Rosebud [ 2 ]

zondagmiddag gezien op Canvas: Citizen Kane (1941)

CitizenCitizen Kane is een van de meest creatieve films die ik ken. Het meesterwerk van Orson Welles heeft een zeer origineel script met gevatte dialogen, vernieuwende cinematografie en schitterende fotografie. Ook al heb ik de afgelopen jaren deze film al vaker gezien, opnieuw werd ik helemaal gepakt door het magistrale begin: eerst beelden van Xanadu bij zonsondergang die een gothic sfeer oproepen. Daarna een newsreel uit een bioscoopjournaal (News on the March).

Hierin wordt, na het overlijden van de krantenmagnaat Charles Foster Kane, teruggekeken op zijn leven. De voice over spreekt op heroïsche toon, zoals tijdens de oorlogsjaren gebruikelijk was, en noemt Kane “an American Kublai Khan”. Het nieuwsitem laat beelden zien van Xanadu, het exorbitante privédomein waar Charles Foster Kane zijn laatste jaren sleet. Het is kapitalisme over the top. Toch was deze über-kapitalist ook een man van het volk. Vandaar de bijnaam Citizen Kane. Met zijn eerste krant The New York Inquirer ging hij pal achter de arbeidersklasse staan. Dat maakte hem gehaat bij zijn bankier Walter P. Tatcher die hem een communist noemde omdat hij in zijn kranten de bezittende klasse bekritiseerde.

With full awareness of the meaning of my words and the responsibility of what I am about to say, it is my considered belief that Mr. Charles Foster Kane, in every essense of his social beliefs and by the dangerous manner in which he has persistently attacked the American traditions of private property, initiative and opportunity for advancement, is in fact nothing more or less than a communist.
 
bankier Walter P. Tatcher over Charles Foster Kane

Stakende arbeiders op Union Square noemden hem juist weer een fascist. Citizen Kane is een tragikomisch portret van een schatrijke man die hunkerde naar liefde, maar die eenzaam stierf met het woordje Rosebud op zijn lippen.

You don’t care about anything except you. You just want to persuade people that you love ‘em so much that they ought to love you back. Only you want love on your own terms. Something to be played your way, according to your rules.
 
Jedediah Leland tegen Charles Foster Kane
citizen kane
in de deep focus fotografie van Gregg Toland zien we net als in de film noir vaak sterke licht-donkercontrasten, silhouetten en diagonalen.
Voor de cinematografie benaderde Welles vermaard cameraman Gregg Toland, die in 1940 een Oscar had gewonnen voor zijn werk aan de verfilming van Wuthering Heights. Toland en Welles namen de scènes op met lange opnames (long takes) in deep focus en gebruikten een hoog zwart-wit contrast. De film wordt gezien als een pionier op het gebied van deep focus, een techniek waarbij zowel voorwerpen op de voorgrond, in het midden als op de achtergrond tegelijkertijd scherp (in focus) te zien zijn. Voor sommige scènes maakte Toland hierbij gebruik van een optische printer, waardoor bepaalde stukken film werden gefilmd over andere stukken film.
 
Bron: nl.wikipedia.org
citizen kane
in Citizen Kane is ook mooie matte painting te zien, zoals het gebouw van The New York Inquirer, een eclectisch gebouw, ingeklemd tussen de hoogbouw uit de late negentiende eeuw.

Peter Cook uit Nieuw-Zeeland schreef een uitgebreide visual guide bij de matte painting in Citizen Kane.

citizen kane
een andere matte painting is het sprookjesachtige beeld van Xanadu, een soort Amerikaans Schloss Neuschwannstein.
Since the Pyramids, Xanadu is the costliest monument a man has built to himself.

voice over uit Citizen Kane

Here, on the deserts of the Gulf Coast, a private mountain was commissioned and successfully built. One hundred thousand trees, twenty thousand tons of marble are the ingredients of Xanadu’s mountain. Contents of Xanadu’s palace: paintings, pictures, statues, the very stones of many another palace — a collection of everything so big it can never be cataloged or appraised; enough for ten museums; the loot of the world. Xanadu’s livestock: the fowl of the air, the fish of the sea, the beast of the field and jungle. Two of each; the biggest private zoo since Noah. Like the Pharaohs, Xanadu’s landlord leaves many stones to mark his grave. Since the Pyramids, Xanadu is the costliest monument a man has built to himself.
 
voice over uit de newsreel aan het begin van Citizen Kane

Citizen Kane [ nl.wikipedia.org ] | Citizen Kane [ imdb.com ]