Dagelijks archief: zondag 30 juli 2006

existentiële benauwdheid

gisterenavond gezien op Canvas: Repulsion (1965) van Roman Polanski

Voor de psychologische klassieker Repulsion geldt hetzelfde als voor Persona (1966) van Bergman: je moet er tegen opgewassen zijn. Net als de foto’s van Frits Weeda tonen ze de achterkant van de jaren zestig. Bepaald geen vrijheid blijheid, maar droge en beklemmende registraties van eenzame personen. repulsionNiet om vrolijk van te worden. In veel films van Bergman en deze vroege film van Polanski wordt het bestaan van de deurknop, de wastafel en het gebraden konijn even reëel als het bestaan van de hoofdpersoon. Alles wordt uiteindelijk wat het is, niets meer en niets minder, naakt en onbedekt als in de brandende zon. Er is geen schaduw meer om je in terug te trekken. Vluchten kan niet meer.

Deze existentiële benauwdheid moet je twee uur lang uit kunnen houden. Het is mij net gelukt. Dankzij de aristocratische schoonheid van Catherine Deneuve. En dankzij de prettige momenten met straatbeelden uit 1965 waarbij de camera Deneuve volgt, begeleid met jazzklanken. Ik maak dan onmiddellijk de associatie met ascenseur pour l’échafaud (1958) met Jeanne Moreau onlosmakelijk verbonden met de soundtrack van jazzlegende Miles Davis. Op dit soort tijdsbeelden ben ik helemaal verliefd. Was het nog maar steeds 1965 en kon dat maar zo blijven. De auto’s, zware brilmonturen, proto-flowerpower typen en zwartwit wereld die kleur krijgt door de jazz. Dit is voor mij de andere kant van Repulsion, een icoon van nostalgie. De langzame aftakeling van de protagonist die in haar eigen bestaan gevangen zit, neem ik dan voor lief. En ook met een flinke korrel zout, want in dit existentialistische genre wordt het natuurlijk ook gekoesterd.

repulsion
Catherine Deneuve als de eenzame
en teruggetrokken Carol.
repulsionPolanski laat geluid en vooral ook de afwezigheid daarvan een cruciale rol spelen in het leven van Carol en dus in “Repulsion“. Stilte en afzondering domineren niet alleen Carol’s leven maar ook haar schaduwrijke appartement, de schulp waarin zij zich dieper en dieper terugtrekt. Dat wat normaal gesproken triviaal en onopvallend is klinkt in de verwrongen wereld van Carol als ongewenste indringer. De fel snerpende deurbel, het onregelmatig maar onophoudelijk druppen van de lekkende kraan, de wekker die onverstoorbaar door blijft tikken, het doordringende gedreun van de kerkklokken van het klooster (!) aan de overkant van de straat; ze fungeren niet alleen als alarmbel die Carol zo nu en dan ruw wakker schudt uit haar bijna comateuze apathie maar ook als startsein voor zeer gewelddadige en angstaanjagende seksueel getinte hallucinaties.
 
Bron: phantasmagoria.nl

Repulsion [imdb.com]

zo zal het ook gebeuren

vandaag lezen we in de Kerk uit het Evangelie naar Mattheüs: 9: 27-35
Toen Jezus van daar verderging, volgden hem twee blinden die luidkeels riepen: „Heb medelijden met ons, Zoon van David!„ En nadat hij een huis was binnengegaan, kwamen de blinden naar hem toe. Jezus vroeg hun: „Gelooft u dat ik dit kan doen?„ Ze antwoordden: „Zeker, Heer!„ Daarop raakte hij hun ogen aan en zei: „Zoals u gelooft, zo zal het ook gebeuren.„ En hun ogen gingen open. Jezus waarschuwde hen uitdrukkelijk: „Zorg ervoor dat niemand het te weten komt!„ Maar na hun vertrek verspreidden ze het nieuws over hem in de hele omgeving.
Zoals u gelooft, zo zal het ook gebeuren

Terwijl ze het huis weer verlieten, bracht men iemand bij hem die bezeten was en niet kon spreken. Nadat de demon was uitgedreven, begon de stomme te spreken. De mensenmassa stond versteld, men zei: „Zoiets hebben we in Israël nog nooit gezien!„ Maar de Farizeeën zeiden: „Het is dankzij de vorst der demonen dat hij demonen kan uitdrijven.„ Jezus trok rond langs alle steden en dorpen, hij gaf er onderricht in de synagogen, verkondigde het goede nieuws over het koninkrijk en genas iedere ziekte en elke kwaal.

en van de Apostel lezen we uit de Brief aan de Romeinen 15: 1-7
Wij, de sterken, moeten de zwakken in hun kwetsbaarheid helpen en niet ons eigen belang dienen. Laat ieder van ons zich richten op het belang van de ander, op wat goed en opbouwend voor hem is. Ook Christus zocht niet zijn eigen belang; integendeel, er staat geschreven: „De smaad van wie u smaadt, is op mij neergekomen.„
Aanvaard elkaar daarom ter ere van God, zoals Christus u heeft aanvaard.

Alles wat vroeger is geschreven, is geschreven om ons te onderwijzen, opdat wij door te volharden en door troost te putten uit de Schriften zouden blijven hopen. Moge God, die ons doet volharden en ons troost geeft, u de eensgezindheid geven die Christus Jezus van ons vraagt. Dan zult u eendrachtig en eenstemmig lof brengen aan de God en Vader van onze Heer Jezus Christus.
Aanvaard elkaar daarom ter ere van God, zoals Christus u heeft aanvaard.

het verhaal ging … [19]

Deze maand lees ik de Metamorphosen van Ovidius
vandaag: Thereus en Philomela
Toen ze na een voorspoedige reis in Thrakiëwaren aangekomen, sleepte Tereus de Atheense prinses mee naar een schaapsstal in de bergen, verborgen in een eeuwenoud bos. De doodsbange en wanhopig huilende Philomela vroeg hem waar Procne nu toch was, maar als antwoord vertelde Tereus haar wat hij voor haar voelde, wat hij dus van haar verlangde en toen hij niet goedschiks kreeg wat hij wou, verkrachtte hij het meisje ondanks haar wanhopige kreten om hulp, ook al riep ze de goden aan…
Philomela
Baur, Metamorphosen 1703
Toen ze zo onteerd was, beefde Philomela als een lam dat bloedend ontsnapt is aan de bek van een wolf maar zich nog niet veilig voelt, of als een duif die trillend, met veren die met bloed bespat zijn, huivert bij de herinnering aan de gierenklauwen die haar zopas nog vasthielden.
Maar de goden zullen wraak nemen… Ik zal wat je gedaan hebt, niet verzwijgen.

Maar toen de gruwel van wat er gebeurd was tot het meisje doordrong, begon ze zich de haren uit te rukken, sloeg zich de armen blauw en schreeuwde haar verkrachter toe: “Jij barbaar! Is dat het respect dat je opbrengt voor de afscheidswoorden van mijn vader? Is dat een bewijs van je liefde voor mijn zuster? Is het zo dat jij een maagd behandelt? Jij bent verantwoordelijk voor wat hier gebeurd is, jij overspelige echtgenoot, en Procne zal zich hiervoor wreken. Dood me dan! Waarom aarzel je? Een schoft als jij deinst toch voor geen enkele misdaad terug? Ik wou dat je me vermoord had voor je me verkrachtte, dan was ik nog een reine schim in de onderwereld geweest! Maar de goden zullen wraak nemen… Ik zal wat je gedaan hebt, niet verzwijgen. Als ik uit deze krocht ontsnap, zal ik alles aan iedereen vertellen; als je me hier in de bossen opgesloten houdt, zal ik je misdaad door de bossen schreeuwen en de stenen zullen het voortvertellen! De hemel zal het horen en de goden zullen ingrijpen!”
 
Bron: satura-lanx.telenet.be/Ovidius

The Ovid Project | Kroon’s mythologisch woordenboek