gezien op Arte: L’eclisse (1962)
L’eclisse (1962) vormt samen met l’Avventura (1960) en La Notte (1961) een drieluik over de vervreemding van het moderne leven en behoort tot het beste werk van Michelangelo Antonioni (1912-2007). L’eclisse dompelt mij onder in eenzelfde existentiële benauwdheid die ik voelde bij het zien van Repulsion (1965) van Roman Polanski en Persona (1966) van Ingmar Bergman. Overigens overleed deze laatste regisseur op dezelfde dag als Antonioni. Op 30 juli 2007 gingen twee grootheden van de Europese cinema van ons heen.
L’eclisse zit vol prachtige beelden van het naoorlogse Rome. Net als Vittorio de Sica in Ladri di biciclette al deed, filmde Michelangelo Antonioni in een nieuwbouwwijk in Rome. Deze vormt een even realistisch als symbolisch decor voor de moderne mens die gekweld wordt door een gevoel van existentiële leegte en eenzaamheid. Ongetwijfeld is het einde van Playtime (1967) van Jacques Tati beïnvloed door het einde van l’eclisse, maar Tati haalt met humor de druk van de ketel.
beelden uit de slotsequence
The final seven minutes of L’Eclisse suggested to us that the possibilities in cinema were absolutely limitless.
Martin Scorsese
Aan het eind van de film laat
Antonioni zijn kijkers slechts achter met de tijd die hen in de ogen kijkt. Ze zien een verbijsterende aaneenschakeling van beelden die eerder in de film ook al voorbij zijn gekomen. Je verwacht dat er iets dramatisch gebeurt, maar er gebeurt niets. In plaats daarvan toont
Antonioni ons steeds dingen. De dingen die zich om
Delon en
Vitti heen bevinden: een hek, een stuk drijfhout in een ton met water, een zebrapad, een bouwplaats. De wereld wordt een soort schild om de afwezigheid van deze twee mensen die niet naar elkaar zijn toegegaan. Met andere woorden: het gaat niet meer om wat er is, maar om wat er níet is. Het is een beangstigend einde, maar in die tijd gold het tevens als een soort bevrijding. De laatste zeven minuten suggereren namelijk dat de cinematografische mogelijkheden geen grenzen (meer) heeft.
Patricia Smagge in
cinemagazine.nll’eclisse [ imdb.com ]
