Tijdens onze vakantie door OberBayern bezochten we weer een aantal kerken. In Zuid-Duitsland en Tirol vind je de meest uitbundige kerkinterieurs ter wereld. De meeste zijn gebouwd tussen 1740 en 1770 in de periode dat het rococo in de mode was. Ik ben deze stijl de laatste jaren pas gaan waarderen, nadat ik lang tegengehouden ben door beeldvorming: krullen staan nu eenmaal onder de zware verdenking van kitsch, terwijl eenvoudig en minimalistisch daarentegen meestal geassocieerd worden met kunst.
Deze beeldvorming is alomtegenwoordig. Bijna alle klanten voor wie ik de afgelopen vijftien jaar websites maakte, verklaarden met klem geen “toeters en bellen” te willen en met de mantra “minder is meer” was er meestal volmaakte consensus. Eenvoud is nu eenmaal het kenmerk van het ware. En van de goede smaak.
Complexe structuren en “drukke” kunstwerken diskwalificeren zich in deze beeldvorming. Toch is dat onzin. We zijn geconformeerd aan het moderne smaakoordeel waarin “minder is meer” per definitie beter is dan “alle registers open”. In het midden van de achttiende eeuw was het smaakoordeel precies omgekeerd. Minder was gewoon minder en meer was gewoon meer! Versieringen waren chique en sober was kaal en armoedig. Het conformisme in die tijd volgde juist de tegengestelde richting.
De barokke visie gaf ruimte voor overvloedig versierde interieurs. Maar vaak zijn deze zwaar en drukkend. In het rococo dat zich na 1730 van de barok begint te onderscheiden, wordt alles lichter. In de eerste plaats de kleuren. De pastelkleuren uit het rococo geven het interieur de lichtheid van een Italiaanse ijssalon. De ornamentiek verandert ook. In plaats van zware vergulde lijsten en cartouches, druipt en slingert er een zwierig rocaille langs de muren. De vormen zijn asymmetrisch geworden zodat ze meer ademen als de symmetrische barokvormen en vrijer bewegen.
en in de Wieskirche (rechts)
Het interieur van het kleine kerkje in de Wies (bij Steingaden) wordt beschouwd als het mooiste rococokerkje ter wereld. We bezochten het in juni voor de derde keer. Elke keer ga ik het meer waarderen. Een van de bijzondere dingen van de Wieskirche is de balans tussen ornamentiek en kale witte muren. Pas halverwege de witgepleisterde muren en het plafond begint het rocaille te bewegen. Het lijkt wel een branding. Het plafond is een betoverende onderwaterwereld met “koraalriffen” van rocaille. Die associatie is overigens niet vreemd, want het rocaille is oorspronkelijk een schelpmotief.
