1 | augustus | 2025 | Woest & Vredig

gezien op Full Moon Matinee : Brute force (1947)

Eigenlijk hou ik helemaal niet van misdaadfilms maar voor film noir heb ik een groot zwak. De zwartwit-cinematografie, belichting en het tijdsbeeld zuigen me altijd weer een nieuwe noir binnen. In het public domain staan honderden films waarvan het copyright om verschillende redenen niet verlengd is en die dus legaal via het internet getoond mogen worden, zoals op het YouTube-kanalen Full Moon Matinee en Cult Cinema Classics. In juli keek ik naar vijf film noirs uit de periode 1947-1956.
Vandaag: Brute force van Jules Dassin.

Brute force 1947 Brute force is de eerste van een serie van vier film noirs op rij die regisseur Jules Dassin (1911-2008) tussen 1947 en 1950 maakte. De andere drie zijn The naked city (1948), Thieves’ Highway (1949) en Night and the City (1950). De laatste twee films kwamen resp. in juni en december al in deze reeks voorbij. In 1950 werd hij tijdens the red scare op de zwarte lijst geplaatst en moest hij de Verenigde Staten verlaten. Zo werd Night and the City in Londen opgenomen. Dassin filmde graag op locatie. Voor Burt Lancaster was dit zijn tweede film noir na zijn debuut in The killers met Ava Gardner een jaar eerder.

Brute Force 1947, met Burt Lancaster, Hume Cronyn en Charles Bickford.

Brute force speelt zich vrijwel volledig af in Westgate Prison, een overvolle, wrede gevangenis waar de spanningen onder de gedetineerden voortdurend oplopen. Joe Collins (Burt Lancaster) zit al jaren vast en is vastbesloten te ontsnappen. Zijn motivatie: hij wil terug naar zijn geliefde Ruth (Yvonne De Carlo), die ernstig ziek is. Collins wordt met zijn medegevangenen onderdrukt door de sadistische en controlerende gevangenisbewaarder Captain Munsey (Hume Cronyn), een kleine man met een grote behoefte aan macht. Munsey gebruikt verraad, geweld en psychologische manipulatie om de mannen onder de duim te houden. Wanneer een medegevangene bezwijkt onder Munsey’s ondervraging, bereikt de onrust een kookpunt. Collins organiseert een gedurfde ontsnapping, maar door verraad en overmacht eindigt deze poging in bloedvergieten en tragedie. De film bouwt op naar een explosieve, gewelddadige climax waarin de hopeloosheid van het systeem en de kracht van menselijke wanhoop pijnlijk zichtbaar worden.

In de voetsporen van Heidegger

Volgens Hannah Arendt trok er door het denken van haar leermeester Martin Heidegger een storm. “Hij komt uit het oeroude en wat hij achterlaat, is iets volmaakts, dat zoals al het volmaakte terugvalt aan het oeroude.” Wij gingen bij de beroemde blokhut in Todtnauberg kijken of Arendt gelijk had.

Voetnoten bij de 19e eeuw

In het Rijk van de Geest is alles tegenwoordige tijd en daar alleen ben je onsterfelijk. Zolang je maar niet vergeten wordt, leef je voort. Maar als je bent weggezonken in het collectieve geheugen, kun je met een lemma op wikipedia.org weer boven water komen.

Amerikaanse Burgeroorlog

Deze serie begon op 9 april 2010, precies 145 jaar na het einde van de Civil War, misschien wel het grootste trauma uit de Amerikaanse geschiedenis. Het laatste artikel verscheen op 3 juli 2013. Dat was precies 150 jaar na de Slag bij Gettysburg, het keerpunt in de oorlog.

Napoleon en zijn schilders

Weinig historische figuren zijn zo vaak geschilderd als Napoleon Bonaparte. Niet alleen tijdens zijn bewind maar ook daarna bleven schilders historische gebeurtenissen vastleggen met Napoleon in het centrum van de aandacht. Geschiedvervalsing. Omdat het moest.

Landschapsschilders uit de Goethezeit

Met de Goethezeit wordt in Duitsland de periode 1770-1830 aangeduid. Niet alleen de filosofie, literatuur, beeldhouwkunst, architectuur en muziek kwamen in het Duitse taalgebied tot bloei maar ook de romantische landschapsschilderkunst.

Schilders in Italië

Tot in de 19e eeuw was de reis naar Italië voor veel kunstenaars een verplicht nummer. Tijdens de Grand Tour werden Venetië, Florence en Rome bezocht waar de meesters bestudeerd werden. Maar het Italiaanse landschap bleek voor veel kunstenaars aantrekkelijker.

De schilder en zijn broodheer

Nu de overheid zich als mecenas heeft teruggetrokken worden veel kunstenaars weer afhankelijk van rijke opdrachtgevers en verzamelaars. Net als vroeger dus, toen veel kunstenaars vaak tegen wil en dank de lakeien van de heersende klasse waren.

De waakzaamheid van het hart

De Philokalia is een verzameling geestelijke geschriften die tussen de vierde en veertiende eeuw (in het Grieks) geschreven zijn en in de achttiende eeuw door de heilige Nikodimos van de berg Athos gebundeld zijn. Zijn tijdgenoot Paisius Velichkovsky maakte een vertaling in het Kerkslavisch.

Ovidius’ Metamorphosen

In de Middeleeuwen was er eigenlijk maar één boek. Na de revolutie van de boekdrukkunst kreeg de Bijbel concurrentie van eigentijdse maar vooral ook van klassieke geschriften. De compilatie van mythen die Ovidius aan het begin van onze jaartelling in klassiek Latijn had samengesteld, werd een inspiratiebron voor ontelbare schilders.

Dantes Divina Commedia

Dante stelt zich het Inferno voor als een trechter die breed begint onder het aardoppervlak en dan toeloopt naar het ijskoude middelpunt van de aarde. Daar zetelt Lucifer. Er zijn negen kringen. Dante en Vergilius ontmoetten er steeds grotere zonden en grotere zondaars.

Wolkenkrabbers

Chicago en New York werden eind 19e eeuw proeftuinen waar de skyscraper dankzij een stalen constructie steeds hoger kon worden. Er lagen ook twee Amerikaanse gedachten aan ten grondslag: "Form follows function" en "The sky is the limit."

Op zoek naar de atoomstijl

In de zomer van 2009 was in het Atomium in Brussel de tentoonstelling A la recherche du “Style Atome” te zien. Het is een swingende stijl uit de jaren vijftig die nog steeds beoefend wordt. Noem het geen retro. De atoomstijl is iets speciaals.

Een avontuur van luitenant Blueberry

In 1963 begon de Franse striptekenaar Jean Giraud (1938-2012) samen met scenarist Jean-Michel Charlier (1924-1989) aan zijn levenswerk: Blueberry. Ze lieten zich daarbij inspireren door de spaghettiwestern. Het 50-jarige jubileum van zijn antiheld maakte Giraud net niet meer mee. Hij overleed in 2012.

My favourite things

Belgian woodcuts & Russian Luboks. Underground comics & Midcentury Modern. Genesis, Pink Floyd & Film Noir ... These are a few of my favorite things ...

Woest & Vredig

vrije geluiden in de wwwoestijn

Dagelijks archief: vrijdag 1 augustus 2025

film noirs op YouTube [ 41 ]

Laatste 200 stukjes