Piranesi in Gent

Piranesi De prentencollectie van de Universiteit Gent
Museum voor Schone Kunsten Gent, 20 september t/m 18 januari 2009
De etser en tekenaar, archeoloog en architect Giovanni Battista Piranesi is geboren in 1720 bij Venetië, als zoon van een meestermetselaar. Hij reisde in 1740 voor het eerst naar Rome in het gevolg van de nieuwe ambassadeur van de Republiek bij de nieuwe paus Benedictus XIV. In deze stad ontdekte hij ook het onderwerp waaraan hij zijn leven zou wijden: de grootheid van Rome.
Piranesi
Een van de etsen uit de serie Carceri uit 1749 die in mei verloren zijn gegaan tijdens de brand in de faculteit Bouwkunde in Delft
Het grafische werk van Piranesi, hoe breed en verscheiden ook, vormt een samenhangend geheel, waarbinnen drie grote groepen onderscheiden kunnen worden. Vooreerst zijn er de serie stadszichten van Rome en omgeving en van Paestum en Pompei, die Piranesi gemaakt heeft vanaf het midden van de jaren „40 tot aan zijn dood. Deze vedute van het moderne – dus barokke – en antieke Rome, hebben het achttiende-eeuwse beeld van Rome bepaald.. Hij heeft het genre van het stadszicht, dat ontstaan is als visualisering van Rome voor pelgrims en toeristen, artistiek en inhoudelijk verzelfstandigd. Door zijn archeologische studies en polemische interventies werd hij een van de meest bekende en belangrijkste intellectuele figuren van het kosmopolitische achttiende-eeuwse Rome.
 
PiranesiDe grootheid van de Romeinse architectuur ligt voor Piranesi niet in esthetische perfectie en zuiverheid, maar in de kracht en de bouwkunst. De ruïneuze toestand waarin hij de antieke Romeinse gebouwen ziet toont niet enkel de eindigheid en het verloop van de tijd, maar legt ook de innerlijke constructie en de structuur van de bouwsels bloot die, na al die tijd, nog rechtstaan en hun bovenmenselijke kracht tonen. Zijn basiswerk is zijn vierdelige Le Antichità Romane (1756). Toen enkele jaren na deze publicatie de algemene discussie is losgebarsten over de waarde en originaliteit van de Romeinse (bouw)kunst ten opzichte van de Griekse, heeft Piranesi de verdediging van de Romeinse zaak opgenomen, waarbij hij het principe van de vrijheid van de kunstenaar verdedigt: de waarde en schoonheid van architectuur ligt in haar grootheid en rijkdom en niet in het volgen van proportieregels en de architecturale ordeschema’s.
 
In de laatste decennia van zijn leven, vanaf 1768, heeft hij ook gewerkt aan een reeks prenten, tien jaar later verzameld als Vasi, candelabri,.. Het gaat om voorstellingen van sierobjecten, voornamelijk uit zijn eigen collectie en uit de stock die hij vooral verkocht aan Britse collectioneurs op Grand Tour. Deze prentenreeks heeft het beginnende neoclassicisme sterk geïnspireerd.
 
De derde groep van werken zijn de producten van Piranesi’s inventiviteit en verbeelding. Imaginaire architecturen en Grotteschi in zijn jeugd; vrije ontwerpen van meubels, horloges en vooral schouwmantels, eclectisch samengesteld uit antieke elementen, aan het eind van zijn leven (Diverse Maniere d„adornare i cammini, 1769); en vooral de 14 Carceri of imaginaire kerkerzichten uit 1749, later herwerkt en aangevuld tot 16 platen, die van de negentiende eeuw tot vandaag zeer vele kunstenaars, van dichters en romanciers tot striptekenaars en filmmakers hebben geïnspireerd, en zijn postume faam bij een breed publiek hebben gevestigd.
 
Bron: adore.ugent.be

Museum voor Schone Kunsten Gent [ mskgent ] | Piranesi [nl.wikipedia.org]