filmen bij kaarslicht [ 1 ]

opnieuw gezien op DVD: Barry Lyndon (1975)
deconstructing cinematography : John Alcott

Barry LyndonWilliam Makepeace Thackeray (1811-1863) baseerde zijn schelmenroman The Luck of Barry Lyndon (1844) op het leven van Andrew Robinson Stoney (1747-1810). In de jaren rond 1780 was zijn leven een bron van gossips. Door zijn huwelijk met de schatrijke weduwe Mary Eleanor Bowes, de gravin van Strathmore and Kinghorne, was deze Engels-Ierse avonturier in de hogere kringen terecht gekomen. Het huwelijk was geen succes en vanaf 1785 waren er onophoudelijk rechtszaken omdat de gravin van hem af wilde. Een echtscheiding was in die tijd bijna onmogelijk. Pas in 1789 kon zij bewijzen hoe Stoney haar systematisch van haar vrijheid beroofd had en was de echtscheiding een feit. Thackeray gebruikte het gegeven van de avonturier die een rijke vrouw aan de haak slaat voor zijn roman.

…let op het onscherpe, schilderachtige profiel rechts, dat herinnert aan schilders die Caravaggio navolgden, zoals Joseph Wright of Derby (rechtsonder)

Joseph Wright of DerbyAl eerder schreef ik iets over de fenomenale cinematografie in deze film. Kubrick wilde per se de sfeer van schilderijen uit de achttiende eeuw en wilde geen kunstlicht. In de buitenopnamen kon Kubrick’s vaste cinematograaf John Alcott het schilderachtige effect wel bereiken, maar bij de nachtelijke opnames met alleen kaarslicht vormde de registratie een probleem. Dus liet Kubrick een speciale lens ontwikkelen voor de low key fotografie. Barry Lyndon werd in 300 dagen gedraaid in 1973 en 1974.

Although Kubrick‘s express desire was to avoid electric lighting where possible, most shots were achieved with conventional lenses and lighting, but were lit to deliberately mimic natural light rather than for compositional reasons. In addition to potentially seeming more realistic, these methods also gave a particular period look to the film which has often been likened to 18th-century paintings (which were, of course, depicting a world devoid of electric lighting), in particular owing “a lot to William Hogarth, with whom Thackeray had always been fascinated.”
 
Bron: en.wikipedia.org

De cinematografie van Barry Lyndon werd een voorbeeld voor latere films. Veel shots zijn als tableau vivants zorgvuldig gecomponeerd. De bewegingen zijn spaarzaam. Sommige personages blijven in een versteende houding wat de sfeer onwerkelijk maar toch heel vertrouwd maakt. Dit zijn schilderijen van Gainsborough, Hogarth, en Reynolds. Het scenario wordt gedragen door een voice over waarin we de prettig satirische ondertoon van Thackeray horen.

Barry Lyndon
de Zevenjarig Oorlog vormt voor een deel het decor van Barry Lyndon
It would require a greater philosopher and historian than I am to explain the causes of the famous Seven Years’ War in which Europe was engaged; and, indeed, its origin has always appeared to me to be so complicated, and the books written about it so amazingly hard to understand, that I have seldom been much wiser at the end of a chapter than at the beginning, and so shall not trouble my reader with any personal disquisitions concerning the matter.
 
uit : Chapter IV – in which Barry takes a near view of military glory

Barry Lyndon is een film voor fijnproevers. Wie van traditionele schilderkunst houdt, zal de film zeker kunnen waarderen. Veel shots zijn om in te lijsten. Toch is Barry Lyndon niet alleen maar mooifilmerij. Het is ook een sappig verhaal dat de achttiende eeuw heel dichtbij brengt.

It was in the reign of George III that the aforesaid personages
lived and quarreled; good or bad, handsome or ugly, rich or poor, they are all equal now.

Barry Lyndon, epilogue

The most beautiful movie ever made