In juli 1984 had ik bij Verdun mijn eerste ervaring van de Eerste Wereldoorlog. Twee maanden later zouden François Mitterrand en Helmut Kohl gebroederlijk voor het Ossuarium van Douaumont staan. Deze gebeurtenis was een belangrijke stap voorwaarts in de richting van Europese eenwording. Mitterand en Kohl symboliseerden hand in hand op het slagveld de as Parijs-Berlijn, het hart van de Europese Unie. La Poignée de main van Kohl en Mitterand in 1984 zou de opmaat zijn naar het Verdrag van Maastricht, de EMU en de Euro.

Maar de belangstelling voor de Eerste Wereldoorlog werd er door deze gebeurtenis, althans in Nederland, niet groter op. Het veranderde pas in de jaren negentig. In 1993, 75 jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog, verscheen het boek Velden van weleer – reisgids naar de Eerste Wereldoorlog van Chrisje en Kees Brants. De uitgever zag er op dat moment nog geen brood in, maar binnen tien jaar lag er toch al een zesde druk in de winkel. Mede door dit boek is er nu ook vanuit Nederland een stroom “slagveldtoerisme” bijgekomen. In 2007 maakte ik met mijn vader een reis langs de slagvelden van Verdun, de Somme en Ieper.

Sindsdien lees ik regelmatig over de Eerste Wereldoorlog en volg ik op de Duitse, Franse en Engelse zenders documentaires. De Special van het NRC Handelsblad kon ik natuurlijk niet overslaan. Voordat ik erin begon, las ik eerst nog Alles wat u moet weten over de Eerste Wereldoorlog van Bas Broekhuizen en Marcel Stuivenga uit 2002. Twaalf jaar geleden constateerden zij al dat ons beeld van de Eerste Wereldoorlog aan het kantelen is.

De NRC Special opent met een interview met de Engelse historicus Christopher Clark: “Elk land heeft een smoking gun in de hand” Bij Clark gaat het niet om de schuldvraag. In Slaapwandelaars beschrijft hij zeer gedetailleerd hoe de julicrisis van 1914 kon escaleren in een mondiale oorlog.

Christopher Clark benadert de mythische Eerste Wereldoorlog alsof hij vandaag zou kunnen uitbreken en maakt met Slaapwandelaars een levendige reconstructie van de feiten. Clark put uit de interessantste archieven, bouwt zijn verhaal even grondig als adembenemend op, en laat alle hoofdspelers aan bod komen. Hij vertelt het verhaal van beslissers – koningen, keizers, ministers van Buitenlandse Zaken, ambassadeurs, commandanten en een horde lager geplaatste militairen – die het gevaar naderden met voorzichtige, berekende stappen, met aandacht voor dreiging en risico, maar blind voor de gruwel die ze onherroepelijk teweeg zouden brengen. (Bron: debezigebijantwerpen.be)

Alles wat u moet weten over de Eerste Wereldoorlog [ historischnieuwsblad.nl ]
NRC Special Eerste Wereldoorlog [ nrc.nl ]