het beeld van 1815 -1840 [ 3 ]

schilderkunst tussen 1815 en 1840 : oriëntalisme

Ik weet niet precies waar mijn fascinatie voor de schilderkunst van 200 jaar geleden precies vandaan komt. Heeft het te maken met de Romantiek? Met de emancipatie van het landschap in de landschapsschilderkunst? Of met de drang naar objectiviteit vlak voor het ontstaan van de fotografie? Het ontluikende historisme en oriëntalisme? De intimiteit van huiselijke taferelen van de Biedermeier? Of juist van het schurende tussen classicisme en realisme?

Vanaf de jaren 1820 maakte het oriëntalisme in de schilderkunst opgang in Frankrijk. Aanvankelijk was het verbonden met de toenemende belangstelling voor Egypte na de expeditie van Napoleon in 1798-1799. Maar na 1830, het jaar waarin Frankrijk Algiers veroverde en de bezetting van Algerije begon, groeide ook de belangstelling voor de contemporaine wereld van de islam.

Pankoucke
Frontispiece van Description de l’Égypte (1821)
uitgegeven door C.L.F. Panckoucke in Parijs

Misschien wel het bekendste Franse schilderij uit de periode 1815-1840 is de dood van Sardanpalus van Eugène Delacroix. Het tafereel is gebaseerd op een boek van Lord Byron dat zich afspeelt in Nineve in de zevende eeuw voor Christus. Het schilderij combineert het exotische van de wereld van Duizend-en-een-nacht met erotiek. Dat bleek in de negentiende eeuw een winnende combinatie. Er werden ontelbare odalisken (haremvrouwen) geschilderd waarvan de beroemdste al in 1814 door Ingres.

Delacroix
Eugène Delacroix 1827
De dood van Sardanpalus
Marilhat
Prosper Marilhat 1833
De Ezbekiyah straat in Cairo
Vernet
Horace Vernet 1836
De slavenmarkt

De zeer productieve Horace Vernet schilderde naast vele veldslagen uit de Napoleontische tijd ook historische taferelen. Hij had daarbij een duidelijke voorkeur voor het oriëntalisme. In de slavenmarkt uit 1836 combineert hij het exotische met erotiek. Een jaar later schildert hij een Bijbelse voorstelling in een oriëntaalse setting. Abraham is in de eerste plaats bedoeïen en dan pas aartsvader.

Vernet
Horace Vernet 1837
Abraham stuurt Hagar en Ismaël de woestijn in
Het oriëntalisme in de schilderkunst valt te ontdekken in een hang naar exotische taferelen zoals haremscenes, figuren bij palmbomen, vurige paarden, arabesken, kamelen, minaretten, boogportalen en dergelijke. Beroemde schilders die het Oriëntalisme beoefenden waren bijvoorbeeld Dominique Ingres, Eugène Delacroix, Jean-Léon Gérôme, Alfred Chataud, Horace Vernet, Adrien-Henri Tanoux, Étienne Dinet, Marià Fortuny, Giovanni Antonio Guardi, Jules Laurens. Marius Bauer was een van de bekendste Nederlandse Oriëntalisten.
 
Bron: nl.wikipedia.org