onderstaande straatbeelden uit 1929 geven een fascinerend inkijkje in hoe Chicago er bijna een eeuw geleden uitzag, toen de klassieke wolkenkrabbers nog niet verstikt waren onder de hoogbouw daarna. De roaring twenties waren bijna uitgeraasd en zouden eindigen in de crash van 24 oktober 1929. Het functionalisme (de stijl van het Bauhaus) was overal in Europa en de VS al doorgebroken. Toch verrezen er tot 1927 in het centrum van Chicago nog drie wolkenkrabbers in een historiserende (neo)stijl.
Op het punt waar de belangrijkste verkeersader van Chicago, de Michigan Avenue, de Chicago River kruist, staan drie klassieke wolkenkrabbers: Wrigley Building, Tribune Tower en Jewelers Building (Tegenwoordig 35 East Wacker).
Het oudste van de drie is het Wrigley Building (1920–1924), gebouwd in de Spaans koloniale stijl voor de kauwgommagnaat William Wrigley. Het lijkt een beetje op het Manhattan Municipal Building in New York (1909–1915). Het sobere en strakke middendeel wordt bekroond door door een rijk gedecoreerde toren met een lantaarn – een soort ‘kers op de taart’. Het gebouw bestaat uit twee vleugels, elk voorzien van een dergelijke ‘kers’. Critici noemen het daarom wel eens “roomtaartstijl”.
De Tribune Tower (1922-1925), gebouwd voor de grootste krant van Chicago, wordt bekroond met een stompe neogotisch spits. Het ontwerp in de stijl van de Gothic Revival kwam voort uit een internationale prijsvraag en werd gekozen uit 264 inzendingen uit 25 landen.
Tenslotte de Jewelers Building (1925–1927), in de uitbundige Beaux-Arts stijl. Met zijn 160 meter was het in 1927 het hoogste gebouw buiten New York. Het ontwerp doet denken aan een Russische orthodoxe kerk: een strakke basis met een zuilengalerij en een koepel, en op elke hoek van het rechthoekige blok staan kleinere ronde torentjes.
In de opnamen zien we ook nog een gebouw in aanbouw voorbij komen, de Merchandise Mart (1928-1930). Op een billboard bij het bouwterrein wordt het gepresenteerd als “the largest building in the world”. En dat was het bij de opening in 1930 ook. De architect van dit gebouw breekt met het verleden. Het is een strenge kolos in een moderne stijl. Honderd jaar geleden was dat de Art Deco.
Dit gebouw herinnert mij aan een andere Art deco kolos, het voormalige gebouw van Karstadt aan de Hermannsplatz in Berlijn dat op 21 juni 1929 geopend werd en op 25 april 1945 werd opgeblazen. Destijds was de Karstadt met negen verdiepingen en 72.000 vierkante meter waarschijnlijk het grootste warenhuis ter wereld. Maar het gebouw van de Merchandise Mart was nog gigantischer. Toen dit in 1930 geopend werd, telde het 18 verdiepingen met een gezamenlijk vloeroppervlak van 372.000 vierkante meter. Het was dan ook het grootste gebouw ter wereld.
