Dagelijks archief: vrijdag 25 januari 2019

De zomer van 1823

begonnen in: Lopen met Van Lennep (2000)
Dagboek van zijn voetreis door Nederland
bezorgd door Geert Mak en Marita Mathijsen

Lopen met Van Lennep<Vanavond wordt alweer het laatste deel van Napoleon in Holland uitgezonden. Het is een prachtige reeks met een aardig draaiboek, goed gepresenteerd en mooi vormgegeven. Wel jammer is dat de rondreis van Napoleon in het najaar van 1811 op een actuele kaart van Nederland getoond wordt. Vanaf 1850 is er stevig gepolderd en daardoor is de kaart van Nederland ingrijpend veranderd. Zo krijgen we geen goed beeld van de reis van Napoleon. De Haarlemmermeer was in 1811 nog een binnenzee, de Zuiderzeewerken zouden nog zeker 115-150 jaar op zich laten wachten en de Deltawerken nog wel 145-175 jaar.

Dan heeft de vormgever van Lopen met Van Lennep het beter gedaan. Op de flappen van het boek zien we de Carte generale de la Hollande (avec les routes des postes) uit 1810, de kaart die de vormgevers van Napoleon in Holland hadden moeten gebruiken. Op de prachtige website topotijdreis.nl is deze kaart tot in detail te bekijken als we de schuif op de tijdbalk helemaal terugdraaien naar 1815. Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp reisden twaalf jaar na Napoleon door het piepjonge Koninkrijk der Nederlanden, een pre-industrieel land met een gebrekkige infrastructuur. In Drenthe en Oost-Brabant en Limburg bevonden zich nog woeste gronden. Pas na de komst van de spoorwegen in 1839 zou ons land beter begaanbaar worden.

Lopen met Van Lennep is voortreffelijk in- en uitgeleid door twee kenners van het negentiende-eeuwse Nederland bij uitstek, Geert Mak en Marita Mathijsen. Ze karakteriseren het voor-industriële vaderland met zijn dichtgetimmerde standenmaatschappij, zijn allesdoordringende godsdienstigheid, zijn bekrompen regionalisme en zijn reusachtig pauperprobleem voorbeeldig: de lezer krijgt alle achtergrondinformatie die hij nodig heeft om het verslag geboeid en geamuseerd te kunnen blijven lezen.
Bron: Anton Korteweg in Ons Erfdeel [dbnl.org]