Het Belgische televisiekanaal Een heeft de goede gewoonte om op zondagmiddag een klassieker in zwartwit uit de periode 1940-1960 uit te zenden. Gisteren keek ik naar Sunset Boulevard (1950). Ook al zijn de meeste films van Billy Wilder inmiddels meer dan een halve eeuw oud, je komt ze op televisie gelukkig nog steeds tegen. Zo was vorige maand Some like it hot (1959) nog te zien. Voor beide films werd Wilder genomineerd voor twee oscars (beste regie en beste scenario en filmscript). Hopelijk worden Double Indemnity (1944), The Lost Weekend (1945) en The Appartment (1960) ook nog eens op Een vertoond. Ook voor deze drie films werd Billy Wilder voor de twee eerdergenoemde oscars genomineerd. Met in totaal acht oscarnominaties (waaronder twee gewonnen) is Wilder een van de weinige regisseurs die ooit zoveel bereikt heeft. Alfred Hitchcock, Stanley Kubrick, Sidney Lumet, Federico Fellini en Peter Weir kregen bijvoorbeeld ieder hooguit vijf nominaties maar wonnen nooit een oscar.

Wie de Academy Award maar een verwerpelijk symbool van Hollywood vindt, zal Sunset Boulevard wel kunnen waarderen, want deze film noir laat Hollywood zien als een fabriek met mensen als grondstof. In de schaduw van het circus dat Paramount heet, speelt Gloria Swanson de verbleekte ster Norma Desmond die in de pionierstijd van Hollywood haar gloriedagen had, maar nu verpietert in een imposant Hollywoodpaleis aan de Sunset Boulevard, samen met haar butler (Erich von Stroheim) terwijl ze zich vastklampt aan haar droom om nog eens als Salomé voor de camera’s te schitteren in een productie van Cecile B. DeMille. Ze wil niet inzien dat haar tijd voorbij is en nooit meer terugkomt en sneert naar het moderne Hollywood van de late jaren veertig. “We didn’t need dialogue. We had faces!”, verwijt ze de talkies. Het is immers niet haar leeftijd, maar de moderne tijd die haar heeft afgedankt, meent ze.

In een nostalgische Victoriaanse salon laat ze haar butler stomme films vertonen waarin zij als ster te zien is. Swanson vertolkt zichzelf met veel theatrale gebaren en mimiek. Haar groteske verschijning krijgt een dubbele betekenis: op het eerste gezicht is ze een gestoorde filmdiva, maar tegelijkertijd verwijst ze naar de stijl van de stomme film, waarin acteurs met veel gebaren en mimiek hun taal spraken. Filmpionier Cecile B. DeMille speelt in Sunset Boulevard zichzelf en is overigens niet het enige monument dat meespeelt. Ook Hedda Hopper, Anna Nilsson, Ray Evans, Jay Livingston, Buster Keaton en zelfs de toen 75-jarige H. B. Warner spelen zichzelf in Norma‘s bridgeclubje. De verteller wiens voice over we telkens horen, noemt hen wassenbeelden.

Sunset Boulevard [ imdb.com ]