Categorie archief: tekeningen en prenten

De Krimoorlog [ 5 ]

Engelse spotprenten

De Krimoorlog (1853-1856) was de eerste industriële oorlog uit de geschiedenis en ook de eerste oorlog waarin de massamedia een rol speelden, met name in Engeland. Door moderne telegraafverbindingen bereikte het nieuws uit de Krim binnen enkele uren Londen. Twintig jaar eerder zou dit nog enkele dagen geduurd hebben. De telegraaf wordt soms wel eens het Victoriaanse internet genoemd. Op 29 juli 1858, twee jaar na het einde van de Krimoorlog, werd de eerste trans-Atlantische telegraafverbinding gelegd tussen Engeland en Amerika.

Naast de oorlogsverslaggeving werkten ook fotografen en tekenaars mee om de Krimoorlog in beelden te verslaan. Roger Fenton maakte foto’s op de Krim. Deze konden nog niet in kranten worden afgedrukt, maar werden omgezet naar staalgravures. Wat Harper’s Weekly (1857-1916) was voor de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) was Illustrated London News (1842-1971) voor de Krimoorlog. Een ander blad dat de oorlog becommentarieerde, was het satirische magazine Punch (1841-1992). Het blad publiceerde vooral spotprenten.

punch
Tekenaars als Charles Samuel Keene stelden Rusland voor als een “onschuldige” beer die de Turkse kalkoen probeerde te verslinden.
punch
Toen het tij keerde en de Russen zélf veren moesten laten, veranderde de beer in kaalgeplukte tweekoppige kip.
punch
- “well Jack, here’s good news from home. We’re to have a medal.”
- “That’s very kind. maybe one of these days we’ll have a goat to stick it on!”

hedendaagse Nederlandse tekenaars [ 17 ]

Esther Aarts en René Brouns uit Nijmegen

De meeste tekenaars in deze serie zijn beeldend kunstenaar en exposeren hun tekeningen als autonoom werk. Esther Aarts uit Nijmegen maakt haar illustraties meestal in opdracht. Soms exposeert ze ook, bijvoorbeeld tijdens het Gelders Balkon (9e editie uit 2010) in het Museum voor Modern Kunst in Arnhem.

Esther Aarts
werk van Esther Aarts tijdens een tentoonstelling in het Museum voor Modern Kunst in Arnhem.

De tekeningen van René Brouns zijn van een totaal andere orde dan die van Esther Aarts. Hij presenteert zijn werk niet als toegepaste kunst (illustratie) maar als autonome kunst. Soms lijken zijn tekeningen op cartoons, maar dat zijn ze toch niet.

Het werk van deze Nijmeegse tekenaars heeft een directe charme en speelsheid. Ze bepalen voor mij op dit moment de uitersten van een creatief spectrum. Brouns is spontaan en verplicht zich niet aan een stijl. Aarts is juist zeer stijlvast. Bij Brouns komt het zoals het komt. Bij Aarts zie je dat er eindeloos aan geschaafd is. Ieder detail draagt haar signatuur. In deze stilistische perfectionering ligt voortdurend het gevaar op de loer dat het werk gekunsteld wordt. Maar haar illustraties blijven los en ongedwongen.

René Brouns is van nature zo ontzettend relaxed dat hij nooit bang hoeft te zijn voor gekunsteldheid. Zijn valkuil is veeleer de achteloosheid. De Italianen spreken van sprezzatura om het verschil te benoemen tussen “spontaan geschilderd” en geschilderd met een “beheerste nonchalance”. Het eerste kan in principe iedereen, voor dat laatste heb je een meesterhand nodig.

In de eerste helft van de jaren tachtig stonden neo-expressionisten onder de naam Jonge Wilden even in het middelpunt van de belangstelling. Hun ongedwongen en pretentieloze manier van schilderen leek maatgevend geworden op de kunstacademies. De straatkunst en de anti-esthetiek van de punk bepaalden vaak het beeld. Dit voedde het misverstand dat zonder pretenties “maar wat aan rotzooien” tot echte kunst leidt en “stilistisch geploeter” het doel mist. Maar waarschijnlijk is het de kunst om de juiste balans te vinden tussen spontaniteit en manipulatie en het bewustzijn een eigen wijze en stijl te bezitten.

Esther Aarts lijkt in haar illustraties die eigen stijl en balans gevonden te hebben. Met natuurlijk erg veel dank aan de uitgesproken retrostijl die ze geadopteerd heeft. In de dagtekeningen van René Brouns lijkt zijn nonchalance de sprezzatura in de weg te staan.

Sinds eind 2012 stuurt René Brouns aan wie het wil met een onregelmatige regelmatigheid via e-mail spannende tekeningen. Het zijn er nu ruim honderd. Tekeningen, die je elke keer blijven verrassen, wanneer je ze in je elektronische brievenbus krijgt. Zoals destijds de posters met hun wonderlijke beeld en de meest onverwachte plekken je verraste. En ze roepen ook dezelfde vragen op als toen. Waar gaan ze eigenlijk over? Wat wil de kunstenaar ons vertellen? Is er een rode draad? Zijn ze expliciet politiek geladen? Vaak lijkt er geen touw aan vast te knopen. Maar toch. De tekeningen zijn onmiskenbaar van een artistieke hand. De inhoud, vaak met een droge, bijna Engelse humor á la Monty Python, wijst ook in één richting. Het is alsof de kunstenaar voortdurend met beelden reageert op de wereld om hem heen waarbij hij zich laat inspireren door wat er toevallig in de buurt is of wat hem op dat moment bezighoudt. Alsof de wereld hem voortdurend verbaast. Iemand die duidelijk plezier heeft in zijn scheppingsdrang en in zijn scheppingen. Geen fanate boodschapper in ieder geval.
 
Bron: galeriedenatris.nl

De tentoonstelling van René Brouns in Galerie de Natris loopt nog tot morgenmiddag. De dagtekeningen zijn permanent te zien op internet.

estheraarts.nl | dedagtekening.blogspot.nl