Categorie archief: grafisch ontwerp en webdesign

stofjassen

gekocht in Düsseldorf: The Illustrated Dust Jacket 1920-1970
van Martin Salisbury

The Illustrated Dust JacketEen van de mooiste boekhandels die gespecialiseerd zijn in kunstboeken, zit aan de Neustraße in het gebouw van de Kunsthalle Düsseldorf. Gisteren kocht ik daar o.a. The Illustrated Dust Jacket 1920-1970 van Martin Salisbury over Engelse en Amerikaanse boekomslagen uit de periode 1920-1970. Voordat de paperback definitief doorbrak, waren boeken nog boeken: gebonden in een linnen band. Om deze te beschermen zat daar een papieren stofomslag omheen gewikkeld. De zogenaamde dust jacket biedt illustrators en boekontwerpers een langwerpig liggend formaat, doorsneden door de rug van het boek. Vierkleurendruk werd aanvankelijk niet toegepast, zodat de illustratie zich meestal moest beperken tot een of meerdere steunkleuren. Dat zorgde voor een heel eigen sfeer, die met de komst van de offsetdruk en fotografie na 1960 verloren ging. De gouden tijd van de dust jacket valt ongeveer samen met het midcentury design.

dust jackets
de ruggen vormen een onderdeel van het ontwerp
In the modern era, the “beautiful book,” an art object in its own right, has become the key to the ongoing attraction of print publishing as physical books continue to distinguish themselves from the screen. Author Martin Salisbury traces the evolution of the book jacket from its functional origins as a plain dust protector for expensively bound books to its elaboration as an artistic device to catch the eye of browsing book buyers. The increasing awareness of the jacket’s potential to serve as a marketing tool across various areas of the publishing world—from literary fiction to academic titles, and children’s books—meant a proliferation of illustrative treatments. The book jackets reproduced here reflect the changing visual styles and motifs of the passing century, beginning with the Art Deco period and continuing through Modernism, the playful Thirties, the pre- and postwar Neo-Romantics, the new consumerism and realist subject matter of the Fifties, and the Pop Art of the Sixties.
 
Bron: thamesandhudsonusa.com
dust jackets
Twee illustraties van Hans Tidall (1910-1997)
en Eric Fraser (1902-1983)

nieuwe boeken najaar 2017 [ grainedit.com ]
The persuasive art of the dust jacket [theguardian.com]

Bond graphics 1963

opnieuw gezien: From Russia with love (1963)

From Russia with loveDe eerste films van James Bond zijn voor mij puur nostalgie. Dr.No kwam uit in 1962 en From Russia with love in 1963. Mijn geboortejaar. Als ik Sean Connery in Istanbul en Venetië zie, dan kijk ik naar de wereld zoals deze er uitzag toen ik geboren werd. In Technicolor. Maar mijn beeld van 1963 is meestal in zwart-wit en dat vind ik eigenlijk nog mooier. Ook hou ik erg van de vormgeving uit die tijd. In de reclamewereld werd nog redelijk veel met de hand gedaan. Maar de fotografie was sterk in opmars en begon de geschilderde afbeelding terug te dringen. Eeuwig zonde.

From Russia with love
From Russia with love detail
From Russia with love
From Russia with love detail

From Russia with love [ nl.wikipedia.org ]

posterize

who is afraid of red, yellow and blue?

Het post-impressionisme is een etiket dat geplakt wordt op verschillende schilders na 1885. De impressionisten zijn dan salonfähig geworden maar er zijn ook schilders die weer verder gaan dan het impressionisme: de post-impressionisten. Vincent van Gogh en Paul Gauguin zijn er de bekendste vertegenwoordigers van. Samen met de Noorse schilder Edvard Munch staan ze aan het begin van het expressionisme. De intense kleuren van het impressionisme worden nu ingezet om het innerlijk van de kunstenaar uit te drukken.

Gauguin
Paul Gauguin 1892

Na het impressionisme zal de moderne schilderkunst zich snel ontwikkelen en rond 1900 in een stroomversnelling van stijlen en stromingen komen: luminisme, fauvisme, kubisme, expressionisme, orphisme, futurisme en rayonisme. Het gaat daarbij telkens om licht, kleur en uitdrukkingskracht. Fauvisten en expressionisten willen het oog maximaal prikkelen en gebruiken opzettelijk schreeuwende kleuren. Het lijkt alsof men na 1900 wil men afrekenen met al het bruin en grijs uit het verleden. De nieuwe eeuw gaat vol op het orgel. De verf komt vaak rechtstreeks uit de tube op het doek en wordt onvermengd tegen elkaar gezet.

Gauguin
André Derain 1906
Het lijkt alsof men na 1900 wil men afrekenen met al het bruin en grijs uit het verleden. De nieuwe eeuw gaat vol op het orgel.

Ruim honderd jaar later is het moeilijk voor te stellen welke schok onze overgrootouders aan het begin van de twintigste eeuw te verwerken kregen. Men leefde al in de moderne tijd, maar de gedrukte media waren nog volledig in zwart-wit. Kleurenafbeeldingen in tijdschriften en boeken waren nog tamelijk zeldzaam. Ook al werden kleuren al op grote schaal industrieel vervaardigd, het straatbeeld was nog niet zo kleurrijk als tegenwoordig, ook niet toen de eerste auto’s verschenen. Toen in 1908 in de Verenigde Staten de eerste T-Ford van de lopende band rolde, merkte Henry Ford op dat deze in alle kleuren verkrijgbaar was, zolang het maar zwart was. Maar met de kakelbonte schilderijen van de fauvisten werd men wél in één keer in de twintigste eeuw gesmeten.

Mattise
Henri Mattisse 1908

Het fauvisme heeft in de 21e eeuw zijn oorspronkelijke bekoring of shockeffect verloren. De (post)moderne mens is overprikkeld (en dus afgestompt) en heeft eerder behoefte aan rust dan aan nóg meer sensatie op zijn netvlies. Daar komt bij dat intense kleuren gekaapt zijn door de marketing. De schreeuwende kleuren van het fauvisme en expressionisme zijn in de massabeeldcultuur schreeuwende kooplieden geworden.

Schmidt-Rottluff
Karl Schmidt-Rottluff 1910
De schreeuwende kleuren van het fauvisme en expressionisme zijn in de massabeeldcultuur schreeuwende kooplieden geworden.

Vóór de Eerste Wereldoorlog verschenen er al affiches in kleur. Die van Henri de Toulouse-Lautrec kent iedereen. Marketeers wilden hetzelfde intense kleurgebruik als de fauvisten om aandacht te trekken voor hun affiches. Ontwerpers gebruikten graag grote effen kleurvlakken. Overgangen werden herleid tot enkele heldere kleuren. Het effect dat een verloop terugbrengt naar een beperkt aantal kleuren, heet in Photoshop niet voor niets posterize. Vooral bekend van de Obama-Yes-we-Can affiche.

north shore line 1925
north shore line 1925
Pequot 1934
Pequot 1934
Deze advertentie met posterize effect is duidelijk geïnspireerd door de schilderijen van Paul Gauguin.

In een wereld waar de kleurendruk nog niet wijd verspreid was, stalen de affiches de show. Vooral in het reisaffiche konden schilders en grafische vormgevers zich uitleven met kleur. Het reisaffiche kun je (samen met de natuurfilm) zien als een erfgenaam van de landschapsschilderkunst van de negentiende eeuw. De natuur wordt “lekker” gemaakt, niet alleen om door te wandelen maar ook om met je Bugatti doorheen te scheuren.

Bugatti
Bugatti jaren ’30
Het landschap herleid tot consumptiegoed

Na de Tweede Oorlog raakt de vierkleurendruk ingeburgerd, eerst in de Verenigde Staten en vanaf de jaren zestig ook in Europa. Het reisaffiche maakt in de jaren zestig nog een laatste bloei door voordat het voorgoed door fotografie vervangen wordt. De mid century modern style uit de jaren veertig en vijftig heeft een voorkeur voor abstractie. Dat is mooi te zien in onderstaand ontwerp voor een Franse reisbrochure. Kubistische en fauvistische elementen worden samengesmolten in een kleurrijke en zonnige feel good style.

Côte d'Azur
Côte d’Azur jaren ’50
fauvisme en kubisme wordt hier gecombineerd tot een zonnige en kleurrijke feel good style

Legato

de Legato (2004) van Evert Bloemsma (1958-2005)

In de serie letterform op de website grafik net stond gisteren een stukje van James Langdon over de Legato, het laatste lettertype van de helaas te vroeg overleden Nederlandse typograaf Evert Bloemsma.

Legato
De e van Legato
Bloemsma sculpted Legato precisely, digitally; modulating the strokes of each letter to produce swellings and tightenings, absorbing the function of the serif into a new morphology. (Bron: grafik.net)
Legato
De Legato (2004) was het laatste lettertype van Evert Bloemsma (1958-2005)

Evert Bloemsma [ nl.wikipedia.org ]

Fingerspitzengefühl

Adrian Frutiger (1928-2015)

Twee weken geleden overleed de wereldberoemde Zwitserse typograaf Adriaan Frutiger. Hij heeft zo’n veertig verschillende lettertypen op zijn naam staan, maar is vooral bekend om de Univers (1957), Avenir (1988) en het font dat zijn naam draagt, de Frutiger (1976).

Frutiger
bij het heengaan van Adrian Frutiger

Adrian Frutiger ontwierp de Frutiger in opdracht van Charles de Gaulle Airport dat hem in 1970 vroeg een lettertype te ontwikkelen voor de bewegwijzering. Oorspronkelijk was het bekend onder de naam Roissy. Door zijn uitstekende leesbaarheid wordt de Frutiger overal ter wereld gebruikt voor de bewegwijzering van vliegvelden. In Nederland wordt de Frutiger gebruikt door Schiphol en de NS.

Adrian Frutiger was required to design a way-finding signage alphabet and in such way that is both legible from afar and from any angle. Frutiger first decided to adapt Univers typeface but then relinquished the idea considering a little outdated. He took a different approach to the matter and altered the Univers typeface and fused it with organic influences of the Eric Gill’s Gill Sans typeface. The resultant typeface was originally titled, Roissy, though it was named after Frutiger in 1976, when it was released for public use.
 
Bron: famousgraphicdesigners.org
Frutiger en Univers
Er is Fingerspitzengefühl (en verstand van vormkenmerken) nodig om de Frutiger (boven) van de Univers (onder) van elkaar te onderscheiden. Of je moet gewoon de leesbaarheid vergelijken. De Frutiger is van afstand net iets beter leesbaar dan de Univers.
Helvetica en Gill Sans
… en de Helvetica(1957) en Gill Sans (1926) dan? Ze lijken inderdaad allemaal op elkaar. Overigens was Max Miedinger, de ontwerper van de Helvetica ook een Zwitser. Stamvader van al deze zeer goed leesbare fonts is de Akzidenz Grotesk uit 1896.

Adrian Frutiger [ famousgraphicdesigners.org ]
Adrian Frutiger Dies at 87; His Type Designs Show You the Way [ nytimes.com ]

typografische kakofonieën

lettertypen uit 1975 op fonts in use

In de jaren zeventig was er een explosie van exotische lettertypen. Neem bijvoorbeeld het (slap) papieren hoesje van een willekeurig singletje uit die tijd. Al gauw stonden er drie display fonts door elkaar heen, schreeuwerige letters die samen een typografische kakofonie vormen. Een schreeuwend lelijk beeld dus. Maar de nostalgie verzacht de pijn aan mijn ogen. Sterker nog, ik ben nu op fonts in use mijn eigen verzameling 1975 fonts begonnen.

fonts in use
enkele van mijn bijdragen op fontsinuse.com
De nostalgie verzacht de pijn
aan mijn ogen.