vroeger was alles beter [1 ]

gelezen in Letter & Geest [Trouw]
Frank Ankersmit: Het geluk is hier of het is er niet
Het verleden is in eerste instantie een totale chaos, met even weinig orde en systeem als het heden. Dan komt de historicus en die zet de dingen keurig netjes op een rij. Hij maakt van die rommelzolder van het verleden een keurig opgeruimde kamer, waar alles staat waar het staan moet. Dat kun je met het heden inderdaad niet doen; daar is alles nog in ontwikkeling; daar is weliswaar niet alles, maar toch heel veel nog onordelijk en onoverzichtelijk.
 
Frank AnkersmitDat is de beslissende asymmetrie tussen heden en verleden waarvan ouderen zich vagelijk bewust zijn. Zij hebben de leeftijd bereikt waarop je de wereld van je jeugd onmogelijk meer tot het heden kunt rekenen. Die is ergens, zonder dat je precies weet waar, een onderdeel van het verleden geworden. Het leven van de grijsaard is aan weerszijden van de breuklijn tussen heden en verleden komen te hangen. En dat leidt er weer toe dat die asymmetrie (tussen de ordelijkheid en overzichtelijkheid van het verleden enerzijds en de weerbarstige chaos van het heden anderzijds) in het leven van die grijsaards wordt geïmporteerd. De wereld van hun jeugd is keurig ingekaderd, eenvoudigweg omdat die nu definitief tot het verleden behoort. Voor jonge mensen is er daarentegen alleen nog maar het ongestructureerde heden.
 
Nu houden mensen doorgaans van ordelijkheid en overzichtelijkheid en zij hebben een hekel aan chaos en onvoorspelbaarheid. Daarom idealiseren zij het verleden en vertellen ze hun kinderen en kleinkinderen alsmaar dat vroeger alles beter was. Niet omdat dat werkelijk zo was, maar alleen omdat het afgerond en overzichtelijk geworden is. En dat geeft nu een prettig gevoel.
 
Bron: trouw.nl

vroeger was alles beter

We leven in doemdenkende tijden. De een voorspelt de rappe ondergang van de planeet dankzij de klimaatverandering. De ander maakt zich zorgen over de seksualisering van de samenleving, of weet zeker dat het onderwijspeil schrikbarend is gedaald. Vroeger, kortom, was alles beter. Of toch niet?

meer essays in deze serie