Dagelijks archief: zondag 11 november 2007

onze geschiedenisleraar

vanavond om 21.05 uur op Nederland 2 begint bij de VPRO
de 35-delige televisieserie In Europa met Geert Mak

Geert MakMet de komst van de eenentwintigste eeuw is de wereld gevaarlijk onzeker geworden. Meer dan ooit zijn we op zoek naar houvast en wroeten we in de geschiedenis naar onze identiteit. De ongekende populariteit van In Europa zou daar voor een deel uit verklaard kunnen worden. Geert Mak’s bestseller lijkt precies op het juiste moment geschreven. Zoals hijzelf zegt, was zijn reis in 1999 een laatste inspectietocht om te zien hoe het contintent er aan het einde van de twintigste eeuw bijlag. Vandaag, precies 89 jaar nadat keizer Wilhelm II naar Nederland vluchtte en de Eerste Wereldoorlog definitief voorbij was, begint de langverwachte televisieserie In Europa. De afleveringen zullen niet alleen steeds zondagavond op televisie te zien zijn, maar worden in de week daarna ook uitgezonden op het themakanaal GeschiedenisTV. De omvangrijke televisieserie werd voorafgegaan door een podcast die nog steeds te beluisteren is op de officiële website. Geert Mak is definitief onze nationale geschiedenisleraar geworden en honderduizenden zullen vanavond met rode oortjes voor de buis zitten.

Aflevering 1: 1900 Dawn of the century (vanavond)
Overzicht van wat er in de hele serie te zien zal zijn. De nieuwe eeuw begon vol hoop en enthousiasme : Nooit meer oorlog! Werk en eten voor iedereen! Hoe anders liep het. De twintigste eeuw zou één van de gruwelijkste ooit worden. Het volk kreeg de macht in handen en zou die macht keer op keer afstaan aan steeds weer nieuwe onbetrouwbare leiders.

Aflevering 2: 1906 Wenen – Berlijn ( 18 november )
Als je de tegenstellingen van de nieuwe eeuw zou moeten tonen moest je afreizen naar twee keizerlijke steden. In Berlijn werd de moderniteit met wild, ongeremd enthousiasme omarmt. Keizer Wilhelm’s Berlijn moest het nieuwe Duitsland verbeelden, groter, sterker, beter. In Wenen ondertussen wil de oude Keizer Franz Josef niets van dit alles weten. In zijn Biedermeier idylle sluit hij zich af voor de ophanden zijnde veranderingen. Maar in de kelders en kroegen van de Keizersstad was de rot al ingezet. De mislukte schilder Adolf H kon haast niet wachten tot de veranderingen kwamen.

Aflevering 3: 1914 Wenen & Sarajevo ( 25 november )
De Eerste Wereldoorlog begon met een heel klein gaatje. Het minuscule kogelgat in het kostuum van de Oostenrijkse kroonprins zou al snel een gapend gat blijken waar heel Europa in werd getrokken. Geert Mak gaat terug naar Wenen en Sarajevo, de plaats van delict en spreekt met de nabestaanden van de dader Gavrilo Princip en het slachtoffer, Franz Ferdinand. Wat voor een moordenaar was Princip? Wat was zijn motief?

Aflevering 4: 1915 Ieper/België ( 2 december )
Al snel na het uitbreken van de oorlog blijkt dat het conflict niet het verfrissende robbertje knokken is dat men had verwacht. Men graaft zich in en begint een lange, langzame doodsstrijd waarbij men naar steeds nieuwere manieren zoekt om de tegenstander te vernietigen. Mak reist af naar Ieper, België, waar de littekens van de oorlog negentig jaar na dato nog steeds zichtbaar zijn.

Bron: ineuropa.nl

In Europa [ official website ] | over de televisieserie

einde van een keizer

89 jaar geleden vluchtte keizer Wilhelm II naar Nederland
en reisde per trein van Eijsden (Zuid-Limburg) naar kasteel Amerongen
11 november 1918
Een dag vol smaad en schande. Na het ontbijt liep ik met Gersdorff in de trein op en neer. Op het station heerste een levendige drukte. Soldaten kregen uit veldkeukens hun ochtendkoffie. Gersdorff vertelde mij, dat hij ‘s nachts had gedroomd dat hij weldra naar het vaderland zou terugkeren. Ik daarentegen zou in Holland blijven en daar mijn geluk vinden.
 
’s Ochtends om twintig over negen zette de trein zich in beweging. De gisteren aangekomen Duitse en Nederlandse heren zaten bij ons in de restauratiewagen. Over Maastricht, Roermond, Venlo, Nijmegen en Arnhem leidde de weg naar station Maarn. Het hele land was op de hoogte van deze reis van de Duitse keizer. In alle steden, dorpen en zelfs in de open plekken tussen de dorpen stonden de mensen hij duizenden. Overal tot Arnhem gejoel en gefluit, gebalde vuisten en gebaren die wilden zeggen: „Snij hem de keel af.’ Het was werkelijk walgelijk. Waarom kon men dit de keizer niet besparen?„
Keizer Wilhelm en zijn gevolg op perron van station Eijsden, 11 november 1918
De bekende foto van keizer Wilhelm II en zijn gevolg op het perron van station Eijsden, 11 november 1918.
Deze foto werd gemaakt door de toentertijd 17-jarige HBS-leerling Victor Sniekers die de aankomst van de keizer en zijn gevolg opmerkte, snel naar huis rende om zijn fotocamera te halen en deze foto maakte.
Toen wij Maastricht voorbij waren, zei de heer Koster tot mij: Godlof’, dat het achter ons ligt: ik was bang dat de mensen met stenen naar ons zouden gooien.’ Ik antwoordde alleen maar: ‘Ja, maar waarom liet u ons dan niet „s nachts reizen?„ Steeds weer lieten wij in de restauratiewagen, waarin ook de Nederlandse heren zalen, de rolluiken zakken, totdat de keizer tenslotte zei: ‘Ach, laat maar, het maakt toch allemaal niet meer uit.’ Wat moet de voorname heer op deze reis innerlijk hebben doorgemaakt.’ ‘s Morgens voor het vertrek in Spa zei hij: ‘Het maakt immers niets uit waar ik heen ga, ik ben overal in de wereld gehaat!’
 
Nu zag hij hoezeer hij gelijk had; door het land van de vijand zelf had de reis niet vernederender kunnen zijn. In deze toestand van innerlijke opwinding wilde de keizer niet alleen zijn: hij zat de hele tijd met ons in de restauratiewagen en sprak continu met de Nederlandse en Duitse gasten.
 
Om twintig over drie liep de trein station Maarn binnen. De straten in de nabijheid van het station stonden vol met auto’s, fietsen en rijtuigen, dicht opeengepakt, met daartussen honderden mensen, onder wie naar wij later hoorden de vrouw van de Engelse gezant, verder ook vijandelijke geïnterneerde officieren. Goed dat het regende, want anders waren er nog veel meer mensen geweest.
 
Graaf Bentinck ontving de keizer. Gontard, Niedener, Estorff en Grünau gingen met hem
mee. De andere heren moesten in de trein blijven wonen, totdat de keizer zijn uiteindelijke woonplaats aangewezen was.
 
Uit de dagboekaantekeningen van Sigurd von Ilsemann, de vleugeladjudant van de keizer
Bron: Sigurd von Ilsemann – Der Kaiser in Nederland blz. 46-48 (Baarn 1969)
Wilhelm II
Voor de Eerste Wereldoorlog werd er in Europa nog keizertje gespeeld. Nu vinden we dit belachelijk maar 100 jaar geleden nam men deze aanstellerij uit de tijd van het absolutisme nog serieus

Na het einde van de Eerste Wereldoorlog logeert keizer Wilhelm II, op verzoek van de toenmalige Commissaris van de Koningin, twee jaar lang in Kasteel Amerongen. Hierna vertrekt hij met inboedel naar het nabijgelegen Huis Doorn. ( Bron: kasteelamerongen.nl )

Duitse keizer op Hollandse bodem [ geschiedenis.nl ]
Wilhelm II [ geschiedenis.vpro.nl ]
keizer Wilhelm II vlucht naar Nederland [ wereldoorlog1418.nl ]
De kleinzonen van graaf Bentinck over Wilhelm II [ kasteelamerongen.nl ] (video)