Categorie archief: documentaires

Yé-yé

vrijdag gezien op Arte: Yéyé Revolution 1962-1966
Franse popmuziek uit de eerste helft van de jaren zestig

Het Frans-Duitse Arte zond gisteren de documentaire Yéyé Revolution 1962-1966 uit met mooie beelden uit de eerste helft van de jaren zestig, toen de meeste televisieprogramma’s nog in zwart-wit werden opgenomen. Sommige sterren, zoals Françoise Hardy leken wel voor zwart-wit televisie geboren. Als halverwege de jaren zestig de eerste kleurenbeelden verschijnen, gaat er voor mij toch wat van de magie verloren. De eerste jaren van het decennium komen het mooiste naar voren in het zwart-wit van Psycho en op-art.

ARTE
Yéyé Revolution 1962-1966
still (Françoise Hardy)
“Yéyé”, abgeleitet von dem beliebten Füllwort “yeah” in der englischen Bandmusik, wurde zum Inbegriff des Lebensgefühls der französischen Jugend in den 60er Jahren. Aber hinter dem nostalgischen Beiklang und den überstrapazierten Klischees steht auch ein Musikphänomen, das eine echte Kulturrevolution einläutete, wie diese Dokumentation zeigt.
 
Bron: www.arte.tv
ARTE
Yé-yé girls
France Gall, Françoise Hardy, Sylvie Vartan

100 jaar oktoberrevolutie

gisteren gezien op BBC2: Countdown to revolution
gelezen in De afdaling in de hel van Ian Kershaw over de Oktoberrevolutie

OktoberOp 7 november is het honderd jaar geleden dat in Petrograd (zoals Sint-Petersburg in 1917 heette) de Oktoberrevolutie (volgens de Juliaanase kalender was het op 24 oktober 1917) plaatsvond. In de media zal er deze maand dus veel teruggekeken worden op de Russische Revolutie van 1917. Gisteren was op BBC2 de documentaire Countdown to revolution te zien, waarin vanaf 245 dagen vóór 7 november 1917 wordt teruggekeken op de ontwikkelingen die tot de Russische Revolutie hebben geleid.

Ruslandhistoricus Orlando Figes schreef naast een boek over de Krimoorlog ook een boek over het revolutionaire Rusland. In Revolutionair Rusland 1891-1991 schrijft hij: “Toen de bolsjewieken de macht grepen, bleven de theaters en restaurants gewoon open en ook de trams bleven volgens de dienstregeling rijden. De revolutie van oktober was een staatsgreep die slechts door een kleine minderheid van de bevolking werd gesteund.” (bron)

Dat is een heel ander verhaal dan verteld wordt in Октябрь (1927) van Sergei Eisenstein. In deze beroemde propagandafilm, die ter gelegenheid van het tienjarige jubileum van de Russische Revolutie werd gemaakt, wordt de revolutie juist voorgesteld als een beweging van mensenmassa’s. De bolsjewistische elite had besloten dat de revolutie als hét momentum van het volk moest worden herinnerd.

Октябрь – Десять дней, которые потрясли мир Oktober – tien dagen die de wereld schokten (1927) van Sergei Eisenstein
Toen de bolsjewieken de macht grepen, bleven de theaters en restaurants gewoon open en ook de trams bleven volgens de dienstregeling rijden.

Orlando Figes

Eisenstein pleegt dus ware geschiedvervalsing. Acht jaar later zou Leni Riefenstahl een andere beroemde propagandafilm maken. Maar ditmaal waren de massa’s wél echt.

The Russian Revolution of 1917 is one of the most controversial events of the 20th century. Three men – Lenin, Trotsky and Stalin - emerged from obscurity to forge an entirely new political system. In the space of six months, they turned the largest country on earth into the first Communist state. Was this a triumph of people power or a political coup d’etat that led to blood-soaked totalitarianism? A hundred years later, the Revolution still sparks ferocious debate. This film dramatizes the 245 days that brought these men to supreme power. As the history unfolds, a stellar cast of writers and historians, including Martin Amis, Orlando Figes, Helen Rappaport, Simon Sebag-Montefiore and China Mieville, battle over the meaning of the Russian Revolution and explore how it shaped the world we live in today.
 
Bron: bbc.co.uk

Oktoberrevolutie [ nl.wikipedia.org ]

retromanen in hun biotoop

zondag gezien bij Close Up: De Retro Revolutie

Volgens de documentaire De Retro Revolutie begon de retro revolutie in 2007 met de serie Mad Men. Op deze blog schreef ik de afgelopen tien jaar veel over deze Amerikaanse tv-serie die zich afspeelt op een reclamebureau in New York in de jaren zestig. Daarbij was ik steeds geïnteresseerd in de set decoration. Production designer Dan Bishop maakte een zeer geloofwaardige reconstructie van het tijdsbeeld in de jaren zestig. Hij liet niet het iconische beeld van die tijd zien, zoals in de retrofilms Down with Love (2003) of Austin Powers – The Spy who shagged me (1999) maar scheerde er vlak langs op. In de jaren zestig stonden er overal nog volop meubels uit de jaren veertig en vijftig. Dus werden deze ook in beeld gebracht. Zo zagen de jaren zestig er in werkelijkheid uit, half uit de cocon van de jaren veertig en vijftig gekropen.

De Retro Revolutie
In De Retro Revolutie zien we retromanen in hun biotoop. De jaren ’50 en ’20 zijn het populairst, misschien vanwege het optimisme van deze decennia.
Living in the Past Is a Full-Time Gig

Michael Arenella

Terwijl creatieve figuren voor hun inspiratie nadrukkelijk in de achteruitkijkspiegel kijken, gaan de jongste generaties nog een stapje verder. Zij maken van retrocultuur een complete levensstijl. Vintage cultuur vormt een verrijking van het heden, vinden voorstanders. Anderen zien de obsessie met het verleden als complete stilstand.
 
Bron: npo.nl
boeken
mijn eigen verzameling retroboeken

Living in the Past Is a Full-Time Gig [ nytimes.com ]

pelgrims van de Nieuwe Wereld

zondagavond gezien op BBC 2: The Pilgrims (2015) van Ric Burns

The PilgrimsGisterenavond zond de BBC de documentaire
The Pilgrims van Ric Burns uit. De Brits-Amerikaanse acteur Roger Rees speelt hierin William Bradford (1590-1657), zijn laatste rol vlak voor zijn overlijden in 2015. Voor The New World (2005) had hij zich ook al eens ingeleefd in een Engelse kolonist aan het begin van de zeventiende eeuw. Rees speelt zeer overtuigend de eerste gouverneur van de Plymouth Colony.

De eerste Engelse kolonisten in de Nieuwe Wereld waren geen gelukszoekers zoals de conquistadores in Zuid-Amerika. Zij kwamen niet voor het goud, maar waren Engeland ontvlucht vanwege hun geloof. De pelgrims van de Mayflower waren, zoals we nu zouden zeggen, een groep mensen die waren “weggezet” (vanwege hun geloof). Toen ze begin september 1620 uit de haven van Plymouth koers zetten naar de Nieuwe Wereld en daarmee een zeer onzekere toekomst tegemoet gingen, was dat uit een combinatie van wanhoop en hoop om aan de nog nauwelijks bekende overzijde van de oceaan een nieuw bestaan te kunnen opbouwen. In het doorleefde gelaat van William Bradford (Roger Rees) liggen de wanhoop en hoop door elkaar gevlochten. De Pilgrim Fathers zochten niet het El Dorado, het aardse paradijs, maar het hemelse Jeruzalem. Hun onwankelbare geloof is van mythische proporties. Door alle ontberingen, ziektes en ellende heen vestigden ze hun hoop op God. Dat maakt het verhaal van de Pilgrim Fathers in onze tijd van massamigratie zo indrukwekkend.

The Pilgrims story has come to define the founding moment of America and all it stands for.
The voyage of the Mayflower in 1620 has come to define the founding moment of America, celebrated each year at Thanksgiving. A lavish new drama documentary by Ric Burns, based on governor William Bradford’s extraordinary eye-witness account, the Mayflower Pilgrims reveals the grim truth behind their voyage across the Atlantic.
 
Bron: bbc.co.uk

In The Pilgrims, Ric Burns Looks at Mythmaking [ nytimes.com ]

overrompelende natuur

gisteren gezien op ARD: Yellowstone (2015)
een film van Oliver Goetzl en Ivo Nörenberg

Michaela en ik kijken op maandag- of dinsdagavond vaak naar een natuurfilm op de Duitse televisie. De natuurfilm is eigenlijk een erfgenaam van de landschapsschilderkunst van de negentiende eeuw en de Hudson River School in het bijzonder. Deze groep Amerikaanse schilders wilde de grootsheid van de schepping laten zien.

Yellowstone trailer

In de trailer van Yellowstone zien we eigenlijk hetzelfde als onze voorouders in de negentiende eeuw die voor een schilderij van Frederic Edwin Church of Albert Bierstadt stonden: weidse panorama’s, besneeuwde toppen, uitgestrekte prairies. De schilders van de Hudson River School schilderden enorme doeken, zodat je helemaal in het natuurtafereel werd opgenomen. Ze schilderden geen landschappen maar “landscape experiences”. De natuurfilm is in dat spoor verder gegaan en voegt er nog van alles aan toe: nieuwe invalshoeken (zoals helikopterviews die bergkammen aftasten), een narratief (voice over), beweging, slow motion, geluid en muziek.

Yellowstone
deze still uit Yellowstone doet denken aan een motief van Casper David Friedrich
Few places are as special and unique as Yellowstone National Park – America’s first national park. A wilderness jewel of vast forests and wide-open valleys, home to large bison herds, wolf packs and grizzly bears. It sits atop one of the world’s largest active super volcanoes, giving rise to such iconic geothermal features as Old Faithful Geyser and Grand Prismatic Spring. As part of the landmark wildlife series AMERICA’S NATIONAL PARKS, Yellowstone was filmed over three years by award-winning filmmakers Oliver Goetzl and Ivo Nörenberg. Using the latest in cinematographic techniques, this film showcases Yellowstone’s extraordinary wildlife and spectacular landscapes like never before!
 
Bron: gpff.it

Yellowstone [ ardmediathek.de ]

Vigée Le Brun en Amérique

Vigée Le Brun – Woman Artist in Revolutionary France
in het Metropolitan Museum of Art in New York, 15 februari – 15 mei 2016

De tentoonstelling over Elisabeth Vigée Le Brun ( 1755-1842) die afgelopen najaar in het Grand Palais in Parijs te zien was, zal vanaf 15 februari drie maanden lang te zien zijn in het Metropolitan Museum of Art in New York. Daarna reist deze tentoonstelling door naar Ottawa. In oktober schreef ik iets over de documentaire Le fabuleux destin d’Elisabeth Vigée Le Brun die naar aanleiding van deze tentoonstelling over haar leven gemaakt is.

Vigée Le BrunElisabeth Louise Vigée Le Brun (1755–1842) is one of the finest eighteenth-century French painters and among the most important of all women artists. An autodidact with exceptional skills as a portraitist, she achieved success in France and Europe during one of the most eventful, turbulent periods in European history.
 
In 1776, she married the leading art dealer in Paris; his profession at first kept her from being accepted into the prestigious Académie Royale de Peinture et de Sculpture. Nevertheless, through the intervention of Marie Antoinette, she was admitted at the age of 28 in 1783, becoming one of only four women members. Obliged to flee France in 1789 because of her association with the queen, she traveled to Italy, where in 1790 she was elected to membership in the Accademia di San Luca, Rome. Independently, she worked in Florence, Naples, Vienna, St. Petersburg and Berlin before returning to France, taking sittings from, among others, members of the royal families of Naples, Russia and Prussia. While in exile, she exhibited at the Paris Salons.(Bron: metmuseum.org)
Elisabeth Vigée Le Brun
Elisabeth Vigée Le Brun
zelfportret uit 1782 (27 jaar) gekleed als een natuurlijke, ontspannen vrouw volgens de visie van Jean-Jacques Rousseau.
She was remarkable not only for her technical gifts but for her understanding of and sympathy with her sitters. This will be the first retrospective and only the second exhibition devoted to Vigée Le Brun in modern times. The eighty works on view will be paintings and a few pastels from European and American public and private collections. (Bron: metmuseum.org)

Le fabuleux destin d’Elisabeth Vigée Le Brun [ boutique.arte.tv ]

wijze lessen?

gisteren gezien bij Tegenlicht: Wijze lessen uit het Midden-Oosten

VPRO’s Tegenlicht dook gisterenavond in de oorzaken van de opkomst van IS in Syrië en Irak. Het was een enigszins voorspelbare uitzending omdat de VPRO geneigd is om de nadruk te leggen op de rol van het Westen (lees: de Verenigde Staten) en het conflict tussen soennieten en sji’ieten te marginaliseren. Dus begonnen de wijze lessen met 9/11 en de inval in Afghanistan in 2001 en de inval in Irak in het voorjaar van 2003. Vanaf het moment dat George W. Bush op het dek van de USS Abraham Lincoln op 1 mei 2003 zijn Mission Accomplished-speech hield, kon de werkelijke strijd in Irak gaan beginnen. Nu de Amerikanen het bewind van Saddam Hussein omvergeworpen hadden, was er een machtsvacuüm ontstaan. De sji’itische minderheid, die decennialang was onderdrukt, liet nu van zich horen. Bagdad werd het decor van vrijwel dagelijkse zelfmoordaanslagen.

Tegenlicht
Wijze lessen uit het Midden-Oosten

Volgens velen is dit allemaal de schuld van Amerika. Onder valse voorwendselen was Amerika in 2003 Irak binnengevallen. In plaats van democratie te brengen, kwam er maatschappelijke chaos. En Irak werd de voedingsbodem voor de terroristische organisatie IS. Kortom: De Amerikanen hebben IS zélf in het leven geroepen. Dat is natuurlijk kort door de bocht, maar vaak wordt wél op deze manier geredeneerd.

Tegenlicht had ook anders kunnen beginnen. Niet in 2003 met de oorlog in Irak, maar in het jaar 632, toen er na de dood van Mohammed een strijd ontstond over zijn opvolging. Twee personen maakten aanspraak op de titel van kalief (opvolger): Mohammed’s vriend Aboe Bakir en Mohammed’s neef Ali. Het 14 eeuwen oude conflict tussen soennieten en sji’ieten was geboren. Het Zuiden van Irak geldt als de bakermat van de sji’ieten. Hier ligt de sji’itische stad Najaf waar volgens de overlevering Ali begraven ligt, voor de sji’ieten de eerste opvolger van Mohammed, die echter door de soennieten niet erkend wordt.

Vanuit dit historische vertrekpunt, komt de geschiedenis van IS en de religieuze strijd in het Midden-Oosten in een ander licht te staan. Amerika heeft met het verwijderen van Saddam Hussein de eeuwenoude vete tussen sji’ieten en soennieten weer doen oplaaien. Maar het zijn vooral de sji’ieten en soennieten die elkaar met zelfmoordaanslagen bestoken.

Politieke motivatie komt eerst. Religie komt pas later, dat is een instrument dat wordt gebruikt.

uit: Wijze lessen uit het Midden-Oosten

Een van de personen die in de Wijze Lessen van Tegenlicht aan het woord is, zegt: “Religie komt pas later, dat is een instrument dat wordt gebruikt. Politieke motivatie komt eerst.” Dit lijkt een verdediging van de stelling dat IS niets met de islam te maken heeft, maar dat de religie erbij wordt gehaald om vooral jonge mannen te mobiliseren. Tegelijkertijd moeten we ons dan bedenken dat dit ook het concept van Mohammed geweest is. Zijn doel was alle bedoeienstammen van het Arabische schiereiland te verenigen tegen Mekka. Hij gebruikte een zuiver theoretisch monotheïsme om alle neuzen dezelfde kant op te laten wijzen en om zijn doel te bereiken. Precies zoals IS doet. De islam is vanaf het prille begin politiek gemotiveerd. IS betekent: Islamitische Staat.

Bovenstaande les geeft Tegenlicht niet. Het doceert uiteindelijk wat de gemiddelde VPRO-kijker toch al meende te weten: Als de Amerikanen in 2003 geen oorlog tegen Irak waren begonnen, hadden we de ellende met IS nu niet gehad. Het religieuze conflict tussen sji’ieten en soennieten bleef daarbij helemaal onderbelicht.

wijze lessen uit het Midden-Oosten [ tegenlicht.vpro.nl ]