de verbrokkelde ruimte

Cezanne, Picasso en Mondriaan in nieuw perspectief
Haags Gemeentemuseum t/m 24 januari 2010
Cezanne
Cezanne Mont Sainte-Victoire, 1904

Voor de één slaat Cézanne met een moker de zichtbare wereld aan gruzelementen. Voor de ander ontleedt hij deze met chirurgische precisie. Maar dat hij een nieuwe visie heeft gebracht waarmee de zichtbare wereld op losse schroeven kwam te staan, is een feit. Cézanne‘s invloed op de kunst die we modern zijn gaan noemen, is groot geweest. In zijn sterfjaar 1906 ontstond het kubisme waarin zijn geest voortleefde. Picasso beschouwde hem als een vader en voor velen is hij nog steeds de vader van de moderne schilderkunst.

Picasso
Picasso Horta de Ebro, 1909

De homogene ruimte die de kunst vanaf de Renaissance beheerst had, viel in scherven uit elkaar. Of positiever gezegd, de ruimte toonde zich als een diamant met vele facetten en lichtbrekingen. Daarin staat het kubisme aan het begin van de moderne kunst. De werkelijkheid is gelaagd geworden en de ruimte is niet vanzelfsprekend één geheel meer. Je kunt kubistische schilderijen te gemakkelijk als decoratief zien. Maar dan ontgaat je de visie, die in feite even revolutionair is als de relativiteitstheorie. Het is niet toevallig dat kubisme en relativiteitstheorie in dezelfde jaren wortelen.

Mondriaan
Mondriaan Duin II, 1909
Cézanne is de „vader van de moderne kunst„. Hij werd, hoe ironisch ook, vaak geweigerd op de Parijse salons, maar geldt nu als een van de belangrijkste kunstenaars van zijn periode. Picasso en Mondriaan zijn in zijn voetsporen getreden en gedrieën zijn zij verantwoordelijk voor misschien wel de meest beslissende ontwikkeling in de kunstgeschiedenis: het ontstaan van de abstracte kunst. Deze drie revolutionaire meesters zijn in het najaar van 2009 onderwerp van een grootse, internationale tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag. Hier wordt op spectaculaire wijze duidelijk gemaakt hoe de schilderkunst rond 1900 in een stroomversnelling raakte. Het resultaat is een boeiend verhaal waarin de toeschouwer wordt meegenomen van de zinnelijke en kleurrijke doeken van Cézanne via de felgekleurde – soms humoristische – werken van Picasso naar de uiterst subtiele schilderkunst van Mondriaan.
 
Bron: gemeentemuseum.nl

Kubisme [ nl.wikipedia.org ]