Maandelijks archief: oktober 2019

de Krimoorlog [ 14 ]

gelezen: der ewige Zankapfel van Stefan Korinth
aan het herlezen: De Krimoorlog van Orlando Figes

De KrimoorlogDeze maand is het 166 jaar geleden dat de sultan van het Osmaanse Rijk Rusland de oorlog verklaarde. Hij deed dit met de rugdekking van Engeland. Op 30 november 1853 schakelde Rusland de Osmaanse vloot uit in de Slag van Sinope. Dit veroorzaakte met name in Engeland grote morele verontwaardiging. De Engelse pers stookte het vuur zover op dat in het voorjaar van 1854 Engeland en Frankrijk samen Rusland de oorlog verklaarden en het Osmaanse Rijk als bondgenoten te hulp kwamen.

De Krimoorlog wordt vaak de eerste moderne oorlog in de geschiedenis genoemd. Dat kwam niet alleen omdat het de eerste industriële oorlog was, met de massaproductie van granaten die trommelvuur mogelijk maakte. (Het woord ‘kanonnenvlees’ werd in deze oorlog voor het eerst gebruikt, om precies te zijn door Tolstoj die tijdens het beleg van Sebastopol in deze havenstad als jonge officier ingekwartierd was.) Het was ook de eerste moderne oorlog doordat spoorwegen, stoomschepen en telegraafverbindingen voor het eerst een rol speelden in oorlogsvoering.

En niet in de laatste plaats was het een moderne oorlog, door de rol van de pers. Zonder de Engelse pers was de invloed op de publieke opinie zeker niet zo groot geweest. Waarschijnlijk was het Palmerston, een van de grootste aanjagers van de oorlog, dan niet gelukt om Engeland in een oorlog te storten. En als Napoleon III er niet geweest was, had hij vrijwel zeker nooit Frankrijk zover gekregen om samen ten strijde te trekken tegen Rusland.

Große britische Zeitungen schickten Kriegsberichterstatter auf die Krim. Ihre Nachrichten und Bilder von der Front erreichten die Öffentlichkeit im damals unglaublich schnellen Tempo weniger Tage. Nachdem die Briten im April 1855 ein Unterwasserkabel von der Krim aufs bulgarische Festland verlegt hatten, kamen Meldungen sogar innerhalb weniger Stunden in London an.
 
Bron: rubikon.news

Wanneer we de relatie tussen oorlog en publieke opinie willen onderzoeken, dan komen we uiteindelijk bij de Krimoorlog uit, als de eerste oorlog waarbij beeldvorming in de pers een cruciale rol heeft gespeeld. Dit werd mogelijk gemaakt door de geïllustreerde pers, die in de jaren veertig in Londen was ontstaan. Ook de fotografie begon zich in deze jaren te ontwikkelen. De Krimoorlog is natuurlijk verbonden met Roger Fenton, de allereerste oorlogsfotograaf. Zijn foto’s werden omgezet naar staalgravures die in grote oplagen gedrukt konden worden in geïllustreerde bladen.

Realistische beelden van het front waren iets nieuws. Tijdens de Napoleontische oorlogen was beeldvorming een zaak van satire. Met de vijand werd de spot gedreven, hoofdrolspelers werden gedemoniseerd. Maar in de Krimoorlog leek de werkelijkheid voor het eerst ongefilterd binnen te komen. De staalgravures die aan de hand van foto’s werden gesneden, presenteerden voor de Victoriaanse burgerij de objectieve werkelijkheid.

The Illustrated London News
The Illustrated London News 1854
De staalgravures die aan de hand van foto’s werden gesneden, presenteerden voor de Victoriaanse burgerij de objectieve werkelijkheid.

In der ewige Zankapfel schrijft Stefan Korinth over de rol van beeldvorming in de media tijdens de Krimoorlog, in het bijzonder het westerse beeld over Rusland. Hij vergelijkt dit met onze tijd waarin de russofobie in zogenaamde kwaliteitskranten nog steeds aanwezig is. Terwijl islamofobie in dezelfde kranten morele verontwaardiging oproept. Dat de westerse geopolitiek in de twintigste eeuw nog altijd gericht is tegen Rusland en steunt op islamitische bondgenoten, bewijst het Turkse lidmaatschap van de NAVO.

Anti-russische Lobbyisten, die meist auch den Freihandel befürworteten, warnten vor russischen Zöllen und dem Ausgreifen Russlands auf für die Briten wichtige Häfen und Überlandhandelswege und fanden so Gehör bei Unternehmern. Anspruchsvolle Zeitschriften der intellektuellen Kreise wie die Foreign Quarterly Review oder die British and Foreign Review berichteten so neben den Tageszeitungen ebenfalls immer russlandfeindlicher, wie der Wissenschaftler erklärt. Manche dieser Schriften erinnern an die Domino-Theorie aus dem Kalten Krieg. Generell prägten viele britische Gedanken des 19. Jahrhunderts die anglo-amerikanische Russophobie des 20. Jahrhunderts, erläutert Figes. Diese Erkenntnis lässt sich wohl mühelos auch auf das 21. Jahrhundert übertragen.
 
Bron: rubikon.news

De Krimoorlog [ 1- 13 ]

Ladro del sole

gezien in het Drents Museum Assen: Sprezzatura
Vijftig jaar Italiaanse schilderkunst (1860-1910) 2 juni t/m 3 november 2019

Eindelijk zagen we dan de schitterende tentoonstelling Sprezzatura in het Drents Museum in Assen. De gekozen periode (1860-1910) uit de Italiaanse schilderkunst sluit overigens prima aan bij de vaste collectie van dit museum die kunst en kunstnijverheid uit de periode 1885-1935 laat zien. Er is dus een overlap van 25 jaar, waarbij het “staartje” van Sprezzatura (schilderijen in de stromingen van het sociaal realisme, symbolisme, divisionisme en futurisme) aansluit op de romp van de vaste collectie.

Sprezzatura
Francesco Lojacono 1875
Veduta di Palermo (78 x 156 cm)

Het mooiste schilderij op Sprezzatura vond ik Veduta di Palermo uit 1875 van Francesco Lojacono, bijgenaamd Ladro del sole. Bij dit zonovergoten Siciliaanse landschap begrijp je waarom de Italianen hem ‘zonnedief’ zijn gaan noemen. Ik herkende onmiddellijk de iconische vorm van de Monte Pellegrino. In 2013 was deze berg, gezien door vier schilders, al eens op mijn blog te zien.

Sprezzatura
Francesco Lojacono 1875
Veduta di Palermo (detail)

Sprezzatura toont een grote diversiteit aan stijlen en stromingen. De periode 1860-1910 was niet alleen een tijd van grote veranderingen maar ook de periode waarin de moderne kunst ontstaat. Wanneer Edouard Manet in 1863 met het schandaal rond zijn schilderijen Le déjeuner sur l’herbe en l’Olympia de weg naar een nieuwe, directe kunst heeft gewezen, begint het avontuur van de moderne kunst. De schilderkunst komt in een stroomversnelling terecht waardoor allerlei -ismen zich razendsnel opvolgen. Men heeft nauwelijks tijd om op adem te komen.

Sprezzatura
Michaela voor het vierluik Symfonie van de maan (1899) van Plinio Nomelli

Op deze tentoonstelling zien we enkele van die stromingen rond 1900 de revue passeren. De laatste divisie van Sprezzatura eindigt met symbolisme en divisionisme. Het bovenstaande vierluik van Plinio Nomelli uit 1899 behoort tot het symbolisme. Dit is een grensoverschrijdende stroming die vaak raakvlakken heeft met poëzie en muziek. De titel Symfonie van de maan en de poëtische sfeer getuigen daarvan.

Sprezzatura [ drentsmuseum.nl ]

Geschiedenis en verzinsel

zaterdag gezien op NPO2: Victoria (2019)
Season 3 – episode 8: The White Elephant(

Victoria Season 3Het hoogtepunt van de derde reeks van Victoria valt op 1 mei 1851. Dat was niet alleen een historische dag in het Victoriaanse Engeland maar in de hele geschiedenis van de negentiende eeuw. De Great Exhibition (die op 1 mei 1851 door koningin Victoria geopend werd) symboliseert voor historici namelijk het aanbreken van een nieuw tijdperk. De industriële wereld liet voor het eerst zijn prestaties aan de wereld zien. In zes maanden tijd bezochten ruim zes miljoen mensen (40.000 per dag!) uit de hele wereld de tentoonstelling in Hyde Park en daarmee was het de allereerste wereldtentoonstelling. Net zo bijzonder als de tienduizenden producten die getoond werden, was de tentoonstellingshal zelf. The Crystal Palace liet een nieuwe manier van bouwen zien met ijzer en glas, waarmee enorme overkoepelende constructies gebouwd konden worden, ideaal voor stations.

Scenarist Daisy Goodwin heeft dus de opening van de wereldtentoonstelling van 1851 gekozen als climax voor de derde reeks. Omdat het de laatste episode betreft, hebben de meeste verhaallijnen een cliffhanger gekregen, waardoor deze aflevering een overspannenheid aan drama laat zien. Nu volg ik Victoria niet voor het drama maar voor de historische reconstructie, dus laat ik de verhaallijnen ontspannen langs mij heen glijden. Dat voorkomt veel irritatie. Historische details blijken vaak correct weergegeven. In Fact or Fiction kun je checken hoe historisch betrouwbaar het scenario van Victoria is. Henry Cole, de initiatiefnemer van de Great Exhibition en Joseph Paxton, de architect van The Crystal Palace, hebben echt bestaan en acteur Christopher Brand is een overtuigende lookalike van Joseph Paxton.

The Crystal Palace
The Crystal Palace 1851

Historische onjuistheden zitten er in de verhaallijn met Lord Palmerston, Victoria’s twaalf jaar oudere halfzuster Feodora en haar dochter Heidi. In de laatste aflevering probeert Feodora als koppelaarster de minister van Buitenlandse Zaken Lord Palmerston zover te krijgen om haar dochter uit te huwelijken aan de Franse keizer Napoleon III.

In werkelijkheid ging dat toch wel anders. Napoleon III kroonde zichzelf op 2 december 1852 als keizer van Frankrijk. In het voorjaar van 1851 was er dus nog geen sprake van een keizer Napoleon III. Wel klopt het dat Heidi (Adelheid) een huwelijksaanzoek van de Franse keizer kreeg, maar dat was pas later en beslist zonder Engelse bemiddeling. Victoria en Albert wilden er echter niets van weten en tenslotte trouwde Napoleon III met Eugénie de Montijo.

Ook klopt het dat de conservatieven fel protesteerden tegen Palmerstons besluit om in 1851 de Franse regering te erkennen. De Bonapartes waren immers de aartsvijand van Engeland geweest. Premier John Russell van de Conservative Party, ontsloeg daarom zijn minister van Buitenlandse Zaken. Maar omdat Palmerston onder het volk erg populair was, nam Victoria hem kort daarop weer terug. Dit versterkte het conflict tussen Palmerston en Russell. Tenslotte moest Palmerston toch aftreden als minister van Buitenlandse Zaken. In Victoria fluistert Emily Palmerston haar man in het oor dat hij terug zal komen als premier. Dit betekent dat we Laurence Fox terug gaan zien in de vierde reeks. Tenminste, als Jenna Coleman niet besluit om te stoppen…

Victoria [ en.wikipedia.org ]