Haneke’s Heimat

gezien op NPO2: Das weiße Band (2009) van Michael Haneke

Das weisse BandFormeel beschouwd is Das weiße Band het jongere broertje van Heimat. Michael Haneke volgt Edgar Reitz nauwkeurige in de zwart-witfotografie, lange statische takes en het kleinmenselijk drama in een gesloten dorpse gemeenschap. Maar inhoudelijk zijn de verschillen tussen Das weiße Band – Eine Deutsche Kindergeschichte en Heimat – Eine deutsche Chronik groot. Dat komt vooral door de zware, donkere toon van Haneke. Waar Heimat de lichtheid toestaat, voel je in Das weiße Band voortdurende zwaarte.

De gebeurtenissen spelen zich af tegen de vooravond van de Eerste Wereldoorlog en je zou kunnen veronderstellen dat de schaduwen van deze Urkatastrophe zich vooruit werpen in het Noord-Duitse boerendorp waar het verhaal van Das weiße Band zich afspeelt. Het onheilspellende is echter geen aankondiging van de Eerste Wereldoorlog, maar eerder de unheimische schaduwzijde van de patriarchale samenleving. Deze contrasteert niet alleen met de onschuld, gesymboliseerd door de witte band die de kinderen van de dominee moeten dragen, maar ook met de pastorale omgeving. Net als in Heimat zien we blonde korenvelden, bochtige landweggetjes en pre-industrieel boerenleven. Het zou zomaar een idylle kunnen zijn. Maar Haneke mijdt de valkuil van de nostalgie.

Net als in Heimat zien we blonde korenvelden, bochtige landweggetjes en pre-industrieel boerenleven. Het zou zomaar een idylle kunnen zijn. Maar Haneke mijdt de valkuil van de nostalgie.
Voor de esthetiek van de film is de fotografie van August Sander van beslissende betekenis geweest. Zijn foto’s hebben een ongelofelijke glans en scherpte, terwijl de meeste fotografie uit deze tijd niet om aan te zien is. Alleen al in technisch opzicht zijn het grandioze foto’s. We hebben ernaar gestreefd om dat in de film zoveel mogelijk te benaderen, hoewel dat wezenlijk moeilijker is met film dan met fotografie.
 
interview met Michael Haneke in NRC Handelsblad

Das weiße Band [ nl.wikipedia.org ] | Das weiße Band [ imdb.com ]