Heimat in Goes

gezien bij VPRO Boeken: Wim Brands in gesprek met Oek de Jong
over Pier en Oceaan (2012)

Pier en Oceaan deel 1Oek de Jong heeft met zijn magnum opus Pier en Oceaan naar eigen zeggen aan de traditie van de coming of age roman iets nieuws willen toevoegen. De nadruk is gelegd op het weefsel van de generaties. Sinds Verborgen dynamiek van familiebanden (2001) en de Familieopstelling van Bert Hellinger groeit het bewustzijn dat we de denkbeelden en het gedrag van onze voorouders in ons leven onbewust voortzetten en uitwerken. De Jong begon in het najaar van 2004 met zijn familiegeschiedenis. In een herhaling van VPRO Boeken (21.10. 2012) vertelt De Jong iets over de ontstaansgeschiedenis van Pier en Oceaan. Het middendeel van de 800 pagina’s lange kroniek speelt zich af aan het Goese Sas, iets ten noorden van Goes waar Oek in het begin van de jaren zestig met zijn vriendjes veel rondhing.

Pier en Oceaan deel 2Naast het universeel maken van een jeugd, is De Jong ook bezig als chroniqueur van het naoorlogse Nederland (1944-1971). Zorgvuldig vermijdt hij daarbij de clichés. Hij wil bij de lezer niet het beeld oproepen van: de Koude Oorlog, o ja, dé jaren vijftig. Via een achterdeur is hij de jaren vijftig en zestig ingeslopen en probeert hij de tijdgeest op heterdaad te betrappen. Zo ontdekte hij door beeldresearch langs het Geheugen van Nederland en andere historische beeldbanken, dat na 1960 de hoed en de pet plotseling uit het straatbeeld verdwijnen. Sinds de negentiende eeuw was het hoofddeksel in de publieke ruimte een uitdrukking van standsverschil geweest. De boer en de arbeider droegen een pet en de burger droeg een hoed. Uiteraard waren er met name onder de hoeden gradaties die het verschil nog preciezer benoemden. Dit soort details blijken zeer bepalend voor een tijdsbeeld te zijn zodat de gebruikelijke beelden die we bij de jaren vijftig en zestig hebben niet benadrukt hoeven te worden.

In Pier en oceaan beschrijft Oek de Jong de geschiedenis van Abel Roorda, zijn ouders en grootouders én de grote verandering die Nederland onderging in de periode tussen de Hongerwinter van 1944 en de komst van de grote welvaart in de jaren zestig. De roman speelt zich af in Amsterdam en op het Friese en Zeeuwse platteland, destijds nog de ‘diepe provincie’. De aangrijpende huwelijksscènes van Abels vader en moeder tonen de liefde in een verdwenen tijd. Pier en oceaan is de roman van het Hollandse water: van roerloze veenplassen tot de zee die door de paalhoofden op de Zeeuwse stranden stuift. Abel Roorda zoekt het water, net als zijn vader en grootvader. Pier en oceaan is de roman van het grote verlangen.
 
Bron: goudenboekenuil.be

Met de titel Pier en Oceaan geeft Oek de Jong voor mij aan dat hij net als Edgar Reitz in zijn magnum opus Heimat het universele wil beschrijven vanuit het eigen nest. Het minuscule snijdt hoe dan ook in het kosmische, zoals de pier in de oceaan. Van Schabach en Goes naar Anywhere.

recensies van Pier en Oceaan [ rankingthebooks.nl ]
VPRO Boeken [ uitzendinggemist.nl ]