op zoek naar de atoomstijl [ 1 ]

A la recherche du “Style Atome“
Atomium Brussel, 04.06.2009 – 20.09.2009

Brussel is niet alleen de hoofstad van Belgiëen Europa, maar ook van het beeldverhaal. Dat was afgelopen weekend goed te merken en niet alleen vanwege het stripjaar 2009 dat vooral deze zomer met veel tentoonstellingen en manifestaties gevierd wordt. Brussel kent maar liefs vier musea waar de Negende Kunst centraal staat: het onlangs geopende Hergé Museum en het Marc Sleen Museum, la Maison de la Bande Dessinée en het Centrum van het Beeldverhaal. Ook is er een permanente route door de stad te lopen langs ruim dertig muurschilderingen van Belgische stripfiguren. Wie Brussel zegt, zegt niet alleen Art Nouveau maar ook bande-dessinée, als het over de schone kunsten gaat. Naast deze ‘stripmusea’ zijn er deze zomer in een van de bollen van het Atomium nog twee tentoonstellingen aan het beeldverhaal gewijd. Interessant is de kleine tentoonstelling op zoek naar de atoomstijl. Een prima gelegenheid om de komende week weer eens een duik te nemen in het beeldverhaal dat ‘de jaren vijftig stijl’ als inspiratiebron heeft. Maar misschien kun je hier beter spreken over de kunst van Joost Swarte, Ever Meulen, Yves Chaland, Serge Clerc, Ted Benoit, Javier Mariscal, Daniel Torres, Francois Avril, Paul Rivoche en Antonio Lapone

litho van Ever Meulen

De ‘atoomstijl’ bestond al voor de fifties, ook al droeg die dan zijn naam nog niet. Het is pas in 1977 dat de Nederlandse tekenaar Joost Swarte die omschrijft. We waren deze theoreticus al de term ‘klare lijn’ verschuldigd om de gedetailleerheid en de rigoureuze strakheid van Hergé’s tekenwerk en dat van zijn volgelingen van de ‘Brusselse School’, gepubliceerd in het weekblad Kuifje (TinTin), te omschrijven. Maar Swarte vergat de andere grote stroming niet in het Belgisch stripverhaal, vol grafische kunst en design en voorgesteld in Robbedoes: de beroemde ‘School van Marcinelle’. In 1977 onderscheidt Swarte deze van de eerste door het de titel ‘atoomstijl’ toe te kennen.

Bron: op zoek naar de atoomstijl, tentoonstelling in het Atomium, 2009

L„Atomium vue par 14 auteurs de bande-dessinée

Wat volgens Joost Swarte de atoomstijl kenmerkt is het plezier dat de auteur heeft om de grafische stijl van de jaren vijftig te herontdekken

Op zoek naar de atoomstijl | Paul Gravett, in search of the atom style

In de voetsporen van Heidegger

Volgens Hannah Arendt trok er door het denken van haar leermeester Martin Heidegger een storm. “Hij komt uit het oeroude en wat hij achterlaat, is iets volmaakts, dat zoals al het volmaakte terugvalt aan het oeroude.” Wij gingen bij de beroemde blokhut in Todtnauberg kijken of Arendt gelijk had.

Voetnoten bij de 19e eeuw

In het Rijk van de Geest is alles tegenwoordige tijd en daar alleen ben je onsterfelijk. Zolang je maar niet vergeten wordt, leef je voort. Maar als je bent weggezonken in het collectieve geheugen, kun je met een lemma op wikipedia.org weer boven water komen.

Amerikaanse Burgeroorlog

Deze serie begon op 9 april 2010, precies 145 jaar na het einde van de Civil War, misschien wel het grootste trauma uit de Amerikaanse geschiedenis. Het laatste artikel verscheen op 3 juli 2013. Dat was precies 150 jaar na de Slag bij Gettysburg, het keerpunt in de oorlog.

Napoleon en zijn schilders

Weinig historische figuren zijn zo vaak geschilderd als Napoleon Bonaparte. Niet alleen tijdens zijn bewind maar ook daarna bleven schilders historische gebeurtenissen vastleggen met Napoleon in het centrum van de aandacht. Geschiedvervalsing. Omdat het moest.

Landschapsschilders uit de Goethezeit

Met de Goethezeit wordt in Duitsland de periode 1770-1830 aangeduid. Niet alleen de filosofie, literatuur, beeldhouwkunst, architectuur en muziek kwamen in het Duitse taalgebied tot bloei maar ook de romantische landschapsschilderkunst.

Schilders in Italië

Tot in de 19e eeuw was de reis naar Italië voor veel kunstenaars een verplicht nummer. Tijdens de Grand Tour werden Venetië, Florence en Rome bezocht waar de meesters bestudeerd werden. Maar het Italiaanse landschap bleek voor veel kunstenaars aantrekkelijker.

De schilder en zijn broodheer

Nu de overheid zich als mecenas heeft teruggetrokken worden veel kunstenaars weer afhankelijk van rijke opdrachtgevers en verzamelaars. Net als vroeger dus, toen veel kunstenaars vaak tegen wil en dank de lakeien van de heersende klasse waren.

De waakzaamheid van het hart

De Philokalia is een verzameling geestelijke geschriften die tussen de vierde en veertiende eeuw (in het Grieks) geschreven zijn en in de achttiende eeuw door de heilige Nikodimos van de berg Athos gebundeld zijn. Zijn tijdgenoot Paisius Velichkovsky maakte een vertaling in het Kerkslavisch.

Ovidius’ Metamorphosen

In de Middeleeuwen was er eigenlijk maar één boek. Na de revolutie van de boekdrukkunst kreeg de Bijbel concurrentie van eigentijdse maar vooral ook van klassieke geschriften. De compilatie van mythen die Ovidius aan het begin van onze jaartelling in klassiek Latijn had samengesteld, werd een inspiratiebron voor ontelbare schilders.

Dantes Divina Commedia

Dante stelt zich het Inferno voor als een trechter die breed begint onder het aardoppervlak en dan toeloopt naar het ijskoude middelpunt van de aarde. Daar zetelt Lucifer. Er zijn negen kringen. Dante en Vergilius ontmoetten er steeds grotere zonden en grotere zondaars.

Wolkenkrabbers

Chicago en New York werden eind 19e eeuw proeftuinen waar de skyscraper dankzij een stalen constructie steeds hoger kon worden. Er lagen ook twee Amerikaanse gedachten aan ten grondslag: "Form follows function" en "The sky is the limit."

Op zoek naar de atoomstijl

In de zomer van 2009 was in het Atomium in Brussel de tentoonstelling A la recherche du “Style Atome” te zien. Het is een swingende stijl uit de jaren vijftig die nog steeds beoefend wordt. Noem het geen retro. De atoomstijl is iets speciaals.

Een avontuur van luitenant Blueberry

In 1963 begon de Franse striptekenaar Jean Giraud (1938-2012) samen met scenarist Jean-Michel Charlier (1924-1989) aan zijn levenswerk: Blueberry. Ze lieten zich daarbij inspireren door de spaghettiwestern. Het 50-jarige jubileum van zijn antiheld maakte Giraud net niet meer mee. Hij overleed in 2012.

My favourite things

Belgian woodcuts & Russian Luboks. Underground comics & Midcentury Modern. Genesis, Pink Floyd & Film Noir ... These are a few of my favorite things ...

Woest & Vredig

vrije geluiden in de wwwoestijn