In het veertiende “boek” (eigenlijk hoofdstuk) van Mémoires d’Outre-Tombe beschrijft Chateaubriand zijn eerste ontmoeting met Napoleon in 1802. De schrijver had in datzelfde jaar grote bekendheid gekregen door de publicatie van zijn Génie du christianisme waarin hij het christelijk geloof herwaardeerde na een periode van atheïsme tijdens de Franse Revolutie. Napoleon was op het gebied van religie een opportunist die het grote succes van dit boek hoopte te gebruiken om de paus weer aan zijn kant te krijgen. Chateaubriand wijdt zes “boeken” aan Napoleon die hij lang na de dood van Napoleon schreef omstreeks 1838.
 
Aflevering 2: De Slag bij Waterloo

Tot aan de Eerste Wereldoorlog, bijna honderd jaar lang, was de Slag bij Waterloo een van de grootste gebeurtenissen in de geschiedenis. De hele negentiende eeuw markeerde Waterloo het einde van een stormachtig tijdperk: de Franse Revolutie en de Napoleontische Oorlogen. In juni 1815 begon een nieuwe tijd die we kennen als de Restauratie. Overal in Europa werd de monarchie hersteld en probeerde men te doen alsof er niets gebeurd was.

De Slag bij Waterloo was in de negentiende eeuw ook een onderwerp voor de romanschrijver. De afgelopen jaren las ik in verschillende romans uit de negentiende eeuw over Waterloo: In De kartuize van Parma van Stendhal maakt Fabrizio del Dongo een achterhoedegevecht mee zonder dat de grote veldslag in beeld komt. Het tweede deel (Cosette) van Les Misérables van Victor Hugo begint met een gedetailleerde beschrijving van de bestorming op de kasteelboerderij Hougoumont, een van de strijdtonelen van de grote veldslag.

Ook Chateaubriand schrijft over Waterloo. In boek XXIII van Memoires van over het graf (1848) schrijft hij over de Honderd Dagen in het voorjaar van 1815. Aanvankelijk adviseert Chateaubriand de koning Lodewijk XVIII om in Parijs te blijven. Maar op 13 maart 1815 vlucht de koning met zijn hofhouding naar Gent waar hij zich vestigt in Hotel d’Hane-Steenhuyse aan de Veldstraat. Als minister in het hogerhuis vergezelt Chateaubriand de koning naar Gent en op 18 juni schrijft hij in zijn memoires:

“Op 18 juni 1815 verliet ik tegen het middaguur Gent door de Brusselse Poort. (…) Ik was al meer dan een mijl buiten de stad toen ik een dof gerommel meende op te vangen: ik hield de pas in, keek naar een tamelijk zwaar bewolkte hemel en overlegde bij mezelf of verder zou wandelen of maar weer beter richting Gent kon gaan vanwege de kans op onweer.(…) Ik liep weer door: ik had nog geen dertig stappen gedaan of het gerommel begon weer, nu eens kort, dan weer lang en met ongelijke tussenpozen. (…) Doordat de knallen niet zo zwaar doordreunden en het niet van die aaneengeschakelde ratelende slagen waren zoals bij donder het geval is, kwam de gedachte bij mij op aan een vuurgevecht.(…) Door en inmiddels opgestoken zuidenwind was het kanongebulder duidelijker hoorbaar geworden. Die grote, vooralsnog naamloze veldslag, waarvan ik de echo aan de voet van de populier opving, en voor de nog anonieme doden waarvan de doodsklok van een dorpskerk al had geluid, dat was de slag bij Waterloo!”

Marie-Caroline hertogin de Berry (1798-1870) is in haar leven afwisselend bewonderd en verguisd. Na de val van Napoleon trouwde de van oorsprong Siciliaanse prinses in 1816 met de hertog de Berry om ook in de toekomst de Franse troon voor de Bourbons te verzekeren. Het liep anders. Vier jaar later werd de hertog in de opera vermoord door een anarchist. De zoon van wie Marie-Caroline zwanger bleek te zijn is door de revolutie van 1830 nooit koning geworden. De even geestige als ondernemende Marie-Caroline nam daar geen genoegen mee. jarenlang heeft zij voor haar zoon Henri de kroon opgeëist.
 
Bron: hebban.nl

Maria Carolina van Bourbon-Sicilië

Als er aandacht is voor Nederlandse schilders in het Parijs van de negentiende eeuw, dan richt deze zich vrijwel altijd op het belle epoque, het laatste kwart van de negentiende eeuw tot aan de Eerste Wereldoorlog. Toen begon het spannende avontuur van de moderne kunst: bekende Nederlandse schilders in Parijs waren Jongkind, Van Dongen en natuurlijk Van Gogh. Ook al is dit inmiddels een uitgekauwde geschiedenis, het grote publiek lijkt er niet genoeg van te kunnen krijgen.

Daarom vind ik het een dapper initiatief van de NPO om eens aandacht te besteden aan Nederlandse schilders in Parijs in de eerste helft van de negentiende eeuw. Wat moet het grote publiek zich daarbij voorstellen? Was dat niet de periode van de Biedermeier, van zoete sentimentele plaatjes? En zitten we daar tegenwoordig niet met onze rug naar toegekeerd? Ja, dat klopt. En dat is best wel jammer, want eigenlijk geven we onze ogen dan niet de kans om eens echt te kijken naar de schilderkunst uit de eerste helft van de negentiende eeuw.

Presentator Philip Freriks kan er blijkbaar niet omheen zijn verhaal over Ary Scheffer op te leuken met sappige anekdotes, o.a. over “kakken op een Frans schijthuis rond 1830″ of met kreten als “een man met geheimen” of kwijlerige vragen als “dus hij was best wel een rebel?”. Het is onvermijdelijk dat kunst op televisie zo behandeld wordt. Een programma over Ary Scheffer, die toch vooral bekend geworden is met mierzoete voorstellingen, is een gewaagde onderneming. Daarom wordt er ook een koppeling gemaakt naar de moderne kunst. Pat Andrea legt uit dat Scheffer abstracties, lege ruimten en kleurstellingen gebruikte waarin hij vooruitloopt op de moderne kunst. Gelukkig maar, hadden we bijna iets verkeerds gegeten…

Hij staat gestandbeeld in Dordrecht [de-maarschalk.blogspot.com]