fight or flight

vanmorgen gezien op NPO2 bij De Nieuwe Wereld:
Colet van der Ven in gesprek met Marilynne Robinson

Het antwoord van Marilynne Robinson op de vraag wat er nu zo moeilijk is aan het christendom: het christendom! Ze legt uit wat ze daarmee bedoelt: “liefde voor de vijand.” Dat druist helemaal in tegen de menselijke natuur en maakt het juist zo moeilijk om Christus te volgen naar het Kruis. Zeker in onze tijd met zijn angstaanjagende terrorisme.

Marilynne Robinson
Marilynne Robinson in De Nieuwe Wereld

Biologen zien de mens als een dier dat bij bedreiging de Fight or flight response vertoont: vechten of vluchten. Voor Marilynne Robinson is de mens geschapen naar Gods beeld en gelijkenis. Dat betekent o.a. dat de mens, anders dan het dier, zijn instinct kan overstijgen met (zelf)reflectie. Het doel van terroristen is om regeringsleiders te verleiden tot angstpolitiek. Een oorlogsverklaring, zoals die van Bush of Hollande, is precies wat terroristen willen. Het is beter om eerst na te denken. Maar kan een regeringsleider zich dat überhaupt veroorloven wanneer het volk huilt en naar genoegdoening verlangt?

Voor Marilynne Robinson is de mens geschapen naar God’s beeld en gelijkenis. Dat betekent dat de mens, anders dan het dier, zijn instincten kan overstijgen met (zelf)reflectie.

Robinson heeft grote bewondering voor Obama en deelt zijn zorg over Europa, dat volgens hem lang niet genoeg doet voor zijn eigen veiligheid. Als de VS dat wél doen, krijgen ze vooral vanuit Europa de kritiek dat ze optreden als arrogante grootmacht of “de politie van de wereld”. Maar Amerikanen trekken zich over het algemeen weinig van die kritiek aan. Het gebrek aan daadkracht in Europa grenst voor hen aan lafheid. Fight or flight?

Marilynne Robinson is pessimistisch over beschavingen. Ze hebben altijd geweld uitgeoefend en zijn daardoor uitvergrotingen van de instinctieve menselijke natuur. Het gaat altijd weer over het vergroten van macht en de angst om deze macht te verliezen. Het christelijk geloof zet alles op z’n kop omdat de angst verruild wordt met de liefde voor de vijand. Maar welk mens is daartoe in staat? Zonder Gods hulp is het onmogelijk.

Marilynne Robinson (1943) is een van Amerika’s meest vooraanstaande schrijvers. Haar debuut Een huishouden was in 1981 meteen een groot succes en haar tweede roman Gilead werd onderscheiden met de Pulitzerprijs en de National Book Critics Circle Award. Gilead vormt samen met Thuis en Lila een belangrijke trilogie in de Amerikaanse literatuur. Robinson is met haar literatuur en essays zeer invloedrijk. Haar beroemdste fan is president Obama; hij citeert Robinson in zijn toespraken en prijst haar om haar werk. Robinson is een christelijke schrijver in de Amerikaanse traditie: religie, normen en waarden zoals vergiffenis en compassie spelen een grote rol in haar boeken. Christendom noemt ze tegennatuurlijk: ‘van je vijanden houden is niet echt makkelijk’. Colet van der Ven spreekt met de gelauwerde en geprezen Robinson over Obama, die zij de beste president sinds Jefferson noemt, het gevaar van angstpolitiek en het belang van verbeelding.
 
Bron: eo.nl

Marilynne Robinson en Obama in gesprek [ nybooks.com ]
A conversation with Marilynne Robinson [ thenation.com ]