Voor mij is schilderen niet alleen een ambacht of een kunst, maar ook een empirisch onderzoek. De schilder daalt af naar de wortels van het zichtbare, naar het moment waarop het beeld tevoorschijn komt. De schilder is op een actieve wijze getuige van het verschijnen van de wereld. De fotograaf die in het ontwikkelbad op het blanco lichtgevoelige papier langzaam het beeld tevoorschijn ziet komen, kent de deze ervaring een beetje, maar hij is passief. Want anders dan het beeld dat door licht “geschreven” is, is het beeld dat met verf “geschreven” is bewust en onbewust gestuurd door de schilder.

Aandacht voor het verschijnen van het beeld is voor mij de bron van het schilderen. De techniek is “slechts” een middel om het beeld “uit het water te trekken”. Aandacht heeft alles te maken met verbeeldingskracht. Wanneer is de verf nog amorf en wanneer breekt de illusie door? De verbeeldingskracht helpt als een soort vroedvrouw het beeld ter wereld.

Cognitief psycholoog Stefan van der Stigchel heeft een populair wetenschappelijk boek geschreven over hoe aandacht werkt. Zijn onderzoek is fundamenteel. In een interview in NRC Next zegt hij: “Ik ben bijvoorbeeld heel benieuwd naar hoe de dingen die we zien in de film van onze aandacht belanden. Op het netvlies in onze ogen vallen al die beelden. Er komt informatie binnen over de vorm van een object, de kleur, de oriëntatie in de ruimte. Onze aandacht hebben we nodig om al die losse elementen te binden. Wat hoort bij wat? De kleur groen bij de boom, het blauw bij de auto. Pas daarmee krijgt wat we zien een identiteit.”

Ik ben erg benieuwd of Van der Stigchel in Zo werkt aandacht diep zal ingaan op de rol van de verbeeldingskracht in onze perceptie. Kinderen hebben een perceptie die open en vloeibaar is en worden daar door volwassenen vaak om benijd. Maar juist zij hebben hun kinderen realiteitszin bijgebracht en geleerd niet altijd te fantaseren zodat ze zich niet verliezen in dagdromen. “Aandacht is een filter” zegt Van der Stigchel.

Hoe verhoudt aandacht zich eigenlijk tot verbeeldingskracht? Als de aandacht een focus is dan is verbeeldingskracht eerder het tegenovergestelde. Het is geen filter dat we zelf beheren, maar eerder een vermogen om los te laten en mee te gaan in de stroom zoals we meegenomen worden in een droom.

Advertenties, verkeerslichten, banners, etalages en pushberichten: de strijd om onze aandacht wordt steeds heftiger. Soms staat er weinig op het spel, soms is het een zaak van leven of dood. Maar hoe werkt aandacht eigenlijk? Waarom vallen sommige dingen meteen op en andere helemaal niet? Cognitief psycholoog Stefan van der Stigchel, laat zien hoe we informatie verwerken, waarom we zoveel meer zien dan we denken en welke gevolgen dat heeft voor ons dagelijks leven. Hij beschrijft verschillende technieken waarmee je aandacht kunt sturen en waarmee aandachtsarchitecten (zoals reclamemakers, ontwerpers van vliegvelden en websitebouwers) die inzetten in ons voor- én nadeel. Zo werkt aandacht is een must-read voor iedereen die wil weten hoe je kijkt, zoekt, én hoe je de aandacht van anderen kunt beïnvloeden. Het geeft inzicht in de werking van het brein en opent je de ogen voor een belangrijk aspect van ons bestaan: aandacht bepaalt immers wat je van de wereld om je heen meekrijgt.
 
Bron: mavenpublishing.nl